Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

binicótu , nm: binigotu, binucotu Definitzione súciu de àghina o de frutuàriu (mescamente figumorisca) postu a budhire e torrare finas chi essit cagiau, po fàere druches Sinònimos e contràrios saba Frases cullimus ficumurisca ca fachimus su binicotu ◊ bonu su binicotu de ficumurisca, ma prus bonu su chi fachent dae s'àchina ◊ eus cuncordau sa turta fata cun binigotu ◊ in s'impastu po is pabassinas cantu binigotu ponit? Terminologia iscientìfica mng Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu verjus Ingresu cooked wine Ispagnolu arrope, mosto cocido Italianu sapa Tedescu Most.

cotichínu , agt Definitzione unu cotu pagu, male cotu Sinònimos e contràrios crudonzu Tradutziones Frantzesu peu cuit Ingresu cooked a little Ispagnolu poco cocido Italianu cottìccio Tedescu halbgar.

cótu , pps, agt, nm Definitzione de còchere in totu is var.; nau de cosa posta a còere, chi at acabbau sa cotura; nau de unu colore, chi est forte o càrrigu meda; de frutuàriu (no de totu), chi est lómpiu, bonu de papare; de ccn. chi at bufau, chi portat sa conca leada a binu o àteru de cosa cun àrculu; chi si est indiosau, innamorau; nau de unu chi at provau calecunu male o arresurtau malu, chi at ischedhadu, chi at iscramentau, imparau a no dhu torrare a fàere Sinònimos e contràrios acogau, acoighinadu, ammuscau, imbreacu, iscarmentadu, lómpidu / cotua / arrósciu / alluscau, innamoradu | ctr. crú / ciaru / iscrómpiu Maneras de nàrrere csn: fàghere su c. = fàghere sa saba; èssere c. de una cosa = iscramentau, arrósciu; nàrrere, contare calicuna cosa a cara cota = chentza birgonza peruna, a sa sfacia (mancai contendi fàulas); èssere de bonu cotu (nadu de laores de còghere) = coxibi, chi coitat coghindhe, chi coghet bene a budhidu; zente de malu c. = mala a cazare, mala a cussentire, mala, chi faghet male e no si currezet, mala a còiri; cotu a sole (nadu de frutuàriu) = inniedhigadu de su sole forte, a fortza de leare sole in terra; cotu a umbra = (nadu de frutuàriu) cotu ma pagu bellu de colore; cotu de su sidi = sididu meda, cassidu de su sidi; cotu che pipa, a lèllera = imbriagu pérdiu Frases tocade, benide ca su mànigu est cotu! ◊ de chitzi issa tenit su pani cotu, signali ca est chitzana! ◊ pira cota e pira crua, donzunu a domo sua! ◊ ua, figu, morisca, pruna cota ◊ cotu o no cotu, su fogu dh'at bitu ◊ no fumit, ciai dhu bit ca est peri grogànciu, parit cotu a umbra!◊ a bortas dea sa mata no est solu sa pira cota chi ndhe orruet! 2. biaitu, arrúbiu cotu, colore de chinisu cotu 3. prus de unu a sero, a limba lada, cotu dae su sutzu de su sarmentu, mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ no passat die chi no torras cotu, mufosu! ◊ est cotu che preta, che santu Làzaru, che a sa làdhera, che pipa 4. invece de fàghere bombas e cannones (già ndh'est cotu su mundhu!) est a nos dare sa manu pari pari ◊ e chie no ndh'est cotu de custa vanidade arragiolida?! 5. dae candho est mortu s'isposu si la leat gai a cotu a cotu, no màndhigat e no essit 6. deo, ca ndhe so cotu, do sa rejone a totu: e benemindhe de peste si naro su chi est! ◊ si ogn'ora chentu iscudos mi oferzerant pro sighire custu motu, pro su modu chi deo ndhe so cotu lis tia nàrrere: Istàdebbos mudos! (F.Castia) 7. eo puru ti apo connotu daghi su coro mi as feridu, daghi fia belle e cotu Sambenados e Provèrbios smb: Cottu Tradutziones Frantzesu cuit, mûr Ingresu coocked, ripe Ispagnolu cocido, maduro Italianu còtto, maturo Tedescu gekocht, reif.

lajóu , nm Definitzione istrégiu de terra Sinònimos e contràrios terràglia Tradutziones Frantzesu objet, récipient en terre cuite Ingresu handmade terracotta Ispagnolu objeto de barro cocido Italianu manufatto di tèrra còtta Tedescu Gegestand aus Steingut.

sàba , nf: sapa Definitzione súciu de àghina o de àteru frutuàriu (morisca, pruna, barracoco) postu a budhire fintzes a torrare cagiau, po fàere druches Sinònimos e contràrios binicotu Frases istant a su passa passa che musca in logu de saba ◊ s'abbatu, fatu de s'abba de sa chera, est una sapa bona pro mandhicare e fàghere popassinos ◊ sa figuera serbit po fai sa figu sicada e sa saba Sambenados e Provèrbios smb: (De)saba, (De)ssaba, Saba, Sapa Terminologia iscientìfica mng Ètimu ltn. sapa Tradutziones Frantzesu verjus Ingresu cooked must Ispagnolu arrope, mosto cocido Italianu sapa Tedescu gekochter Most.

teríca , nf, nm: tilica, tilicu, tirica, tiricu, trica 1, tzirica Definitzione cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu Sinònimos e contràrios caschete, cocollitu, sedhina Frases sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih! Terminologia iscientìfica drc Tradutziones Frantzesu gimblette Ingresu small doughnut Ispagnolu rosquilla rellena de mosto cocido o miel Italianu ciambellina Tedescu kleiner Kringel.

testíle 1, téstile , nm Definitzione orrughedhu de téula, de istrégiu de terra segau (pratu, cícara o àteru) Sinònimos e contràrios tabàciu / cicílliu, ciciu, cínciaru, tertevillu, trastighile, tzíntziri, tzíntzulu, zínzaru 1, zínzili Ètimu ltn. *testuile Tradutziones Frantzesu débris, tesson Ingresu tilefragment (kitchenware) Ispagnolu tejoleta, trozo de barro cocido Italianu còccio di tégola, di stovìglia Tedescu Scherbe.

«« Torra a chircare