achidàre , vrb: achitare,
chitare 1 Definizione
giare su càmbiu a su cumpàngiu, comente faent is pastores achidajolos, cudhos chi pastórigant una chida a cada, a borta a borta: fàere a chida chida tra cumpàngios in calecuna faina o impreu, ma fintzes solu giare su càmbiu in s’impreu; fintzes mòvere, ispostare e torrare a su cuile, a s'acuiladroxu
Frasi
sos pastores achidajolos achidant in domíniga
2.
sos istúrulos si achidant cun sas rúndhines, in atunzu, in logos nostros ◊ su silbone isparadu ruet, però si achidat e sighit sa fua ◊ in su chelu si achidant sole, istedhos e tempesta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se relayer par semaine
Inglese
to turn weekly,
to alternate
Spagnolo
turnarse semanalmente
Italiano
turnare settimanalménte,
avvicendare
Tedesco
in Wochenschichten arbeiten.
afrochedhàre 1 , vrb Sinonimi e contrari
aciapuciae,
aciarollai,
improdhai,
indrovigare
Traduzioni
Francese
gâcher,
travailler grossièrement
Inglese
to mess up
Spagnolo
chapucear
Italiano
lavorare in modo disordinato e confusionàrio
Tedesco
unordentlich arbeiten.
atoliàre , vrb: atuliare Definizione
fàere is cosas impresse e bene chentza istare perdendho tempus faendho e chentza fàere: a logos dhu narant in su sensu de iscumbatare, fàere unu cunfrontu, atobiare, tzerriare a su matessi logu
Sinonimi e contrari
afiliatare,
spodhai
Frasi
za ti ndhe cheret de tempus a ndhe atuliare!…◊ istat sempre faghindhe ma no ndhe atúliat, no, de sa cosa! ◊ e candho ndhe atúlias a collire una maghinada de olia collindhe a una a una?!
2.
suta su palcu si atzendhiant sos cuntrestos pro atoliare cale fit su mezus poeta cantendhe (S.Patatu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire vite,
travailler efficacement
Inglese
to work efficiently
Spagnolo
trabajar bien,
despachar
Italiano
lavorare,
fare con efficiènza
Tedesco
tüchtig arbeiten.
fainàre , vrb Definizione
fàere is fainas / mele fainadu = su chi at triballadu o collidu s'abe; èssere, istare faina faina = trancuinendi, fendi e fateriendi, sèmpere faendho
Sinonimi e contrari
trabagiare
Frasi
cuss'ómine passat sas dies fainendhe ◊ s'itevàghere si bidiat e totus fainaiant a sa lestra ◊ in s'aposentu podes reposare o fainare a su seguru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
travailler
Inglese
to work
Spagnolo
trabajar
Italiano
lavorare
Tedesco
arbeiten.
funsionài , vrb: funtzionai,
funtzionare Definizione
nau prus che àteru de màchinas e imbentos, chi camminant, chi faent is movimentos e su trebballu chi depent, chi serbint bene a un'iscopu
2.
deo tèngio esperiénsia in custas cosas e cumprendho súbbitu candu sa cosa funsionat o non funsionat!
Traduzioni
Francese
marcher,
fonctionner
Inglese
to operate
Spagnolo
funcionar
Italiano
funzionare
Tedesco
funktionieren,
arbeiten.
trabagiàre , vrb: trabagliare,
trabballae,
traballai,
traballare,
trabbagliare,
trabbajare,
trabbalgiai,
trabballai,
trabballare,
trabbaxàre,
travagliare,
travallare,
trebballare,
trebballari,
trebbaxari,
tribagliare,
triballare,
triballiare,
trivagliare,
trobagliare Definizione
fàere faina, totu su chi serbit a sa vida, po campare, cambiare de istare o andhare méngius, bínchere su bisóngiu, prodúere sa cosa, fàere un'atividade onesta chi portat badàngiu; fàere sa faina de su sartu contivigiandho e atendhendho sa cosa semenada o prantada / triballàresi su dinari = guadangiai su dinai trabballendu, in manera onesta
Sinonimi e contrari
fainare,
lavorare
Modi di dire
csn:
trabballai a…(+ nòmini de aina: es. iscrafedhu) = cun…, serbíndhesi de…; trabballai a… (+ nòmini de mustras, pinturas)= faghindhebbei, in s'òpera, mustras, pinturas e gai; trabballai suta manu = a s'acua, chentza chi s'iscat; trabballai in dannu = perdindhebbei, chentza lúcuru; trabballai in s'arti = fàghere su triballu de s'arte chi si tenet
Frasi
is féminas trabballant in domu ◊ non seu trabballendu ca ant serrau sa fàbbrica ◊ sa genti iscít a pràngiri e erriri comenti iscít a trabbalgiai ◊ su mandrone est in disizu de siendha sentza tribagliare ◊ cherjo trabballare, no pèrdere tempus! ◊ si aia trivagliadu no aia bisonzu de pane anzenu ◊ po bivi depiat trabballai che un'iscrau ◊ dèu no ndi bollu dinai aici: bollu trabballai!
2.
chini dha trabballat custa bíngia? ◊ cussas sunt terras chentza triballadas ◊ sa cosa prantada cheret triballada pro dare resa
3.
su dinari, cussu, si lu triballat!
Cognomi e Proverbi
prb:
s'ómine a tribagliare, su puzone a bolare
Traduzioni
Francese
travailler
Inglese
to work
Spagnolo
trabajar
Italiano
lavorare,
coltivare
Tedesco
arbeiten.