addonnàre , vrb Definizione
fàere a unu, o una cosa, de si ndhe pòdere serbire, fàere cambiare su cumportamentu a manera chi pòngiat mente, chi si lessat pigare comente bolet s'àteru
Sinonimi e contrari
ammarchidare,
ammasedae,
ammodhiae,
domai
Frasi
si ti giompo già ti fato addonnare!…◊ già mi est costadu a l'addonnare, cussu cristianu!…
2.
custa bértula est tètera ca est noa: su tempus sempremmai l'at a addonnare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
apprivoiser,
domestiquer
Inglese
to domesticate,
to soften
Spagnolo
domesticar,
ablandar
Italiano
addomesticare,
ammorbidire
Tedesco
zähmen,
mildern.
ammarchidàre , vrb: marchidare Definizione
si narat de frutu bodhiu no bene bene lómpiu (pira, pirastu, superba, melaghidòngia) e lassau a lòmpere in domo, candho cumènciat a èssere bonu a papare: coment'e fàere a marcos (de pistadura), in su sensu de essire modhe de papare; nau de persona, abbasciare sa severidade, is pretesas, pònnere mente
Sinonimi e contrari
abbambagare,
ammodhiae
Frasi
sa pira de zerru est bona candho comintzat a ammarchidare ◊ sa superba candho ammàrchidat si faghet e càmbiat colore
2.
as a bídere chi za ammàrchidas si benis in manos mias! ◊ su tempus ammàrchidat a totugantos!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
assouplir,
amollir
Inglese
to soften
Spagnolo
ablandar
Italiano
ammorbidire
Tedesco
erweichen.
ammodhiàe, ammodhiài , vrb: ammodhiari,
ammodhicare,
ammodhigare Definizione
essire o fàere essire modhe una cosa, fàere pèrdere sa duresa, fàere pèrdere fortza, fàere sentire làstima, piedade, amore; betare a mesu de s'abba, pònnere in abba meda, o àteru deasi, isciúndhere meda; suíghere meda sa pasta po essire su pane bene pesau; allentare, lassare andhare una cosa chi si portat tirandho o tirada
Sinonimi e contrari
abblandai,
ammarchidare,
ammasedae,
arremodhai
/
atiernare
/
abbutzare 1,
aciufae,
afoxai,
impigliai,
impogiare,
infoxai
/
apungiai
/
alfusciai,
ammollai,
rèndhere 1
| ctr.
indurae,
intostai,
intostoinare
/
bocare
Modi di dire
csn:
ammodhigàresi de su risu = abbadherigàresi de su ríere a meda, no si rèzere de su risu; ammodhigàresi de su dolore = dimajai; ammodhiai is dentis = acorriare; ammodhiai su coru = tènnere dolu, fàghere proare dolu, impudu e gai; ammodhigare a mata (o fintzas solu "ammodhigare" faedhendhe de su andhare de su corpus) = fàghere su ledàmine modhe, fintzas a iscurrentza
Frasi
su zuncu sicu si ammódhigat in s'abba ◊ cheret chi sas abbas ammódhighent sa terra pro l'arare ◊ su corru s'iscaldit in sa furrera pro l'ammodhigare ◊ cussa cosa de cantu est sica mancu coghindhe bi ammódhigat!
2.
si ammodhicabat ca no resessiat a isòrbere su tropeju ◊ su predicadori a boxi manna su coru ammódhiat de su pecadori (S.A.Spano)◊ seu totu ammodhiau a cambas ca seu timendi ◊ po ti donai vantu, ammodhiadha s'ischina! ◊ trinta meses pretzisos de presone mi l'at fatu su coro ammodhigare!…(B.Falconi)◊ sa timoria de mòrrere no li at ammodhicau sa malesa ◊ sa pruna crua ammódhiat is dentis ◊ cudhe pariat un'amoratu e a issas si lis fit amodhicanne su sentitu ◊ si no mànigo mi ammódhigo dae su fàmine!
3.
che at ammodhigadu s'anca in su ludu ◊ ammodhigachela, sa robba, pro che li andhare sa muga samunendhe!
4.
fiant cun cudha manta a chini tiràt e a chini ammodhiàt, ariseu!
Etimo
ltn.
ad mollicare
Traduzioni
Francese
assouplir,
amollir,
détremper,
submerger
Inglese
to soften,
to put to soak,
to submerge
Spagnolo
ablandar,
enternecer,
remojar
Italiano
ammorbidire,
intenerire,
immèrgere,
sommèrgere
Tedesco
erweichen,
besänftigen,
tauchen,
unter Wasser setzen.
moderài , vrb: ammoderai,
moderare Definizione
abbrandhare, regulare, fàere a manera chi una cosa, unu cumportamentu no siat a tropu o airadu, chentza régula
Sinonimi e contrari
afrenai,
arregulai,
medrare,
medrire
Frasi
mai ti ses, Murenu, moderadu, ne ti podes sa limba moderare! ◊ moderàdebbos, faghindhe sa cosa! ◊ circa de moderai is fuedhus! ◊ moderadha cussa pressi!
Traduzioni
Francese
modérer,
limiter
Inglese
to moderate
Spagnolo
moderar,
ablandar
Italiano
moderare,
limitare
Tedesco
zügeln,
mäßigen.