Definition Definition
Synonyms e antonyms Synonyms e antonyms
Idioms Idioms
Sentences Sentences
Surnames and Proverbs Surnames and Proverbs
Scientific Terminology Scientific Terminology
Etymon Etymon
Translations Translations
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
indàtalu, indàtari, indàtaru, indàtere, indàtile, indàtili, indàtiru, indàtula, indàtulu , nm, nf Definition
su frutu (upm) chi faet sa palmaera o pramma de indàtulos / genia de animaledhos croxudos de mare cun corgiolu a duas perras: indàtili de mari (lithodomus lithophagus), indàtili biancu (un'àtera creze de i.), indatiledhu (solenomya togata)
Synonyms e antonyms
dàtari,
ingàtula,
lindàteri
Sentences
custa pramma faghet indàtula meda, paret fintzas madura ma no est bona, no zughet purpa
Etymon
spn.
dátil
Translations
French
datte
English
date (palm,
mussel)
Spanish
dátil
Italian
dàttero
German
Dattel.
palmaèra , nf Definition
nada fintzes pramma chentz'àtera distintzione, est una genia de linna chi benit de s'Àfrica e de s'Àsia e faet a mata manna meda: faet unu truncu modhe, paret feurra, e no si distinghent is diferentes pígios de sa linna, no faet naes ma solu fògias chi essint de su truncu etotu a bisura de corona (una a fiancu de s'àtera in su matessi paris), longas meda e in totu sa longària a tiras ispartzias (puntudas che ispinas is primas) fintzes a sa nerviadura principale chi est grussa e forte, e in pràtiga funt totus in sa punta de sa mata (ca is prus bàscias si sicant e ndhe orruent o che dhas segant), su frutu (indàtili) dhu faet cussu puru in s'oru de sa punta, ue bogat una genia de iscova manna isprata cun is pertiedhas totu càrrigas de una genia de frutu a bisura de olia chi candho est lómpiu cotu portat sa prupa druche meda e in colore de castàngia; títulu de onore chi si giaet a una/unu chi s'istimat meda, est fintzes símbulu de vitória apitzu de su male e de prémiu a is santos màrtires, est fintzes paragone po bellesa / domíniga de p. = sa domíniga innanti de Pascamanna, chi arregordat candho Cristos est intrau a Gerusalemme cun sa gente chi dhu portàt in panteos
Synonyms e antonyms
indàtili
2.
vido s'ànima tua, parma vera, chi mi ndhe vocat donzi male! ◊ candu acabbat de curri, issu puru at a pigai sa prama ◊ fígiu 'e mamma, ses bellu che una pramma!
Scientific Terminology
mtm, Phoenix dactylifera
Translations
French
dattier
English
date-palm
Spanish
palma datilera
Italian
palma da dàttero
German
Dattelpalme.