Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acossài, acossàre , vrb: acotare, acotzae, acotzai, acotzare, cotare Definition pònnere sa o is cotzas, assentare una cosa ponendhodhi cotzas (asuta, in mesu); imbarare una cosa a un'àtera po si aguantare apare, o acostindhodha a unu logu e, nau in cobertantza po gente, cricare o giare un'aprigu inue istare, giare unu diritu a praxere; su si arrangiare Synonyms e antonyms acocedhai, arrambare, imbarare, incumandai, intrare / acostai | ctr. scotzai Idioms csn: acotzai sa terra a su fundu = afranzare, acurtziare sa terra cun su tzapu a su fundhu; acotzai su picu = pònnere cota a su picu (a sa màniga in su tretu de s'ogru) Sentences sa carrada boit acotzada po chi abarrit firma ◊ seu acotzendumí su marroni ◊ su muru dhu torrant a fai cun sa perda totu acotzada a ciumentu 2. fiat caminendi mòri mòri e a s'acotza acotza ◊ acotzadí a s'enna, lessast intrai a nisciunus! ◊ sa càscia est acotzada a su muru ◊ si fiat firmada e acossada a unu murixedhu ◊ in sa picada ti tocabo de puntorju ca tue ti acotzabas! ◊ po abarrai istrantaxu mi acotzu a unu baculedhu 3. si sunt cojados e acotados in d-una domita ◊ si est acotada in su letu ◊ chie istat male si acotet! ◊ tia Larenta e su maridu si sunt acotados in coghina (B.Mazzone)◊ acotant sa provista de sa linna in sa chentina ◊ ant acotadu su mortu in su baule 4. truncat is nais acotzendisidhas a unu genugu ◊ at acotadu s'ebba a su giannile pro si che sètzere Etymon srd. Translations French étayer English to buttress Spanish apuntalar Italian puntellare, sprangare German stützen, verriegeln.

amparài , vrb: amparare Definition giare amparu, fàere a manera chi unu no tèngiat dannu, no tèngiat male perunu e antzis tèngiat agiudu Synonyms e antonyms afianzare, apogiai, apojai, guardai / agiadai | ctr. disamparai Sentences cussus prus abbandonaus amparadhus tui! ◊ sant'Antoni meu, bos bato una candhela e mi amparades! ◊ ampàrannos che piedosa, coment'e mama amorosa! ◊ a sorres tuas e frades, totu ti los ampares! ◊ beneíghennos e ampara, Segnore! Etymon spn. Translations French protéger English to protect Spanish amparar Italian protèggere, patrocinare German schützen, stützen.

cartàda , nf Definition su cartare; fintzes su pònnere cosa acostia a un'àtera a usu de cartzamenta po fortilesa o àteru, acónciu Synonyms e antonyms caltadura Translations French cale English earthing up Spanish recalce Italian rincalzatura, rincalzo German Stützen.

cratzài , vrb Definition acostire terra a is fundhos de sa cosa prantada, coment'e carragiandho su truncu Synonyms e antonyms acarragiai, assacarrare | ctr. scraciai Scientific Terminology msg Translations French butter English to earth up Spanish recalzar, aporcar Italian rincalzare German stützen.

impuntedhài, impuntedhàre , vrb Definition pònnere su puntedhu, puntedhos po agguantare cosa Synonyms e antonyms afrucaxai, apalincionai, apontedhae, apuntalai, inforchidhare, trumpai Etymon itl. appuntellare Translations French étayer English to buttress Spanish apuntalar Italian puntellare German stützen.

iscabissàre, iscabitàre , vrb: iscabitzare, iscapitare, scabitzai Definition bogare o fàere s'ispiga (ma fintzes su essire de àtera cosa chi creschet: es. pilu, erba, fintzes su sole); segare in grughes is cambos de una mata, segare a isconcadura Synonyms e antonyms iscabidhai, ispicare, ispighire / essire / aggruxai, ilmulgare, isconcare, istrugare 2. at tripiadu su tzuellu pro ndhe fàghere essire sa mamaja, ca su pilu allorighitadu no resessiat a ndh'iscabitare Etymon srd. Translations French étêter English to pollard Spanish desmochar, mochar Italian scapezzare German stutzen.

pudài , vrb: pudare, putare Definition segare is cambos de su matedu a manera de dhu fàere crèschere comente si bolet, e mescamente a manera de dhi fàere bogare prus frutu, de dhi fàere bogare linna noa; nau in cobertantza, segare / a./c. Su ger. pudendhe est oguale a su ger. de pudire (in cantu custu, a prus de pudindhe, tenet pudendhe comente benit de ltn. putere) Synonyms e antonyms pullai Idioms csn: pudai in béciu = in sa linna russa, in sas cambas begras; pudai a longu su sermentu = lassare puda longa, a frutu Sentences puda a fitzionu, chi sas piantas produant unu frutu saboridu ◊ custa mata bollit pudada in béciu ◊ si putates vene vinnennates! Etymon ltn. putare Translations French émonder English to prune Spanish podar Italian potare German beschneiden, stutzen.

scirràda , nf Definition su scirrai Synonyms e antonyms ispampinadura, scirradura Etymon srd. Translations French épamprage, écimage, étêtage English stripping Spanish desmoche Italian spampanata, cimata German Abblatten, Stutzen.

scirrài , vrb: iscirrare Definition segare is puntas de sa bide, de sa cosa chi creschet in is cresuras, e àteru: nau de sa bide in ierru, bogare in croba, segàreche is pértigas chi no si lassant po bogare frutu o fàere linna Synonyms e antonyms isbitare, ischirrare, iscoromedhai, ispampinare, ispatare, scimai Idioms csn: scirrai s'ollu = sceberai o chirriare s'ozu dae s'abbagrasta; s. sa porta = iscancarare sa zanna Sentences in austu si scirrat sa bíngia ◊ tocat a scirrai sa cresuri ca est pighendi tropu logu 2. portat su bistiri scirrau, po fai biri ca est créscia 3. mi dh'aberis, cussa genna, o bolis a ndi dha scirrai?! Etymon srd. Translations French épamprer, écimer, éclaircir English to strip of its leaves (a vine), to prune Spanish despampanar Italian spampanare, cimare, sfoltire German abblatten, stutzen, lichten.

sdalài , vrb: idalai* Definition segare o ispuntare s'ala, is alas, fèrrere a s'ala o, foedhandho de matas, segare naes de partes de fora, atesu de su truncu; nau de gente, immarrire meda, pònnere o tènnere calecunu dolore chi no lassat camminare o trebballare, istrupiare male Synonyms e antonyms iderrigari Sentences apu sdalau sa mata e fortzis dhi at fatu mali 2. seu sdalau: no nci dha fatzu prus a mi movi de s'istanchesa! Translations French couper, rogner les ailes English to clip Spanish alicortar Italian tarpare German stutzen, beschneiden.