músca , nf: mussa 3 Definition
bobboighedhu piticu (upm) cun is alas, ifadosu meda ca istat ponendhosi totue, ma mescamente in cosa bruta o de papare, e po cuss'etotu fàcile a pònnere maladia; in cobertantza: persona ifadosa, fintzes imbriaghera / min. muschina, muschita
Idioms
csn:
zenias de m.: m. de mele = abe; m. cabadhina (hippobosca equina), chérbina; m. detadora, ghetadorja = musca trina de colore, manna e brentuda, chi ponet sa cria a betadura in mermos de animales (es. a sas berbeghes, in nàstulas); m. muscadorja = sa chi punghet e faghet muscare sos boes; m. tzerrigadora = cussa chi ponit su bremi o tzerriga a sa petza; musca macedha, pabedha = una musca mai bia e mai connota chi candu pungit nanca bocit sa genti; m. giauna = fiadu o cristianu ifadosu meda; acudire, esserebbei (sa zente), mòrrere chei sa musca = acodiri, èssiri in medas, mòrriri sa genti a tropas; mòrrere de m. maghedha = musca de apesta, de maladia apitzigadita; musca maghedha b'at!… = no dhui at nudha, ma própiu nudha!; musca! (coment'e risposta a una dimandha, a una pretesa) = no!, nudha!, bai e ara!; isciuliai m. = catzare sa musca; catzàresi o ischíresi catzare sa m. = iscidaisindi su sonnu, isbodhiaisindi, iscabbullirisí; betàresi che m. in late, che m. cabadhina = betàresi airados, in medas a si che leare carchi cosa; zogare a m. tzega = giogai a pibiredhu, a crapa cónchina, a gatu tzurpa; iscudi m. = catzare sa musca, muscare, nadu in suspu pro bagamundai, istare in ziru chentza cabu, tantu pro si dare a bídere; fai de una m. unu bòi = fàghere una chistione prus manna de su chi est; fai sa córdula a sa m. = èssere limidos, ischire fàghere sas cosas in fine; bodhiri sa m. in s'ària = èssiri de pentzada e de fata precisa e funguda; cúrrere a muscas = èssiri ammachiendisí, nervosu, pistighinzosu; a sa malandra sa m. = zente cun zente e fae cun lardu!; za ti ne as a tènnere de musca a tzocu!… = za pipas, tue!, istas friscu!…, no l'as a tenner mai su chi cheres; cosire a camba de m. = zenia de puntu chi si faghet betendhe su filu a manera de fàghere cun duos puntos una scéscia
Sentences
sa musca acudit, si ponet, bolat, si mànigat sa cosa, imbrutat, si acujat ◊ càtzache cussas duas muscas! ◊ dhoi fiat sa musca a gurdonis, in cussu logu brutu ◊ eh, canta musca in custu logu brutu!…
2.
pesa a ballare, Muschitedha mia! ◊ ista asseliadu, chi ses peus de sa musca!
3.
is bòis currint a muscas ◊ de una musca ndhe faghet chentu bacas ◊ suprint dae totube che musca a late ◊ si ghetant che musca cabadhina! ◊ pretzetendidhus a istrémpiu, s'iant a fuiri a musca! ◊ ti si mànighet sa musca maghedha! ◊ - A bi ndhe at de abba in s'ampulla? - Musca maghedha b'at!
4.
giogaimus a pípiris de nughe e de méndhula, a musca tzega e a sa chintada
5.
narant ca, mudau in Musca Macedha, su buginu est ancora a càstiu de cussu scussórgiu ◊ unu tempus is pipiedhus moriant che musca candu beniat sa cibixia
Surnames and Proverbs
smb:
Musca, Muscas
/
prb:
fintzas sa musca portat su feli ◊ in buca tancada musca no b'intrat ◊ sa musca axena ti ndi bogat s'ogu e sa tua no dha bis ◊ a cadhu betzu… musca meda!
Scientific Terminology
crp
Etymon
ltn.
musca
Translations
French
mouche
English
fly
Spanish
mosca
Italian
mósca
German
Fliege,
Quälgeist.
rúngia , nf: arrúngia,
orrugna,
runza Definition
maladia de sa pedhe candho dha passat unu bobboi pitichedhedhu chi dha paschet e dhue ponet sa cria: faet a iscrafíngiu meda; in cobertantza, gente mala, gente de che lassare atesu, a bortas fintzes piciochedhu botosu chi istrobbat meda; poberesa, chistione mala, ifadosa / una genia de r.: rúngia cràbina o sica o béchina; r. de conca = (puru) crosta; r. de carrada = aradadhu, cosa groga e tosta chi ponet a sas dentes in sas imbagas
Synonyms e antonyms
poberesa
Sentences
cussos canes zughent sa runza, catzàdelos! ◊ como mi timent che a sa runza e che ródiant adhane! ◊ a su póveru amiga li est sa runza ◊ sa rúngia fait sa pedhi a màncias
2.
cussu est una runza: no bi abbites! ◊ m'abbàida cussa runza de pisedhu a mi collonare!…◊ tziu Berte fit ómine onestu e in cubile zente mustrenca no bi ndhe capitabat ca no cheriat peruna runza
3.
a s'incunza m'iscútino sa runza: mi che bogo sos dépidos! ◊ tue incunzas orzu e deo runza ◊ cussos trampistant negusciendhe runza!
4.
za chi est imbucadu malu andheu, àsiu ndh'amus de ratare runza!…
Surnames and Proverbs
prb:
donzunu ratat sa runza sua
Translations
French
gale
English
scabies
Spanish
roña,
sarna
Italian
rógna,
scàbbia
German
Krätze,
Quälgeist,
Schererei.