Definizione Definizione
Sinonimi e contrari Sinonimi e contrari
Modi di dire Modi di dire
Frasi Frasi
Cognomi e Proverbi Cognomi e Proverbi
Terminologia scientifica Terminologia scientifica
Etimo Etimo
Traduzioni Traduzioni
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
giúchere , vrb: ciúghere,
giúghere,
zúchere Definizione
prus che àteru, portare o àere cosa in dossu, in sa carena, o acanta meda, o in posse, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas, fintzes solu in chistionu: si narat fintzes in su sensu de s'unione inter mascu e fémina / ger. giutendhe, pps. giutu; 1ˆ p. sing. ind. pres. giutzo
Sinonimi e contrari
batire,
batúchere,
bíghere,
dúcere,
gíchere,
leai,
poltare,
úgere
/
règhere
/
cadhicare,
cobèrrere,
futire
| ctr.
lassai
Modi di dire
csn:
giúghere a unu a corpos, a imbudadas, a frunzita = pigaidhu a corpus, a ispintuas, cumandaidhu de ndi fai su chi si bolit; giúghere a imbàrriu una cosa = portaidha a istrobbu; giúghere a unu a léria = pigaidhu a risu, a befa; giúghere a montovu = nomenai fatuvatu coment'e cosa de ispantu; giúghere a unu dae sa pira a sa mela = promítiri a candu una cosa a candu un'àtera tanti de dhu aguantai aspetendi ma sentza de dhu acuntentai mai, pigai in giru; giúghere a unu in buca = fuedhaindi fatuvatu (pruscatotu mali)
Frasi
cust'àrbure giughet sa pruna a pileri ◊ giuto custa cosa a imbargu: menzus l'arrimo ◊ a isse lu giughent a montovu ◊ prinnedhu giuchet sas pinnias niedhas
2.
devet andhare pro che giúghere sos dochimentos ◊ in caminu Gesugristu est rutu giutèndheche sa rughe a su Calvàriu ◊ bennarzu malu si che at giutu sos betzos a s'àteru mundhu
3.
ite bos giuto, dae tzitade? - at dimandhadu su babbu a sas fizas ◊ su dinari bollu do candho mi giughides su coro de Mariedha!
4.
su naturale lu giughet a èssere de avénia cun totu ◊ ite mala fortuna chi mi at giutu! ◊ lu giughent sos dimónios
5.
niunu sa fide giutesit a mie: totu los incontresi traitores
6.
sa trae giughet sa domo
Etimo
ltn.
ducere
Traduzioni
Francese
tenir,
porter
Inglese
to bring,
to have something on
Spagnolo
llevar
Italiano
avére addòsso,
portare con sé
Tedesco
tragen,
mitnehmen.