binicótu , nm: binigotu,
binucotu Definition
súciu de àghina o de frutuàriu (mescamente figumorisca) postu a budhire e torrare finas chi essit cagiau, po fàere druches
Synonyms e antonyms
saba
Sentences
cullimus ficumurisca ca fachimus su binicotu ◊ bonu su binicotu de ficumurisca, ma prus bonu su chi fachent dae s'àchina ◊ eus cuncordau sa turta fata cun binigotu ◊ in s'impastu po is pabassinas cantu binigotu ponit?
Scientific Terminology
mng
Etymon
srd.
Translations
French
verjus
English
cooked wine
Spanish
arrope,
mosto cocido
Italian
sapa
German
Most.
cotichínu , agt Definition
unu cotu pagu, male cotu
Synonyms e antonyms
crudonzu
Translations
French
peu cuit
English
cooked a little
Spanish
poco cocido
Italian
cottìccio
German
halbgar.
cótu , pps, agt, nm Definition
de còchere in totu is var.; nau de cosa posta a còere, chi at acabbau sa cotura; nau de unu colore, chi est forte o càrrigu meda; de frutuàriu (no de totu), chi est lómpiu, bonu de papare; de ccn. chi at bufau, chi portat sa conca leada a binu o àteru de cosa cun àrculu; chi si est indiosau, innamorau; nau de unu chi at provau calecunu male o arresurtau malu, chi at ischedhadu, chi at iscramentau, imparau a no dhu torrare a fàere
Synonyms e antonyms
acogau,
acoighinadu,
ammuscau,
imbreacu,
iscarmentadu,
lómpidu
/
cotua
/
arrósciu
/
alluscau,
innamoradu
| ctr.
crú
/
ciaru
/
iscrómpiu
Idioms
csn:
fàghere su c. = fàghere sa saba; èssere c. de una cosa = iscramentau, arrósciu; nàrrere, contare calicuna cosa a cara cota = chentza birgonza peruna, a sa sfacia (mancai contendi fàulas); èssere de bonu cotu (nadu de laores de còghere) = coxibi, chi coitat coghindhe, chi coghet bene a budhidu; zente de malu c. = mala a cazare, mala a cussentire, mala, chi faghet male e no si currezet, mala a còiri; cotu a sole (nadu de frutuàriu) = inniedhigadu de su sole forte, a fortza de leare sole in terra; cotu a umbra = (nadu de frutuàriu) cotu ma pagu bellu de colore; cotu de su sidi = sididu meda, cassidu de su sidi; cotu che pipa, a lèllera = imbriagu pérdiu
Sentences
tocade, benide ca su mànigu est cotu! ◊ de chitzi issa tenit su pani cotu, signali ca est chitzana! ◊ pira cota e pira crua, donzunu a domo sua! ◊ ua, figu, morisca, pruna cota ◊ cotu o no cotu, su fogu dh'at bitu ◊ no fumit, ciai dhu bit ca est peri grogànciu, parit cotu a umbra!◊ a bortas dea sa mata no est solu sa pira cota chi ndhe orruet!
2.
biaitu, arrúbiu cotu, colore de chinisu cotu
3.
prus de unu a sero, a limba lada, cotu dae su sutzu de su sarmentu, mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ no passat die chi no torras cotu, mufosu! ◊ est cotu che preta, che santu Làzaru, che a sa làdhera, che pipa
4.
invece de fàghere bombas e cannones (già ndh'est cotu su mundhu!) est a nos dare sa manu pari pari ◊ e chie no ndh'est cotu de custa vanidade arragiolida?!
5.
dae candho est mortu s'isposu si la leat gai a cotu a cotu, no màndhigat e no essit
6.
deo, ca ndhe so cotu, do sa rejone a totu: e benemindhe de peste si naro su chi est! ◊ si ogn'ora chentu iscudos mi oferzerant pro sighire custu motu, pro su modu chi deo ndhe so cotu lis tia nàrrere: Istàdebbos mudos! (F.Castia)
7.
eo puru ti apo connotu daghi su coro mi as feridu, daghi fia belle e cotu
Surnames and Proverbs
smb:
Cottu
Translations
French
cuit,
mûr
English
coocked,
ripe
Spanish
cocido,
maduro
Italian
còtto,
maturo
German
gekocht,
reif.
lajóu , nm Definition
istrégiu de terra
Synonyms e antonyms
terràglia
Translations
French
objet,
récipient en terre cuite
English
handmade terracotta
Spanish
objeto de barro cocido
Italian
manufatto di tèrra còtta
German
Gegestand aus Steingut.
sàba , nf: sapa Definition
súciu de àghina o de àteru frutuàriu (morisca, pruna, barracoco) postu a budhire fintzes a torrare cagiau, po fàere druches
Synonyms e antonyms
binicotu
Sentences
istant a su passa passa che musca in logu de saba ◊ s'abbatu, fatu de s'abba de sa chera, est una sapa bona pro mandhicare e fàghere popassinos ◊ sa figuera serbit po fai sa figu sicada e sa saba
Surnames and Proverbs
smb:
(De)saba, (De)ssaba, Saba, Sapa
Scientific Terminology
mng
Etymon
ltn.
sapa
Translations
French
verjus
English
cooked must
Spanish
arrope,
mosto cocido
Italian
sapa
German
gekochter Most.
teríca , nf, nm: tilica,
tilicu,
tirica,
tiricu,
trica 1,
tzirica Definition
cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu
Synonyms e antonyms
caschete,
cocollitu,
sedhina
Sentences
sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih!
Scientific Terminology
drc
Translations
French
gimblette
English
small doughnut
Spanish
rosquilla rellena de mosto cocido o miel
Italian
ciambellina
German
kleiner Kringel.
testíle 1, téstile , nm Definition
orrughedhu de téula, de istrégiu de terra segau (pratu, cícara o àteru)
Synonyms e antonyms
tabàciu
/
cicílliu,
ciciu,
cínciaru,
tertevillu,
trastighile,
tzíntziri,
tzíntzulu,
zínzaru 1,
zínzili
Etymon
ltn.
*testuile
Translations
French
débris,
tesson
English
tilefragment (kitchenware)
Spanish
tejoleta,
trozo de barro cocido
Italian
còccio di tégola,
di stovìglia
German
Scherbe.