Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

allacàre 1 , vrb Definition calare o orrúere chentza fortzas, guastare, nau de erbas Synonyms e antonyms allacanae, allancare, allagorjare, alleventare, ammoltighinare, arrematai, arrèndhere, ilvalaxare / apudrigare Translations French s'affaisser English to get disheartened Spanish abatirse Italian abbiosciarsi German zusammenbrechen.

atraudhàe , vrb Definition su si calare coment'e istrecandhosi, po orruta o cropu Translations French s'affaisser English to upset oneself Spanish desplomarse Italian accasciarsi German zusammenbrechen.

falàre , vrb Definition andhare, portare o mòvere de assusu o de artu a bàsciu, su si pònnere a cicire, orrúere po mancamentu de sa fortza de aguantare prantaos; foedhandho de un'istrégiu, pèrdere su chi dhu’est aintru ca ch’essit in calecun’istampu; nàrrere chentza bisóngiu o iscobiare a is àteros su chi s'ischit Synonyms e antonyms abasciai, abbaltare, achirrare, acirrai, andai, aprofitare, assèndhere, cabai*, rúchere / pèldere, sfàiri / acalamai / iscobiare | ctr. alciare, ampiai, pigai 1 Idioms csn: falare una cosa a chisina = abbruxaidha de unu totu; falàresi a popoine = nau de linna, infarraciaisí, nau cun feli de ccn., abarrai sétziu sentza de fai nudha; falàresi che paperi ifustu = no tènniri sa fortza de aguantai istrantaxu; falare in fortzas e in petas = menguai de pesu, slangiri; falaresiche in carchi cosa = fai o pigai totu su chi unu tenit in ganas de una cosa, aprofitai; falare un'irrocu = arresurtai própiu comenti si frastimat; falare sa sedha a un'animale = learebbindhela de dossu, o fintzas, nadu própiu de sa sedha, intràreli, de si l'intèndhere s'animale a pitigadura, a dolidura Sentences semus falados como dae montes ◊ falamus a zosso a frundhagu ◊ faladindhe dae s'iscala ca ndhe rues! ◊ ndhe li est faladu su prantu ◊ no falabat su pede a sa furmica ◊ tota die triballendhe no apo àpidu un'iscuta a mi falare ◊ sos puzones si sunt falados subra de un'àrbure ◊ s'ànghelu mi falat a mi nàrrere sa cosa, si no mi la nades bois?! ◊ fàlandhe sa padedha dae su fogu! ◊ a s'iscravamentu ndhe falant su Cristos dae sa rughe 2. s'est faladu che a s'àpara de maju suta de totu cussu pesu ◊ si est falendhe de su sonnu, de su fàmine, de su fàdigu ◊ ndh'est faladu cudhu muru totu isvaledradu de sa domo betza ◊ cun custu nie meda, cussas domos betzas che falant totugantas ◊ dae candho at passadu cussa maladia no podet ingullire: si m'est falendhe gai, ite ruina! ◊ su monte l'ant faladu a chisina ◊ tue no de ti mòere ti ses faladu a popoine ◊ sa prantaza est totu falèndhesi ca est chentza abbada 3. cust'isterzu falat che chiliru ◊ custa cuba est falendhe e no cheret posta ◊ zughet una ferida falendhe ◊ ue l'ant operadu est sempre falendhe ◊ gighet una tita abbuscicada e falendhe che fémina allatendhe ◊ cun custa sumana de abbas chi at fatu, sos rios sunt totu falendhe 4. za ti che falas, in su casu fatu! ◊ in contos de gai za si che falat, mih: est sa cosa chi prus li piaghet! ◊ za si che falat, oe, preighendhe, cun totu cussa zente!…◊ za si che falant cussos prozetistas: pro una frigada de pinna ch'essint in milliones!… 5. a custu no faghet a li nàrrere nudha ca che li falat totu: no ndh'ischit muntènnere, no, de cosa segreta! 6. sa maledissione chi li at iscutu su babbu li est falada che sedha ◊ mi so istremutida candho mi at nadu chi sos irrocos suos mi falaiant subra Surnames and Proverbs prb: candho mancu si pensat s'ira divina falat ◊ a cadhu pitigadu sa sedha li falat Translations French descendre, poser, s'écrouler, s'évanouir English to crash, to go down, to faint Spanish bajar, derrumbarse, desmayarse Italian scéndere, depórre, crollare, accasciarsi, svenire German herabkommen, hinabgehen, aussteigen, zusammenbrechen, in Ohnmacht fallen.