ciciliànu , nm: cigilianu, cixilianu, cixilirianu, cixiniau, cixirianu, cixirilianu, gigilianu, sitzilianu Definizione trigu de Índia (benit de is Américas), genia de laore chi faet, in tempus de istade, a canna grussa, prena, arta fintzes metro e mesu o prus, a fògias mannas longas e ladas e bogat una genia de ispigas a túturu grussu (cau, ossu) e longas de prammu, ue faet su granu totu a inghíriu, imbodhigadas in sa terga a tantos pígios istrintos / partes de s'ispiga o pipia (cozorotu, cucuta o pannucra) de su c.: s'ossu o cau (trútiri o tutuàciu), su granu (totu a fileras a inghíriu de s'ossu), sa terga o capa Sinonimi e contrari moriscu, tridicumoriscu, trigaíndiri, trighéndia, trigulianu, trigumoria Frasi po limósina pediant unu granu de cixirilianu ◊ fiat unu colori grogu giai símili a su de su túturu de su cixirilianu ◊ sa pulenta si fait de cixilianu Terminologia scientifica lrs, Zea mays Etimo itl. ciciliano Traduzioni Francese maïs Inglese maize Spagnolo maíz Italiano granoturco Tedesco Welschkorn.

moríscu , nm: muriscu Definizione trigu de Índia (benit de is Américas), genia de laore chi faet a canna grussa, prena, arta mancari metro e mesu o prus, a fògias mannas longas e ladas e bogat coment'e ispigas imbodhigadas in sa terga a tantos pígios: s'ispiga chi bogat (corra, cozorotu, cucuta, pannucra), una o de prus, de unu prammu de longària, in is nodos de sa canna, est fata de un'ossu o cau (trútiri o tutuàciu a bisura de cilindru prenu ma unu pagu a punta) e portat su granu totu a fileras a inghíriu, in colore grogo candho est lómpiu, de forma coment’e dente, est totu imbodhigada a istrintu e a tantos pígios de terga, o capa, impanna (pàgia, genia de fògia), e in punta ndhe bogat sa seda o tzota (genia de pilos longos finedhedhos chi ndh'essint a cherrione comente at fatu su granu)/ a/c. coment'e genia de laore e coment'e granu est upm; unu m., duos moriscos = un'ispiga, duas ispigas de moriscu; isprunire m. = irranare, istacare su granu de s'ossu Sinonimi e contrari cicilianu, tridicumoriscu, trigaíndiri, trighéndia, trigulianu, trigumoria Frasi sa badhe fit totu a ortos prenos a basolu e a moriscu ◊ mi apo manigadu duos moriscos arrustidos Terminologia scientifica lrs, Zea mays Etimo ctl., spn. morisco Traduzioni Francese maïs, blé de Turquie Inglese maize Spagnolo maíz Italiano granoturco Tedesco Mais.

pannúcra , nf, nm: pannuga, pannuglu, prannuca Definizione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau; pannuga dhu narant fintzes a su frore de sa nughe, de sa castàngia, de s'olia, de su modhitzi, de sa nenciola, de su crecu, ca funt a bisura de gurdone; pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, mescamente candho dhue ndh'at medas, cracos / p. de didu = pizighedhu de carre chi si ndhe arritzat acurtzu a s'ungra Sinonimi e contrari burrichedhu, cozorotu, cucuta, tulatzu, tutuàciu / càmula / pibirinu, piga, pintirina Frasi su trigumoriscu est cumentzendi a fai sa pannuga 2. prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ sa chessa, mama de listíncanu, ponet prannuca ◊ cussa chessa giuchiat prannuca de listincu coment'e prudones de coradhu maduru 3. sa pipia portat sa facixedha prena prena de pannugas Terminologia scientifica rbr Etimo ltn. panuc(u)la Traduzioni Francese épi, inflorescence Inglese maize cob, spike Spagnolo panoja, panícula Italiano pannòcchia, infiorescènza Tedesco Rispe, Maiskolben.

tridicumoríscu , nm: trigumoriscu Definizione trídicu moriscu, genia de laore chi faet un'ispiga a cannone (corru, trútiri) ammontada de granu de colore grogo a tantas fileras / còghere t. a rosa = cun pagu pagu de ógiu in sartàina, agiummai coment'e a orrostu, candho essit totu apertu Sinonimi e contrari cicilianu, moriscu, tremmuriscu, trigaíndiri, trighéndia, trigulianu, trigumoria Frasi los acisaiant sos fundhos gàrrigos che pileri de frúture, sas iscras pazosas de corras de trigumoriscu Terminologia scientifica lrs, Zea mays Etimo srd. Traduzioni Francese maïs Inglese maize Spagnolo maíz Italiano granoturco Tedesco Welschkorn.

«« Cerca di nuovo