àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definizione
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Sinonimi e contrari
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Modi di dire
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Frasi
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Terminologia scientifica
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Traduzioni
Francese
veuve noire méditerranéenne
Inglese
Mediterranean black widow
Spagnolo
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italiano
malmignatta
Tedesco
Mediterrane Schwarze Witwe.
aragnólu , nm: arangiolu,
arangiou,
arantzolu,
aranzolu,
arrangió,
arrangiolu,
arranzolu,
arrengiolu,
arringiolu,
arrungiolu,
ranzolu Definizione
genia de bobboi de tantas calidades, totu farrancas (bàtoro paja), su chi faet su tallaranis o napa / arranzolu de s'arza, arangiolu sulau = anzalora; arranzolu vúvulu = iscurpione; arangiolu, aranzolu = una zenia de pische (itl. pésce lupo o spìgola ragno); arrungiolu = a logos, fintzas berme chi ponet a su casu
Sinonimi e contrari
aragna,
arràngiu 2,
babbauda,
cantupiludu,
francadossu,
mamarosi,
mariavarranca,
muldidori,
naparràngiu,
surbadura
/
ttrs. tarràncuru
Frasi
is funnagos funt abarraos prenos de aragnolu, de afrontognos
2.
chi benit fillu miu gei ti ndi dhus bogat is arangious!
Terminologia scientifica
crp
Etimo
ltn.
araneolus
Traduzioni
Francese
araignée
Inglese
spider
Spagnolo
araña
Italiano
ragno
Tedesco
Spinne.
lànzu 1 , nm Definizione
una genia de pische, de petza bona, ma de puntura velenosa
Sinonimi e contrari
aragna,
tràcina
Terminologia scientifica
psc, trachinus araneus
Traduzioni
Francese
weever
Inglese
weever
Spagnolo
pez araña
Italiano
trachino
Tedesco
Queise.
surbadúra , nf: survadura Definizione
genia de bobboi de tantas calidades, totu farrancas (bàtoro paja), su chi faet su naparangiolu; genia de bobboi chi punghet, velenosu; maladia chi benit a titas a is bacas; puntura de bobbois / surbadura varza = itl. védova néra (latrodectus tredecim-guttatus)
Sinonimi e contrari
aragnolu,
arràngiu 2,
babbauda,
cantupiludu,
francadossu,
mariavarranca,
muldidori
Frasi
pro sa surbadura lis naraiant sos berbos: Sa limba si li sichet, su coro li trapasset, sa buca li apabasset! ◊ s’isperrada fut gai manna chi mancu cun su tadharanu de sa survaura rúvia fuo istétiu sanau
Terminologia scientifica
crp
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
araignée
Inglese
spider
Spagnolo
araña
Italiano
ragno
Tedesco
Spinne.