ciciliànu , nm: cigilianu,
cixilianu,
cixilirianu,
cixiniau,
cixirianu,
cixirilianu,
gigilianu,
sitzilianu Definition
trigu de Índia (benit de is Américas), genia de laore chi faet, in tempus de istade, a canna grussa, prena, arta fintzes metro e mesu o prus, a fògias mannas longas e ladas e bogat una genia de ispigas a túturu grussu (cau, ossu) e longas de prammu, ue faet su granu totu a inghíriu, imbodhigadas in sa terga a tantos pígios istrintos / partes de s'ispiga o pipia (cozorotu, cucuta o pannucra) de su c.: s'ossu o cau (trútiri o tutuàciu), su granu (totu a fileras a inghíriu de s'ossu), sa terga o capa
Synonyms e antonyms
moriscu,
tridicumoriscu,
trigaíndiri,
trighéndia,
trigulianu,
trigumoria
Sentences
po limósina pediant unu granu de cixirilianu ◊ fiat unu colori grogu giai símili a su de su túturu de su cixirilianu ◊ sa pulenta si fait de cixilianu
Scientific Terminology
lrs, Zea mays
Etymon
itl.
ciciliano
Translations
French
maïs
English
maize
Spanish
maíz
Italian
granoturco
German
Welschkorn.
moríscu , nm: muriscu Definition
trigu de Índia (benit de is Américas), genia de laore chi faet a canna grussa, prena, arta mancari metro e mesu o prus, a fògias mannas longas e ladas e bogat coment'e ispigas imbodhigadas in sa terga a tantos pígios: s'ispiga chi bogat (corra, cozorotu, cucuta, pannucra), una o de prus, de unu prammu de longària, in is nodos de sa canna, est fata de un'ossu o cau (trútiri o tutuàciu a bisura de cilindru prenu ma unu pagu a punta) e portat su granu totu a fileras a inghíriu, in colore grogo candho est lómpiu, de forma coment’e dente, est totu imbodhigada a istrintu e a tantos pígios de terga, o capa, impanna (pàgia, genia de fògia), e in punta ndhe bogat sa seda o tzota (genia de pilos longos finedhedhos chi ndh'essint a cherrione comente at fatu su granu)/ a/c. coment'e genia de laore e coment'e granu est upm; unu m., duos moriscos = un'ispiga, duas ispigas de moriscu; isprunire m. = irranare, istacare su granu de s'ossu
Synonyms e antonyms
cicilianu,
tridicumoriscu,
trigaíndiri,
trighéndia,
trigulianu,
trigumoria
Sentences
sa badhe fit totu a ortos prenos a basolu e a moriscu ◊ mi apo manigadu duos moriscos arrustidos
Scientific Terminology
lrs, Zea mays
Etymon
ctl., spn.
morisco
Translations
French
maïs,
blé de Turquie
English
maize
Spanish
maíz
Italian
granoturco
German
Mais.
pannúcra , nf, nm: pannuga,
pannuglu,
prannuca Definition
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau; pannuga dhu narant fintzes a su frore de sa nughe, de sa castàngia, de s'olia, de su modhitzi, de sa nenciola, de su crecu, ca funt a bisura de gurdone; pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, mescamente candho dhue ndh'at medas, cracos / p. de didu = pizighedhu de carre chi si ndhe arritzat acurtzu a s'ungra
Synonyms e antonyms
burrichedhu,
cozorotu,
cucuta,
tulatzu,
tutuàciu
/
càmula
/
pibirinu,
piga,
pintirina
Sentences
su trigumoriscu est cumentzendi a fai sa pannuga
2.
prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ sa chessa, mama de listíncanu, ponet prannuca ◊ cussa chessa giuchiat prannuca de listincu coment'e prudones de coradhu maduru
3.
sa pipia portat sa facixedha prena prena de pannugas
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
panuc(u)la
Translations
French
épi,
inflorescence
English
maize cob,
spike
Spanish
panoja,
panícula
Italian
pannòcchia,
infiorescènza
German
Rispe,
Maiskolben.
tridicumoríscu , nm: trigumoriscu Definition
trídicu moriscu, genia de laore chi faet un'ispiga a cannone (corru, trútiri) ammontada de granu de colore grogo a tantas fileras / còghere t. a rosa = cun pagu pagu de ógiu in sartàina, agiummai coment'e a orrostu, candho essit totu apertu
Synonyms e antonyms
cicilianu,
moriscu,
tremmuriscu,
trigaíndiri,
trighéndia,
trigulianu,
trigumoria
Sentences
los acisaiant sos fundhos gàrrigos che pileri de frúture, sas iscras pazosas de corras de trigumoriscu
Scientific Terminology
lrs, Zea mays
Etymon
srd.
Translations
French
maïs
English
maize
Spanish
maíz
Italian
granoturco
German
Welschkorn.