atzetuàu , agt Definition
foras su, sa…, a parte su, sa…
Synonyms e antonyms
foraschí,
forassiat,
francu 1,
transi
Sentences
atzetuada sa peràula sua etotu, niun'àtera cosa faedhat de Cristos che a sa Santa Missa
Translations
French
excepté
English
except (for)
Spanish
excepto
Italian
eccètto
German
außer.
disòra , avb Definition
fora de s'ora adata o giusta, a trigadiora, in ora chi no andhat bene: s'impreat sèmpere cun sa prep. a e si narat mescamente in su sensu de apustis de s'ora sua / a oras e a disoras = in calesisiat ora
Sentences
torro a domo a disora: sa lughe insegus lasso cun amigos in festa (G.M.Cherchi)◊ su pudhu est cantandhe a disoras ◊ no andhes a disora ca no ti lassant intrare ◊ no torres a disora ca manzanu depimus pesare chito! ◊ sos istranzos sunt bénnidos a disora
Etymon
spn.
Translations
French
horaire inopportun
English
out of time,
after hours
Spanish
deshora
Italian
fuòri oràrio
German
außer der Zeit.
distémpus , avb Definition
fora de tempus, fora de su tempus suo giustu o útile po fàere una cosa / fàghere una cosa a d., bènnere a d. = candu su tempus de dha fai, de bènniri, est giai passau
Etymon
srd.
Translations
French
en temps inopportun
English
unfit weather
Spanish
destiempo
Italian
tèmpo inadatto,
fuòri tèmpo
German
außer der Zeit.
fòra , avb, prep: foras Definition
logu, tretu o parte chi si bidet de una cosa (nau fintzes in su sensu de nudu), sa parte atesu o chi s'istésiat de mesu de una cosa o de unu logu, s'àtera bandha de calecuna cosa o logu cunsideraos coment'e centru o prus importantes; coment'e prep. arrechedit un'àtera prep. puru e s'impreat fintzes po fàere a cumprèndhere unu límite, chi no si ammitit calecuna cosa
Synonyms e antonyms
ifora
/
oru
/
peci
| ctr.
intro,
mesu
Idioms
csn:
fora de fogu = atesu de su fogu; èssere fora de tinu, fora de seru = ammachiau; fora de (+ nm.) = chentza…; èssere o essire fora de pare = chi no funt, no bivint prus impari (nau de is cojaus), istacau s'unu de s'àteru (nau de partis de una cosa chi postas impari formant unu trastu, una màchina, un'aina); sos de fora = is chi no funt de sa própiu domu, de sa própiu bidha, de su própiu logu; bidha de fora = àteruna bidha de sa chi s'istat; portai totu in foras = (nadu de pessone) èssere ischintos; èssere a bentre fora, a piturras in foras = a brenti ispollinca, cun is piturras ispollincas; foras male! = mancu mali!; avb.: pigai a unu a foras a foras = intràreli de atesu, totu pellargu, chistionèndhelu pro assuprire menzus a li fàghere contare totu; misurai de foras in foras = a manera de che dare in mesu totu, fintzas sos oros de sa cosa; istare fora fora (in sa bidha)= tènnere sa domo a oros de fora (ctr. introidha); colare, passare totu fora, fora fora = a parte de fora de unu logu, de unu terrinu
Sentences
si l'at cramadu a fora a li nàrrere sa cosa ca intro bi aiat zente ◊ su coju dai fora paret ozu e mele ◊ passant a sos arrestos e ndhe ant impresonadu prus de trinta: assora medas si sunt dados a fora ◊ arguai a bosatrus ca puleis a foras lassendi sa brutesa in sa pingiada! ◊ no abbarres fora ca bi at fritu! ◊ oi is piciochedhas funt totus a bídhiu foras
2.
oe che fimus fora bidha ◊ fora de fogu no faghet a si caentare, in domo ◊ semus essidos a bidha de fora
3.
maridu e muzere nachi sunt fora de pare ◊ cussu est fora de pari de sa mulleri
4.
foras istrobbu, benimus cras ◊ foras molte, neunu nos podet separare ◊ nàrami calesisiat cosa, foras cussu ◊ foras a tocai cosa allena! ◊ faghe comente cheres, ma foras gai! ◊ fuedhadí cun totus, ma foras abbitai! ◊ est zente abbituada a cascare, ma foras tribagliare!
5.
est unu trenu chi camminat for'e fumu ◊ gei femu duas gióbias for'e ti biri!…◊ li fit piàghidu a èssere fora de contivizos isse puru, ma fit presu chena fune (A.Canalis)◊ is fuedhus de su vicepàrrocu dh’iant lassau fora de súlidu
Etymon
ltn.
foras
Translations
French
dehors
English
out (side)
Spanish
fuera,
excepto
Italian
fuòri,
eccètto
German
Adv.: draußen,
hinaus,
heraus,
außen,
Präp.: außerhalb+Gen.,
aus+Dat.,
außer + Dat.
forassíat , prep Definition
bastat chi no…, foras…
Synonyms e antonyms
atzetuau,
foraschí
Sentences
dogni àrburi inflorit, forassiat sa figu ◊ faghe comente cheres, forassiat gai!
Etymon
srd.
Translations
French
sauf
English
except
Spanish
excepto,
menos,
salvo
Italian
fuorchè
German
außer.
fràncu 1 , prep Definition
salvu, foras de…, bogandhoche…, si che bogaus…: s'impreat meda in is frastimos mescamente candho si narant foedhos chi po su significau ndhe paret male a dhos pònnere impare
Synonyms e antonyms
atzetuau,
transi
Sentences
maleitos siant totu cudhos chi ndhe ant faedhadu male de a mie, francu su batísimu! ◊ francu s'ozu santu, compare est unu farabbutu ◊ no costet a nesciunu che a mie: ndhe chelzo francu peri s'inimigu! ◊ francu sa die de festa, si manigaiant sempre sas matessi cosas ◊ de totu fit bonu e bene arrejonadu, francu de li mentovare trivàgliu!
2.
Deus si ndi líbberit de sa língua de is féminas, francu sa de fostei, gomai! ◊ rosa chi fozas profumadas giughet pro aundhare a totu, francu a issa ◊ diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora!
Translations
French
sauf
English
except
Spanish
excepto,
salvo
Italian
tranne,
fuorchè
German
außer.
mediài 1 , vrb Definition
essire coment'e médios, pigaos a machiore, fora de sèi, pèrdere is sentidos
Synonyms e antonyms
irmedhighinare,
ismemoriai
Etymon
srd.
Translations
French
être hors de soi
English
to be beside oneself
Spanish
estar fuera de sí
Italian
èssere fuòri di sé
German
außer sich sein.