achidàre , vrb: achitare,
chitare 1 Definition
giare su càmbiu a su cumpàngiu, comente faent is pastores achidajolos, cudhos chi pastórigant una chida a cada, a borta a borta: fàere a chida chida tra cumpàngios in calecuna faina o impreu, ma fintzes solu giare su càmbiu in s’impreu; fintzes mòvere, ispostare e torrare a su cuile, a s'acuiladroxu
Sentences
sos pastores achidajolos achidant in domíniga
2.
sos istúrulos si achidant cun sas rúndhines, in atunzu, in logos nostros ◊ su silbone isparadu ruet, però si achidat e sighit sa fua ◊ in su chelu si achidant sole, istedhos e tempesta
Etymon
srd.
Translations
French
se relayer par semaine
English
to turn weekly,
to alternate
Spanish
turnarse semanalmente
Italian
turnare settimanalménte,
avvicendare
German
in Wochenschichten arbeiten.
afrochedhàre 1 , vrb Synonyms e antonyms
aciapuciae,
aciarollai,
improdhai,
indrovigare
Translations
French
gâcher,
travailler grossièrement
English
to mess up
Spanish
chapucear
Italian
lavorare in modo disordinato e confusionàrio
German
unordentlich arbeiten.
atoliàre , vrb: atuliare Definition
fàere is cosas impresse e bene chentza istare perdendho tempus faendho e chentza fàere: a logos dhu narant in su sensu de iscumbatare, fàere unu cunfrontu, atobiare, tzerriare a su matessi logu
Synonyms e antonyms
afiliatare,
spodhai
Sentences
za ti ndhe cheret de tempus a ndhe atuliare!…◊ istat sempre faghindhe ma no ndhe atúliat, no, de sa cosa! ◊ e candho ndhe atúlias a collire una maghinada de olia collindhe a una a una?!
2.
suta su palcu si atzendhiant sos cuntrestos pro atoliare cale fit su mezus poeta cantendhe (S.Patatu)
Etymon
srd.
Translations
French
faire vite,
travailler efficacement
English
to work efficiently
Spanish
trabajar bien,
despachar
Italian
lavorare,
fare con efficiènza
German
tüchtig arbeiten.
fainàre , vrb Definition
fàere is fainas / mele fainadu = su chi at triballadu o collidu s'abe; èssere, istare faina faina = trancuinendi, fendi e fateriendi, sèmpere faendho
Synonyms e antonyms
trabagiare
Sentences
cuss'ómine passat sas dies fainendhe ◊ s'itevàghere si bidiat e totus fainaiant a sa lestra ◊ in s'aposentu podes reposare o fainare a su seguru
Etymon
srd.
Translations
French
travailler
English
to work
Spanish
trabajar
Italian
lavorare
German
arbeiten.
funsionài , vrb: funtzionai,
funtzionare Definition
nau prus che àteru de màchinas e imbentos, chi camminant, chi faent is movimentos e su trebballu chi depent, chi serbint bene a un'iscopu
2.
deo tèngio esperiénsia in custas cosas e cumprendho súbbitu candu sa cosa funsionat o non funsionat!
Translations
French
marcher,
fonctionner
English
to operate
Spanish
funcionar
Italian
funzionare
German
funktionieren,
arbeiten.
trabagiàre , vrb: trabagliare,
trabballae,
traballai,
traballare,
trabbagliare,
trabbajare,
trabbalgiai,
trabballai,
trabballare,
trabbaxàre,
travagliare,
travallare,
trebballare,
trebballari,
trebbaxari,
tribagliare,
triballare,
triballiare,
trivagliare,
trobagliare Definition
fàere faina, totu su chi serbit a sa vida, po campare, cambiare de istare o andhare méngius, bínchere su bisóngiu, prodúere sa cosa, fàere un'atividade onesta chi portat badàngiu; fàere sa faina de su sartu contivigiandho e atendhendho sa cosa semenada o prantada / triballàresi su dinari = guadangiai su dinai trabballendu, in manera onesta
Synonyms e antonyms
fainare,
lavorare
Idioms
csn:
trabballai a…(+ nòmini de aina: es. iscrafedhu) = cun…, serbíndhesi de…; trabballai a… (+ nòmini de mustras, pinturas)= faghindhebbei, in s'òpera, mustras, pinturas e gai; trabballai suta manu = a s'acua, chentza chi s'iscat; trabballai in dannu = perdindhebbei, chentza lúcuru; trabballai in s'arti = fàghere su triballu de s'arte chi si tenet
Sentences
is féminas trabballant in domu ◊ non seu trabballendu ca ant serrau sa fàbbrica ◊ sa genti iscít a pràngiri e erriri comenti iscít a trabbalgiai ◊ su mandrone est in disizu de siendha sentza tribagliare ◊ cherjo trabballare, no pèrdere tempus! ◊ si aia trivagliadu no aia bisonzu de pane anzenu ◊ po bivi depiat trabballai che un'iscrau ◊ dèu no ndi bollu dinai aici: bollu trabballai!
2.
chini dha trabballat custa bíngia? ◊ cussas sunt terras chentza triballadas ◊ sa cosa prantada cheret triballada pro dare resa
3.
su dinari, cussu, si lu triballat!
Surnames and Proverbs
prb:
s'ómine a tribagliare, su puzone a bolare
Translations
French
travailler
English
to work
Spanish
trabajar
Italian
lavorare,
coltivare
German
arbeiten.