àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definition
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Synonyms e antonyms
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Idioms
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Sentences
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Scientific Terminology
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Translations
French
veuve noire méditerranéenne
English
Mediterranean black widow
Spanish
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italian
malmignatta
German
Mediterrane Schwarze Witwe.
batía , nf, agt: vatia Definition
fémina cojuada chi dhi est mortu su pobidhu / b. a duas bias = chi che li est mortu su de duos maridos puru, imbatiada torra
Synonyms e antonyms
bida 1,
biuda,
gatia*
Sentences
li est mortu su maridu e lassada l'at batia ◊ disdiciada, so torra batia, chen'afianzu!
Translations
French
veuve
English
widow
Spanish
viuda
Italian
védova
German
Witwe,
verwitwete.
biudàle , agt, nm Definition
de biudos, chi pertocat is fiudos; totu su chi tocat de diritu a is fiudos / sos pannos biudales = sa bestimenta, niedha, chi si ponent sos biudos
Etymon
srd.
Translations
French
de veuf,
de veuve,
douaire
English
widowed
Spanish
viudal
Italian
vedovile
German
zur Witwenschaft gehörig,
Witwengeld,
Leibgedinge.
biudèdha , nf: viudedhas Definition
chintorza o erba de santu Giuanne, o erba de isproni, genia de erba bona fintzes po meighina po s'orrúngia
Synonyms e antonyms
scabbiosa,
viudas*
Scientific Terminology
rba, Sixalix atropurpurea ssp. maritima
Translations
French
veuve
English
sweet scabious
Spanish
viuda
Italian
vedovina
German
Samtskabiose.
fiúda , nf, agt Definition
fémina cojuada chi che dhi est mortu su pobidhu / foghighedhu de f. = míseru, cun pagu linna
Synonyms e antonyms
batia,
bida 1,
biuda,
gatia
Sentences
Irene fit sa fiuda de Càstulu màrtire e màrtire issa puru cun sas sorres ◊ est abarrada fiuda e no si est torrada a cojai
Translations
French
veuve
English
widow
Spanish
viuda
Italian
védova
German
Witwe,
verwitwet.