olícra , nf, nm: orícia,
oricla,
oricra,
origa,
orígia,
orija,
origra,
orixa,
orixu,
ulicra Definition
arremu a parte e àtera de sa conca adatu po arregòllere is sonos (intèndhere e ascurtare) e mandhare su singiale a su crebedhu: si narat prus che àteru de sa parte chi si biet a fora, ma sa parte prus delicada est aintru, in mesu de s'ossu de is cucas (a/c. sa parte de aintru de s'o. agiudat cun su crebedhu de apalas a poderare sa carena in echilíbbriu)/ in s'o. si distinghet su canale, su tímpanu (pigiolu chi tremet a su sonu), su caragolu (a s'àtera bandha de su tímpanu, genia de canale allorigau), su foxali o folla (sa parte manna de fora) = itl. padiglióne / cau de orixa = cacatza, itl. cerume, genia de ispurgu in colore grogo chi faent is gràndhulas grassas in su cundhutu de is origas / origa de mari o de santu Perdu = genia de pagellida, bona a còere, si agatat in istagnos, portat su corgiolu a una parte ma prus ladu de cussu de sa pagellida, male fatu e grussu (Haliotis lamellosa); origa de lèpuri = calidades diferentes de erba (Arisarum vulgare, Plantago lanceolata, Scorpiurus subvillosa), origa de molenti = erba de molentis, selabatu (Symphytum officinale), origa de para = fruschiajolos (Lychnis alba), origa de topi = Myosotis palustris, origa piluda = Hieracium auricula; orijas de padre = genia de macarrones
Idioms
csn:
tapai, istapai, zumiai, parai is origas, cracai origa, isbambarriare, abbèrrere sas origras; allutai is origas = itl. tèndere l'orécchio; tuturros de origra = s'origa a parti de foras in su tretu prus grussu; fógliu de s'o. = fora, su tretighedhu prus in bassu, cantu s'ungra, modhe (si narat fintzas modhímine, s'istampat pro pònnere oritzinas); brutesa, orina de o. = zenia de grassu grogu chi si bi faghet in su cundhutu; bènniri o fèrrere a origras = bènnere a ischire una cosa; calcare de orixas = fai finta de nudha, de no àiri inténdiu; èssiri tocau de origa = mascuvémina, chi tenit una manera de fai chi no est bèni distinta de mascu a fémina; èssiri grai de origas = pecare, pèndhere a origras, èssere unu pagu surdu, betàresi a surdu, no chèrrere iscurtare; àere orixa fine = intendher bene meda, intèndhere totu; cantai, sonai a origa = regulèndhesi de su chi s'intendhet, chentza música iscrita; èssiri che is origas de sa mò (chi una bandat a innantis s'àtera torrat a cò) = èssere cale goi cale gai (nadu de duos, es. maridu e muzere), èssere o fàghere a diferente manera; èssiri totus a un'origa, a s'origa de… = totus a una conca, de su matessi pàrrere, de sa matessi idea, fàghere sas partes a…, èssere de acordu cun…; portai is origas caladas (nadu de zente)= abbirgonzadu male, fatu a befe; origas de sabbata, de sa panga, de s'arau = parte chi essit a un'ala e àtera, a zisa de origra
Sentences
aperi bene s’origa e s’ogu! ◊ mama e babbu fint a sa matessi oricra ◊ a s'iscuja li at porridu cosa a orijas ◊ is piscinàrgias funt prontas a parai origa! ◊ fitu a origas dhu portu de meda tempus, a figiolu meu, poite ti bolet a isposa!◊ su cane est a oricras faladas ◊ iscaràngiat sa fentana e ponit origa a s'arruga ◊ no intzauleis cun chini est grai de origas! ◊ paro s'orígia e intendho su càntigu ◊ sa cane curriat baulendhe a orijas paradas ◊ unu sonu mi aferit a s'orija ◊ paramos sas origas a cussas minetas ◊ li doliet sa cabita e in orixos aiet ancora sos rexones de aprimu
2.
s'aradu fit in deghe petzos: sa cogiana, s'isteva, sa dentale, sa cabígia, s'ispada, sa timona, ladrau, ambas orígias (Pazzola)
3.
sa genti cicat de cracai origa ma no arrennescit a pigai oru de sa chistioni
Surnames and Proverbs
smb:
Origa
/
prb:
a peràulas macas origras surdas ◊ a fuedhus malus origas surdas
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
oric(u)la po auric(u)la
Translations
French
oreille
English
ear
Spanish
oreja
Italian
orécchio
German
Ohr.
