Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

témpus , nm: (pl. sos tèmpos is tèmpus, cun sa tónica aperta) Definition comente css. cosa chi si agatat est in calecuna parte o tretu de unu logu illacanau e ndhe pigat unu tanti, deasi matessi dónnia cosa chi acontesset benit a unu puntu o momentu de una durada chentza acabbu chi naraus tempus (cronológicu): si narat fintzes de sa distàntzia inter duas cosas chi benint innanti s'una e posca s'àtera, intremesu de duos momentos diferentes (cuménciu e acabbu, o dura) e po cussu etotu si pentzat coment'e calecuna cosa chi passat o durat e s'ispartzit e medit (séculu, annu, mese, chida, die, ora, minutu e àteru, de una manera precisa, o fintzes a sa bona comente podet èssere època, sumana, iscuta) e su pl. si narat fintzes in su sensu de t. meda, durada longa; àteru significau de tempus est totu su chi faet s'istória de unu períudu chi sa gente connòschet po si dhu'èssere agatada; si narat fintzes de totugantu su chi acontesset in s'atomosfera o aera de sa Terra (t. meteorológicu) po su calore chi su Sole mandhat e is efetos chi faet, diferentes in tempus cronológicu diferente, a tales de mòvere is àrias, fàere ispaporare is abbas, cun totugantu su chi ndhe benit de su giogu caente/fritu Synonyms e antonyms eternidade / edade, mamentu, ora, tempórios / istajone Idioms csn: su t. benit, durat, colat o agabbat, bi est, sobrat, mancat; t. un'ora, una cida, un'annu… = in tempus de…; a t. = a tempus sou, a tempus zustu; collire su t. = fai cosa a su postu de abarrai aspetendi; pèrdiri t. = istare chentza fàghere nudha, o faghindhe chentza ndhe bogare nudha; fai t. = lassare colare ora tantu pro tratènnere; cudhu tempus = carchi pagu de tempus coladu; antigu ’e t. (antighedempus)= unu tempus, antigamente; chene su t. = chentza àere fatu su tempus, innantis de s'ora, chentza èssere lómpidu; a t. miu, tuu = sos tempos chi mi agato deo, tue; intradu in t. (nadu de unu) = èssere mannu de tempus, antzianu; t. de istiu, de zerru = sos meses de s'istiu, de su zerru; t. de bisonzu = sumana chi mancat su netzessàriu; fàghere sa cosa cun tempus = luegus, sentza de lassai passai tempus, sentza de aspetai; su t. de sa música = sa durada de unu sonu; leàresi su t. = lassai a pèrdiri àteras cosas po pòdiri fai ccn. cosa a cómudu, bèni, sentza de pressi; cun su t. = lassendi passai o comenti passat su tempus; a t. iscarésciu = unu tempus passadu atesu meda; a t. iscrétiu = sa die no mai; fàghere a t. = acudiri, fàghere a ora; èssere che su t. (nadu de unu) = chi no tenit frimmesa, chi est a candu de una manera, a candu de un'àtera; t. de calura, de fritu, de abba = candu est fendi basca, frius, próinas; su t. iscontzat, si médiat o si acònciat = si ponit a fai t. légiu, t. bellu; cumandhat su t. = bi at pagu de detzídere, nudha de seberare, no dipendhet de su fàghere de su cristianu Sentences su tempus cossumat sa pedra ◊ si torraia de su tempus tou tia istare sempre cantendhe ◊ leo su tempus comente benit ◊ si a unu li andhat su tempus in favore, s'àteru crebat de velenu ◊ su tempus at a èssere mastru ◊ ses perdindhe tempus isetandhe a chie no benit ◊ comente est bénniu su tempus de marrai, torraiamus a bidha ◊ su tempus, che abba in sos fiores, sutzat sa vida ◊ su tempus est comenti a un'iscala: su chi contat est su gradinu aba si tenint is peis ◊ su tempus passat a cadhu fuendhe ◊ a mòrrere e a pacare bi at sempre tempus ◊ sa vera cultura de sa Sardigna portat ancora is arréxinis in is tempus de is nuraxis (M.Porru)◊ is tempus, sa genti, sa cultura, totu càmbiat ◊ semus tempos chena apèrrere libbru! (A.Cossu) 2. su tempus no cheret assetiare ◊ su tempus est iscontzu, postu in bonu, in caentu, in abba, in fritu ◊ su tempus si est assentau ◊ custu zerru at fatu tempus malu ◊ su piscadori bonu connoscit su tempus innantis de arribbai 3. tempus una cida e sa navi est innòi in su portu ◊ cudhu tempus fia malàidu, ma como za mi sento bene 4. totu est morinne, donzi frore si est sicanne chene su tempus Surnames and Proverbs prb: dogna cosa a su tempus suu ◊ chie tempus si leat tempus perdet Etymon ltn. tempus Translations French temps English time, weather Spanish tiempo Italian tèmpo German Zeit.