bugía , nf: busia Definition
istiàrica, candhela de chera; fintzes una genia de candheleri, pratígliu po pònnere sa candhela istrantagiada
Synonyms e antonyms
candeba,
istiàrica
Surnames and Proverbs
smb:
Busia
Translations
French
bougie
English
little candle
Spanish
vela,
candela
Italian
candelina
German
kleine Kerze.
candèba , nf: candhela,
candèua,
cannela Definition
cannedhu de chera cun su loghíngiu in mesu, ma fintzes una genia de istregighedhu cun su loghíngiu in s'ógiu, de allúere po fàere lughe, a framuledha pitica, o fintzes po devotzione a unu santu; in is costanas de su carru, is bratzos chi si fichint in su fundhu po fàere is gerdas; in is motores a iscópiu, elementu chi bogat s'ischintídhia po fàere iscopiare su gasu e giare s'ispinta a s'istantufu; síngia longa a fogu chi si faet a su bestiàmene; sa chima grussa chi bogant unas cantu erbas
Synonyms e antonyms
istiàrica,
luchera
/
candelita
Idioms
csn:
cossumíresi, ispitire che candhela (nadu de malàidu, de betzos) = mòrriri abbellu abbellu; sa candhela de s'ocru = sa pupia; candhelas de fogu = brusiore a s'istògomo; èssiri marriu in candela = romasu cadidu; candhela ’e sonnu = pagu pagu de sonnu; po dónnia màniga de candela = pro donzi bonu bisonzu…, si benit bisonzu…, a bortas chi…; sas candhelas = framighedhas de gasu chi s’inchendhet comente essit de sos tumbinos, in sos campusantos, itl. fuòchi fàtui; iscúdere, tirare calecuna cosa a cannela = a puntichelinu, a in artu in verticale
Sentences
si mancat sa lughe za tenimus carchi candhela a l'allúghere ◊ at allutu una candhela a Nostra Segnora ◊ biteimindi is candebedhas e cumantzaidhas a allui! ◊ tenzo una candhela a bator bicos
2.
sa domu mia est coment'e una candeba sentza de losíngiu, dhi ammancat su prus bellu: pobidhu miu! (A.Garau)◊ si est cossumendhe che candhela, cust'ómine
3.
istanote no mi at faladu una candhela de sonnu! ◊ in totu sa note no li fit falata cannela de sonnu
4.
no s'iscít mai: dèu, po dónnia màniga ’e candela, sonu su campanedhu, si podit benni calincunu infermieri ◊ po dogna màniga ’e candela, faimindi duas cópias de cussu paperi!
5.
a su motore li at cambiadu sas candhelas e como andhat prus menzus
6.
sa cibudha de coga o abridha bogat una candela
Surnames and Proverbs
prb:
ni fémina e ni tela a luxi de candela ◊ a santu betzu no si allumat candhela
Etymon
ltn.
candela
Translations
French
chandelle
English
candle
Spanish
candela,
vela
Italian
candéla
German
Kerze.
chíriu , nm Definition
genia de chera manna
Synonyms e antonyms
cereu,
síriu* 1
Sentences
pro Pasca cumintzait su martíriu ch'issa sufreit sentza faedhare, cunsumíndhesi símile a su chíriu chi alluimos subra de s'altare (A.Casula)◊ sa chera de s'abe est bona pro fàghere chírios pro s'altare
Surnames and Proverbs
smb:
Chiriu
Translations
French
cierge
English
large candle
Spanish
cirio
Italian
céro
German
große Wachskerze.
pabílu 1 , nm: pibillu 1,
pibilu Definition
loghíngiu de sa candhela; sa candhela comente faet a coras comente s'iscàgiat candho est alluta
Synonyms e antonyms
istupignu,
loghíngiu
Etymon
spn.
pabilo
Translations
French
moucheron
English
candle drippings
Spanish
moco
Italian
moccolàia
German
Schnupe,
Wachstropfen.