Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrimàdu , pps, agt: arrimatu, arrimau Definition de arrimare; firmu, postu o lassau a una parte; nau de ccn., chi po maladia o becesa no essit prus Synonyms e antonyms firmu, postu / malàdiu Sentences s'autocarru dh'iant arrimau in pratza ◊ is istimentos de is frades o sorres prus mannos beniant arrimaos e dhos umperànt is prus pitios 2. candho mi ant bidu betzu e arrimadu mi ant che un'istratzu fuliadu (C.Longu)◊ est mesu arrimau, cun sas ancas che tzumpedhu ◊ seo cricanno foedhos arrimaos in calecunu corruncone de sa memória Translations French appuyé, posé English deposited, put Spanish arrimado, que ya no sale de su casa (anciano) Italian depósto, appoggiato German gestützt.

cumbeniàre , vrb: acumbeniare* Definition pònnere is cumbénias, is comodidades, mescamente in sa domo Synonyms e antonyms acumbenentziare Translations French doter un appartement de tous les conforts English to provide with comforts Spanish poner comodidades en la casa Italian provvedére del conveniènte, di comodità German für die Bequemlichkeit sorgen.

dòmmo, dómmu, dòmo, dòmu, dómu , nf Definition (si narat fintzes dómu, ma sèmpere is dòmus) logu, fràigu fatu prus che àteru po bívere sa gente cunsiderau siat coment’e aposentu solu e siat coment’e aposentos pigaos totus impare (e in custu sensu si narat fintzes pl.); sa gente chi bivet in sa domo e in calecuna nada fintzes famíglia / min. domedha, domigedha, domighedha, domita, domitedha, dominighedha, domixedha; sa domo in artària si podet cumpartire a pianos: su terra (= su paristerra), su pitzu totu (= su pianu prus in artu); a/c. foedhandho in 1ˆ p., domo fintzes chentza art. e ne agt. possessivu est sèmpere sa mia, sa nosta Synonyms e antonyms aposentu / famíglia Idioms csn: domos de istare = fatas apostadamente po dhoi bivi genti; pesare sa d. in muros = fai is murus de sa domu; a si dhu torrai in domu! = manera de ringratziare; sa d. de letu = s'aposentu de crocai; sa d. de su nie = zenia de bóidu mannu suta de terra pro collire e costoire su nie a s'istiu pro fàghere sa carapigna; d. de còghere = aposentu inue bi est su furru pro sa cota de su pane; sa d. de sa linna = linnarzu, logu a pònnere linna; sa d. de is ainas = logu inue si ponent sas forramentas; filera o cadena de domus = domos una ifatu de s'àtera; mezorare sas domos = arrangiai, acontzare sa domu; artziare sas domos = aciúngiri àteru pianu apitzus a una domu fata; dommedha terra terra = domos bassas, terranzas, a pei planu; domu de gianas = musoleu, bóidu fatu in sas rocas, in s'antigóriu, pro bi pònnere sos mortos; sa domu de s'Orcu = a logos, su nuraghe; sa d. de sa frommiga = tana de frommiga; d. de su prupu = sa zoga a ue si che intrat una zenia de animaledhu de mare chi assemizat a su prupu; èssiri de d. (nadu de pessone)= èssere de sa famíllia; èssiri de is primas domus = èssere de famíllia bona, onesta; betàreche sa d. a unu = fàghere dannu mannu meda a unu, arruinare a unu; fai d. = crèschere sa siendha, contivizare sa domo e sa famíllia; assusai sa d. = mezorare sos benes de una domo, pesare sa domo; andhare a santu seindomo (sei in d.) = abarrai in domu, no andai a perunu logu; su fatu de d. = sas fainas chi si faghent die cun die in sa domo Sentences che at betadu sa domo dae sos fundhamentos ◊ sa domo est sana, caente, códuma, noa, fata in forte, malesana, frita, iscóduma, betza, fata cun rispàrmiu ◊ fraigare, iscontzare, betàreche, mezorare, artziare una domo ◊ mi fatzu tres domus: in mesu sa coxina cun sa forredha, faci a sobi s'aposentu de crocai e s'atra po magasinedhu ◊ cussu istat in domos de afitu ◊ ndi pesaus is domus anca biveus, desinunca no dhui capeus prus ◊ coladindhe a domo a ti combidare! 2. sa fémina sàbia assusat sa domu, sa maca dha destruit ◊ e candho mai si arrivat a tantu, a nos pònnere su fogu intro de domo?! ◊ sa fémina onesta muntenet sa domo ◊ a furare in domo est sa peus cosa ◊ de domo siet o de fora, est contrària sempre a onzi briga ◊ bois za sezis de domo si no bos ponides su traste menzus ◊ sa domo tua no ti che catzat 3. ruta ti ndh'est sa domo… afrigidu su coro! ◊ sa domo mi ndh'est ruta… cun bator fizos suta! ◊ cussa ti nche ghetat sa dommo, ca est una fémina prena de bíssios! 4. s'únicu viàgiu chi eus fatu est a santu setzi in domu ◊ est genti bona meda, própiu de is primas domus de bidha Surnames and Proverbs prb: chie torrat a domo sua no est pérditu ◊ menzus chivalzu in domo tua chi no pane biancu in domo anzena ◊ su cuidadu faghet sa domo ◊ chie no at domo no at bighinu Etymon ltn. domo Translations French maison English house, home Spanish casa Italian casa, abitazióne, dimòra German Haus.

massàgia , nf: massaja Definition mere de domo, fémina, pruschetotu mama de famíglia, chi contivígiat e custódiat bene is cosas de domo Synonyms e antonyms massada Sentences as intesu sas abes a murmutu currindhe che massàgias faineras ◊ sa massaja bona no perdimentat sa cosa Etymon itl. Translations French ménagère English housewife Spanish ama de casa Italian massàia German Hausfrau.

medrigàja , nf Definition fémina chi tenet sa domo totu bruta e betada apare Translations French ménagère English untidy housewife Spanish ama de casa desordenada Italian massàia disordinata German hudelige Hausfrau.