Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acabbúlli , vrb Synonyms e antonyms ibbrodhiai, spodhai Translations French débrouiller English to disentangle Spanish desenmarañarse Italian sbrogliarsi German sich herausziehen.

baghigliài , vrb rfl: baghillai Definition ammostare abbilidade, fàere is cosas impresse (ma si narat fintzes in su sensu de pèrdere tempus, istare faendho e chentza fàere, divertindho) Synonyms e antonyms manizare Sentences est trigadiu e tocat a si baghillai! ◊ mi podia baghillai cun tui, o conca mia, che pilloni mi paríasta de podi bolai! ◊ su prefetu si setzit in su postu de onori e si narat chi si siat baghillau diaderus ◊ agiudamí a mi ndi bogai sa camisa, ca no mi potzu baghillai cun s'artrosi chi tengu! 2. a cust'ora cussa at fatu, bastit chi no si siat baghillada andendu e benendu! Etymon srd. Translations French se débrouiller English to manage Spanish ingeniarse Italian destreggiarsi German sich durchwinden.

ibbrodhiài , vrb rfl: isbrodhiai Definition fàere calecuna cosa chentza dificurtade, bínchere is dificurtades a sa lestra Synonyms e antonyms sbodhicai, spodhai Etymon itl. Translations French se débrouiller English to extricate oneself Spanish desenredar Italian districarsi, sbrogliarsi German sich entwirren, sich herausziehen.

irbojàre , vrb: irvojare Definition pònnere bene o iscapiare cosa betada o intrada apare de malu betu, istrobicare; essire o bogare de pare, ispicigare, iscrobare, lassare; fintzes fàere in lestresa Synonyms e antonyms istrepojare, istrobillai, strogai / chirrare, disgagiai, ibbortare, iscrobare, lassai | ctr. imbogiare Sentences irbojare sos pilos, sas funes, sos presorzos ◊ candho sos fiados si ammisturant za bi ndhe cheret a los irbojare!… 2. no los irbojes cussos zòvanos, ca si cherent bene! ◊ commo, za chi no càmbias tue a li lassare picare s'ammorau chi cheret, fiza tua secat sas funes e irbojat! ◊ commo est chin su maridu e no irbojat prus! ◊ su pitzinnu no s'irbojat mai dae su zaju, ca li at amore ◊ sas bichinas sunt issias a irbojare sos duos pitzocos ca si fint matzucandhe ◊ si est a irvojare, ajó ca contamus sa robba! 3. lestru, irvoja e camina! Etymon srd. Translations French débrouiller English to extricate Spanish desenredar, desembrollar Italian districare German entwirren.

scabbúlli, scabbúlliri , vrb: iscabbúllere* Definition arrennèscere a ndhe pigare calecuna cosa de is manos de un'àteru a fortza o cun abbilesa, arrennèscere a otènnere, arrennèscere a si ndh'essire o a fàere a mancu de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a ndhe bogare calecuna cosa, unu profetu / pps. scabbúlliu, scabburtu, scabbutu; s. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Synonyms e antonyms afranchire, allibberai, difèndhere, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscrúfere, schighitzí / ischire Sentences oi gei ndi scabbullis de làmbrigas! ◊ cun tres sogas dh'acapint e no ndi dhu scabbullat nisciunus! ◊ at comporau pitiolus po is angionedhas, cussas pagas scabutas de is farruncas de is margianis 2. ant bociu a babbu e fillu, ma sa giustítzia no nd'at scabbúlliu nudha ◊ no teniat unu sodhu po ndi scabbulli unu pràngiu ◊ sighiat a si ndi pesai prima de orbesci po ndi podi scabbulli una tassa de lati ◊ imparas assumancus un'arti, su tanti po ti ndi scabbulli un'arrogu de pani ◊ at gherrau po si scabbúlliri unu palmu de terra! ◊ no si scabuleis s'alimentu chi si spàciat, ma cussu chi durat po sa vida eterna (Ev) Translations French se débrouiller English to free oneself, to get off Spanish apañárselas Italian liberarsi, cavàrsela German sich befreien, sich freimachen, davonkommen.

spodhài , vrb: spodhiai, spodhicai, spudhiai Definition istesiare s'una de un'àtera duas cosas apicigadas apare; apèrrere calecuna cosa imbodhigada, un'imbodhigu; foedhandho de calecunu impreau in calecuna faina, fàere cun coidu, arrennèscere a batire a concruos Synonyms e antonyms ispitzigare, istacare / ilboligare / acabbulli, atoliare, istrobillai | ctr. apodhai Sentences no arrennesciat a ndi spodhai sa castiada de pitzus de cudha fémina ◊ no ndi spodheis is billetus, po praxeri! 2. is féminas in su mòri a màriga in conca parint unu frocu chi si spódhiat su mengianu ◊ spódhiat unu paperi e agò ndi pigat unu paperotedhu piticadhedhu ◊ coida dimónia, spódhia is cambas ca no ses totu a un'ossu! 3. spódhia a fuedhai sentza de bregúngia! ◊ balla ca fillu miu dhu spódhiat s'italianu! ◊ at murrungiau cun su cumpàngiu ca cussu no ndi spodhat, de sa cosa ◊ dha tenit una cida, sa televisioni, po dh'arrangiai, ma no ndi spodhat! ◊ custu est su momentu de si spodhicai! ◊ issa si fut spudhiara po fai benni s'ambulantza a nci portai a mamma a su spirali Etymon srd. Translations French détacher, débrouiller English to unravel, to take out Spanish despegar, desenredar Italian staccare, sbrogliare German lösen.

sprobigài , vrb: isprobigai*, sprobugai Definition arrennèscere a cumprèndhere, a bíere, a fàere calecuna cosa de dificurtosu; fàere impresse Synonyms e antonyms cumprèndhere, sebeltare, spirigai, spodhai / acoidai, ispontziai Sentences dhui est sa giustítzia, chi sprobigat totu ◊ dèu de italianu ndi spróbigu pagu ◊ citudidha, ca immoi seu isprichendidhu sa cosa po chi su pratori dha potzat sprobugai! ◊ cumbenit chi si sprobighit prima de iscurigai! Translations French se débrouiller English to extricate Spanish desenredar Italian sbrogliare German entwirren.

trampistàre , vrb Definition arrennèscere in calecuna cosa, mescamente a campare, a fortza de ispedientes, a sant'arràngia, coment'e pigandho a trampa; a logos, fintzes andhare coment'e orruendho / trampistare su tempus, sa vida, sa die, sa sorte Synonyms e antonyms trampigiare, trampulinare, tramputzare / trabbucai 1 Sentences fintzas chi campo fato su chi poto, m'isto pasadu e fuo dogni cumbata tentendhe de trampistare a sa dereta (Z.Zazzu)◊ calchi malignu narat chi at furadu, chi at trampistadu ◊ trampistendhe in su pagu fis cuntentu e fatu a sa bonatza ◊ cussos trampistant negusciendhe runza Etymon srd. Translations French se débrouiller, vivre d'expédients English to get by Spanish apañárselas, ir pasando Italian barcamenarsi, tirare a campare German sich durchschlagen.