Annunóu , nm Definizione
sa prima die de s'annu
Traduzioni
Francese
nouvel an,
le jour de l'an,
le premier de l'an
Inglese
new year's day
Spagnolo
Año Nuevo
Italiano
Capodanno
Tedesco
Neujahr.
barbatàre , vrb: abbalvatare,
barvatare,
brabatai 1,
brabatari,
varvatare Definizione
arare sa terra sa primu borta, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare po s'atóngiu (e púdrigat s'erba)
Sinonimi e contrari
iscolturare
Frasi
seu brabatendi su cungiau, cida chi benit
Terminologia scientifica
mssr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
premier labourage au printemps
Inglese
to plough in
Spagnolo
abonar en verde
Italiano
sovesciare
Tedesco
einackern.
primàlzu , agt: primàrgiu,
primarju,
primarzu,
primaxu Definizione
chi est su primu, chi est de importu prus mannu
Sinonimi e contrari
firmarzu,
primmu
| ctr.
postreru,
últimu
Modi di dire
csn:
late p. = carrisàbida, primu late, una ràndhula manna apalas de s'istògomo; sa die primarja = die de festa, in beranu, a sa torrada de sos pastores dae sas pasturas de ierru; ghermanu primarju = manu primarzu, fradile de segundhu gradu; fémina primarza, sementusa primaxa = primajola, chi at tentu fedu sa prima borta; iscolas primarzas = sas iscolas elementares; a primarzu = a primus, me is primus tempus; missa primarza = sa prima missa, sa chi si narat prus chito
Frasi
su de ischire medire sa peràula est una virtude primalza ◊ at semenadu su trigu in bedustu primalzu ◊ intro de una die unu puzone primarju podet fraigare bàtoro rejas longas chei sa manu
Etimo
ltn.
primarius
Traduzioni
Francese
primaire,
le premier
Inglese
primary
Spagnolo
primario,
fundamental
Italiano
primàrio
Tedesco
primär.
prímmu , agt, nm: primu Definizione
chi o chie o cosa chi benit innanti de totu is àteros/àteras (a/c. si podet agatare fintzes chentza acordu de genia cun su númene: sa primu cosa, sa primu borta, sa primu missa); chi est méngius, su méngius, prus de importu, prus ainnanti de is àteros in ccn. cosa; nau de númeru, chi no faet a dh'ispartzire (chentza lassare restu) cun perun’àteru si no cun cussu etotu e cun 1
Sinonimi e contrari
primalzu
| ctr.
postreru,
últimu
Modi di dire
csn:
su primu est de sa terra = nadu de frutu, chi no est essidu tantu bellu, o chi est fintzas malu e a donzi modu si frundhit, si perdet: si narat fintzas de faina fata no tantu bene, mescamente de dischente, de chie est imparendhe; a primos de… (mese, annu) = sas primas dies de…
Frasi
cussa est sa prima cosa de fàghere ◊ a primu imbucada mi fiat partu unu mustajoni ◊ is primus àcuas e s'àiri ancora callenti ant fatu imbirdessi is terras (F.Carlini)◊ custa est sa prima figu chi assazo, ocannu
2.
sos úrtimos ant a èssere primmos e tzertos de sos primmos ant a èssere úrtimos ◊ cussu piciocu no est de is primus domus, no! ◊ modhe custa fae: sa prima chi collimus! ◊ custa calidade de pira est sa prima chi lompet
Etimo
ltn.
primus
Traduzioni
Francese
premier
Inglese
first
Spagnolo
primero
Italiano
primo,
primizia
Tedesco
erste,
Erste.