camàndhula , nf Definitzione castàngia (in cobertantza), trobedha, fàula manna, cosa de no crèdere nada fintzes a dannu de unu Sinònimos e contràrios caldubba, candonga, falandura, pastòcia / imboju, istibba / brussone, bucicone, ilbrunzigone, pinnegosu, pirríchia, puini, prunzu Frases sa pitzinna at secau s'impromita cun isteinzos e camàndhulas mantenèndhesi tra s'amorau betzu e su nobu (A.Satta) Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu histoire, blague, prétexte Ingresu lie Ispagnolu camándula Italianu fandònia, pretèsto Tedescu Märchen, Ausrede.
contànsia , nf: contàntzia, contàscia, contassa, contàssia Definitzione contu chi si narat mescamente po istentare is pipios, is piciochedhos, fatu a pentzamentu ma a manera de pàrrere una cosa de abberu / zúchere a ccn. a contassa = a fontomu Sinònimos e contràrios contadu, contu, fola, palistória Frases fit unu creijolu chi creiat a sas contàscias ◊ cada ghirada a bidha de su frade fit unu sero de contàssias pro Bannedhu ◊ sas mammais contant a netas e a nebodes sas contàntzias de sa vida issoro tribbulada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu légende Ingresu legend Ispagnolu leyenda Italianu leggènda Tedescu Märchen.
cóntu , nm Definitzione cosa chi si narat po giare a ischire, po istentu; cosa chi si cunsiderat a reguardu de calecuna chistione, o de ccn., mescamente cun su significau de arrespetu, de importu / min. contighedhu, contixedhu Sinònimos e contràrios contadu, contànsia, chistione, consideru, cuentu, importu, médiu Maneras de nàrrere csn: istèrriri unu c. = comintzare a chistionare de carchi cosa pro si fàghere a sa manu a unu, pro lu cumbínchere, pro li pòdere pedire cosa; ómine, fémina de c. = chi contat, de importu; èssere chin c. = pro cosa, cun motivu; contus de foxili = sos chi si narant passendhe ora caentèndhesi, a sos pisedhos, tantu pro los tratènnere, cosighedhas de pagu importu; c. de risu = contu po arriri; c. b'at! = no mi la contas zusta, mi ses cuendhe carchi cosa; a su c. = istendhe a cantu si contat, a su chi narant; in c. de… = a su postu de…, pro cantu pertocat…; fàghere c. malu = apicai mali is crais, fai contus chi no torrant paris cun is contus de un'àteru; no ischire su c. de leare = no isciri acomenti fai, tènniri dificultadis mannas; dare c. de carchi cosa a ccn. = contare, nàrrere su chi at fatu, dare una nova; circai contus a ccn. = chircare chistiones, pedire cosa; fàghere contu, passai contu de… = pònnere in càrculu, cunsiderare Frases sos contos no sunt beros ma s'ómine los at imbentaos pro disaogu suo ◊ si cheriat cumpresu, ma chene torrare a contare sos contos contaos dae semper ◊ totu is piciochedhus candu bollint otenni una cosa isterrint su contixedhu…◊ no apo mai crétidu in custos contos de foghile 2. dae minore so faghendhe gherra fastizando in sos contos de amore ◊ a triballare nono, ma in contos de divertimentu za lu agatas cuncordu! ◊ a fàghere sa chirca no sunt contos vostros! ◊ tui ses ammachiada, in contu de fastigiai 3. est istracu, malàidu, male bestidu ma no ndhe faghet contu ◊ su fàmini fiat tropu, cudha crocoriga si fut parta una síndria e no nd'iaus passau contu, si ndi fustis pràndius etotu! ◊ a mie no mi ant chilcadu mai: si cumprendhet chi de me no ndhe ant fatu contu ◊ pro milli francos in prus a chilu no ndhe fato contu, còmporo su matessi! ◊ si ti cheret dòlere sa conca già est chin contu, cun cussu corpu! ◊ a su contu, issos crediant gasi! 4. su babbu fit de contu e benistante 5. unu contu si lu faghiat s'àinu e unu su truvadore ◊ contu malu ti as fatu si pessas chi su chi depes fàghere tue lu fato deo! ◊ no est contu bonu, custu, a fàghere sas cosas semper a duas bias! ◊ fàghedi bene sos contos innantis, no ti ndhe impudes! ◊ no isco prus su contu de mi leare: male est goi e peus est gai! ◊ faghídebbos in contu cantu balanzat cussu, si podet ispèndhere gai meda 6. ite contu ndhe apo a dare a Deu de tanta mala vida chi apo fatu! ◊ ma deo so pensendhe apustis morte ca devo dare sos contos a Deu! (Sotgiu)◊ torro a bidha e ndhe dao contu a sa zustíssia de su chi est capitau 7. in contu de andhare a campu andheit a chircare a unu ◊ in contu de timi m'iant fatu arriri Sambenados e Provèrbios smb: Contu Tradutziones Frantzesu compte, considération Ingresu tale, consideration, estimation Ispagnolu cuento, consideración Italianu raccónto, narrazióne, fiaba, considerazióne, stima Tedescu Erzählung, Märchen, Achtung.
faulabbéru , nf Definitzione contu chi in cobertantza, naendho una fàula o paristória, una cosa fata a pentzamentu, contat su chi est, narat sa beridade Sinònimos e contràrios contànsia, contu Tradutziones Frantzesu conte, fable, histoire, blague Ingresu story Ispagnolu cuento Italianu fàvola Tedescu Fabel, Märchen.
fòla , nf Definitzione contu, paristória chi si narat mescamente po istentare is piciochedhos, fatu a pentzamentu ma a manera de pàrrere una cosa deabberu Sinònimos e contràrios contadu, contànsia, palistória Frases nonnu poniat in mesu de folas de orcos e bandhidos carchi càntigu sardu ◊ narat custa fola chi sas àlvures tenent un'ànima… Terminologia iscientìfica sntz Tradutziones Frantzesu conte de fées Ingresu fairy tale Ispagnolu cuento Italianu fiaba Tedescu Märchen.
palistória , nf: paristória Definitzione genia de contu chi foedhat de fatos e cosas prus che àteru a pentzamentu, fintzes po ammaistrare o giare imparu Sinònimos e contràrios contadu, contànsia Frases narat sa paristória chi in sas lontanas èpocas passadas fis abbitu de fadas (A.Paba)◊ mostres e orcos de sa paristória trement a petus bostru de timória! ◊ sos dischentes ant dimandhau ite cheriat nàrrere cussa paristória de su massaju Ètimu grcb. parhistoria Tradutziones Frantzesu légende, conte, fable Ingresu legend, fairy story Ispagnolu leyenda, cuento Italianu leggènda, fàvola Tedescu Märchen, Legende.