cagiàu , pps, nm, agt: callau,
caxau,
cazadu Definition
de cagiare; su late mortu cun su càgiu; nau de css. cosa, chi che dhi est consumada s'abba (es. brodu); nau de logu po sa gente o animales chi dhue funt, chi ndh'est prenu, totu leau, cagiagàgia
Synonyms e antonyms
cagliadedhu,
pieta
/
cagiagàgia
| ctr.
brodosu,
isabbisabbi,
soltu
2.
mi at promintu sa columba de casu dae su primu cazadu
3.
su logu est totue cazadu de sordados
Scientific Terminology
csu
Translations
French
lait caillé
English
curdled milk
Spanish
cuajada
Italian
latte rappréso,
quagliato
German
geronnene Milch.
frúa , nf: frue,
frughe Definition
prus che àteru, late cagiau, ma fintzes totu su chi essit de su late: tinnada, colostru, arrescotu, callau, butiru
Synonyms e antonyms
cagiau,
pieta
/
giodhu
/
cdh. fruja
Scientific Terminology
mng
Etymon
ltn.
fruge(m)
Translations
French
lait caillé
English
milk curd
Spanish
leche cuajada
Italian
latte coagulato
German
Sauermilch.
làte , nm: lati Definition
genia de lícuidu de colore biancu chi faent is titas de is animales mammíferos fémina: est su primu e de is alimentos méngius e prus erricos po is sustàntzias chi portat, necessàriu a su fedu apenas naschiu o ancora piticu, ma bonu e impreau in css. edade; genia de súciu biancu che late chi bogant unas cantu erbas o linnas ue si segat su corgiolu (mescamente sa figu, sa lua)/ min. latighedhu, latedhu; lati corostau = colostra, su primu late comente naschit su fedu
Idioms
csn:
bogare, múrghere, caentare, budhire, acragare o mòrrere su l., fàghere su l. a casu, a zodhu, sbutirai su l.; pizu de l. = sa parte prus rassa chi cazat subra comente su late ifritat; zenias de l.: l. de petus = de fémina, l. berbeghinu, cràbinu, bàchinu, de àinu; crezes de l.: cracau (callau), durche, bíschidu; su primu l. (addaghi naschet su fedu) = colostra; l. síncheru o spirrulitu = su late apustis finida sa colostra; late de tita = lati callenti coment'e candu dhu mullint; èssere late late, latis latis (nadu de cosas de manigare)= tébiu che late (obu cotu latis latis = cotu a modhe); l. acicau = late de fémina chi at tentu assuconu, salarzu malu, chi si est ritiradu; l. brutu = late de fémina allatendhe ma torra ràida; l. apedradu = zenia de tumore a sa tita, de late abbarradu; l. mússidu = late de fiadu malàidu de mudridura o piaritu; intrare late (a sas titas)= fai lati, preni sa tita de lati; muntènnere su late (nadu de animales de múrghere)= chi sighint a bogare late, chi no si che sicant; l. pàganu o pudhinu = late de animale o fémina chi no at fizoladu; l. de carchina = carchina sorta in abba meda pro illatare muros; l. catúligu = su suci biancu chi bogat sa lua; víere l. = tastai cosa bona meda (nau in cobertantza, pigai corpus o àteru chi no praxit); su primu l. = itl. timo, ràndhula prummonata chi sa carena de su cristianu zughet in daisegus de s'ossu de mesu de petorras, in artu, tra s'ossu e sa bula, e chi si che sicat azummai deunudotu candho sa carena at fatu s'irvilupu; l. primarzu = carrisàbida, primu late, una ràndhula manna apalas de s'istògomo, itl. pàncreas; pèrdiri lati e cardaxu = pèrderendhe totu
Sentences
in beranu sa robba bogat late meda ca s'erba bundhat ◊ tenia su late in su fogu e pigadu mi ch'est, chentza bi dare tentu! ◊ sa mama a sos isposos: Ti siat beneitu su late chi ti apo dau! ◊ sa fae a sas berbeghes lis intrat late meda
2.
arràntzati, vae! vae chi ti vies late!…
3.
dèu passu lati a sa domu ◊ su lati de sa figu fait a iscrafíngiu
Surnames and Proverbs
smb:
Latte, Lattes, Latti
Scientific Terminology
mng
Etymon
ltn.
lacte
Translations
French
lait
English
milk
Spanish
leche,
látex
Italian
latte,
làtice
German
Milch.