acapulài , vrb: acopulai,
capulai Definition
segare a piticu, fintzes pistare, iscúdere / a. a unu che petza de burricu = pistare chei s'azu
Synonyms e antonyms
amminudai,
irminujare
/
atripai,
pistae
Sentences
portu is ogus arrúbius ca apu acapulau una conca de cibudha ◊ dh'ant acapulau che petza de burricu!
Etymon
srd.
Translations
French
couper en petits morceaux
English
to mince
Spanish
desmenuzar
Italian
sminuzzare
German
zerkleinern.
acupài , vrb: cupai* Definition
fàere o ammesturare is cartas e ispartzire su matzu in duos o prus muntonedhos
Synonyms e antonyms
ilgupare,
smatzai 1
Translations
French
couper un jeu de cartes
English
to halve
Spanish
barajar,
cortar
Italian
smezzare le carte
German
abheben (Kartenspiel).
féstu , nm Definition
su sestare, su segare a misura s’orrobba po dha cosire a bestimentu
Synonyms e antonyms
sestu
Translations
French
action de couper,
de tailler
English
cut
Spanish
corte
Italian
tàglio
German
Schnitt.
filchinàre , vrb: firchinare,
frichinare Definition
fàere a farinos, a orrughedhos; nau in cobertantza, su fai e fateriai, su si mòvere a meda e istare sèmpere faendho
Synonyms e antonyms
apimpirinai,
chimentare,
ifriare,
irfarfaruzare,
irfrichinare,
scirfinai,
spimpirallai,
spimpiridai
/
cadredhai
Sentences
no ti lasses frichinare dae s'achéssida de pensare a su tragu chi as tentu! ◊ a su late mi bi apo firchinadu pane ◊ amus sichiu a fàchere su chi ischiabamus fàchere, frichinandhe tàulas e taulones (B.Murgia)
2.
a sa patedha bi ghetaiat paja de rucros de lardu e canno fit mesu cotu nche impodhaiat aintro sas ervas mannicantinas frichinatas
3.
fatendhe e firchinendhe fint un'annu e mesu ordendhe tramas a note e a die ◊ a ndhe tenet de fírchina fírchina cuss'àinu!…
Etymon
srd.
Translations
French
émietter,
couper en petits morceaux
English
to hash
Spanish
desmenuzar
Italian
sminuzzare
German
zerbröckeln.
ilmutzàre , vrb: immutzare,
irmutzare,
ismutzare Definition
fàere mutzu (nau in su sensu de sa longària), segare a paris
Synonyms e antonyms
murtzinare,
mutzare,
secare,
truncai
Etymon
srd.
Translations
French
couper
English
to cut off
Spanish
cortar
Italian
mozzare
German
abschneiden.
ingruxàe, ingruxài , vrb Definition
passare a istúturu una cosa cun àtera, pònnere o passare a grughe (fintzes a intessidura); arare a traessu, a istúturu de is surcos fatos in su brabatu; pònnere in sa grughe
Synonyms e antonyms
ruciare
/
inclavai
Sentences
si est sétziu e at ingruxau is bratzus ◊ ingruxai is cambas ◊ is cuadhus si funt firmaus abundi s'ingruxant is andaredhas ◊ is cranistajos ingruxant sa sarpa faendho cadinos
3.
mortu a perda o ingruxau totu est su própriu: bociu dh'ant!
Etymon
srd.
Translations
French
croiser,
couper
English
to intersect
Spanish
cruzar
Italian
incrociare,
intersecare
German
kreuzen,
sich kreuzen.
irdarcilàe , vrb: isarchilare,
isaschilare,
isaschilai Definition
iscadranchilare is animales, segare su cadranchile (po fàere dannu); fintzes atzopiare, segare a iscambadura
Synonyms e antonyms
iscarronare,
scadracilai,
scardanchinare,
scarracillai,
scarrengibai
/
assopiai
Sentences
pro dispetu, tziu Matiu aiat isarchiladu duas bacas a tziu Batista
2.
Zubanne su craparju est totu bida topu, isarchilau, a baculedhu ◊ pacubene meu, fipo tzopu, isarchilatu!
3.
sas cambas de sos funnos istrempaiant a terra chin d-unu tzocu búitu, isarchilatas dae sa urvajola
Etymon
srd.
Translations
French
couper le jarret
English
to cut the hocks
Spanish
desjarretar
Italian
sgarrettare
German
die Hachsen durchschneiden.
irtazolàre , vrb: istazolare Definition
segare a fitas fines segandho in paris, segare a pígios, fàere a tazolas, bogare (linna) a ascras o àstulas
Synonyms e antonyms
irfinicare,
laurai,
tazolare
Sentences
ndhe segheit unu piantone e s'interesseit a l'istazolare finas chi l'at indebbilidu tropu (B.Truddaju)◊ mannedha istazolait su casu pro lu frauzare chin sas ghinzias acogliadas
Etymon
srd.
Translations
French
couper en tranches horizontales
English
to cut into slices
Spanish
retazar
Italian
tagliare a fétte o sfòglie orizzontali
German
aufschneiden.
ischigliàre 2 , vrb Definition
segare a ischígliu, unu pagu a istúturu, parangau a una parte
Etymon
ctl.
esquitllar
Translations
French
couper de travers
English
to cut awry
Spanish
sesgar
Italian
tagliare,
rómpere a sghimbèscio
German
schräg schneiden.
ismugràre , vrb Definition
truncare, segare
Synonyms e antonyms
immutzurrare,
istuturai,
secare
Etymon
srd.
Translations
French
couper
English
to cut (off)
Spanish
cercenar
Italian
recìdere
German
abschneiden.
isperrài , vrb: isperrare,
sperrai Definition
segare, fàere a perras (o fintzes a fitas), in duas o in medas partes si donniuna si sighit a isperrare
Synonyms e antonyms
sperraciae
/
ispartzire,
paltire
Sentences
sonos de fàghere trèmere chelu e terra ch'isperraiant su coro in mesu in mesu ◊ s'isperrat sa linna tropu russa ◊ su cifraxu, a bortas, s’isperrat po fai pistocu o po si dhu papai cun ollu o cun ladru
2.
sa pilladra si faet de pira matzi niedha isperrada e sicada in su sole
Etymon
srd.
Translations
French
fendre,
couper,
scinder
English
to cleave,
to divide
Spanish
hender
Italian
spaccare,
scìndere
German
spalten.
ispitàre , vrb: spiciai Definition
ispuntare, segare is puntas, su pitzu; bogare in croba o fai de pruàcia sa bide; segare unu bículu de su corgiolu a sa castàngia po dha pònnere a còere
Synonyms e antonyms
ispitighedhare,
ispuntai,
pitare,
trapare
Sentences
ca devet sas perdijas ispilire no s'ispitet sas úngias de sa manu! ◊ sa limba, si la zughes longa, ispitadila!
Etymon
srd.
Translations
French
épointer,
couper le bout,
inciser
English
to blunt,
to slit
Spanish
despuntar,
incidir
Italian
spuntare,
incìdere
German
die Spitze abbrechen,
einschneiden.
murtzinàre , vrb: mutzinare Definition
immuciurrare, segare a mutzu, a paris, fàere prus curtza una cosa longa segandhochendhe una parte solu
Synonyms e antonyms
ilmutzare,
mutzare,
remuzare 1,
secare,
spiciai,
truncai
Sentences
sa urvajola manichicurtza nche li aiat mutzinatu sa conca ◊ sa Sardigna at bisonzu de libbertade: sas tropeas a mossu mutzinade!
Etymon
srd.
Translations
French
couper,
raccourcir,
découper
English
to cut off (again)
Spanish
cortar,
recortar
Italian
mozzare,
accorciare,
ritagliare
German
abschneiden,
kürzen,
ausschneiden.
scadracilài , vrb: iscadranchilare*,
scardacilai,
scardacillai,
scardancilai Definition
segare is cardanchiles a un'animale (po fàere dannu a su mere)
Synonyms e antonyms
irdarcilae,
scardanchinare,
scarracillai,
scarrengibai
Sentences
si ndi arregordais su corrinu de is bacas scardacilladas? ◊ no ant a cantai prus su prantu po is tírrias ne is revesas chi scardancillant is bacas
Translations
French
couper le jarret
English
to cut the hocks
Spanish
desjarretar
Italian
sgarrettare
German
die Hachsen durchschneiden.
sdalài , vrb: idalai* Definition
segare o ispuntare s'ala, is alas, fèrrere a s'ala o, foedhandho de matas, segare naes de partes de fora, atesu de su truncu; nau de gente, immarrire meda, pònnere o tènnere calecunu dolore chi no lassat camminare o trebballare, istrupiare male
Synonyms e antonyms
iderrigari
Sentences
apu sdalau sa mata e fortzis dhi at fatu mali
2.
seu sdalau: no nci dha fatzu prus a mi movi de s'istanchesa!
Translations
French
couper,
rogner les ailes
English
to clip
Spanish
alicortar
Italian
tarpare
German
stutzen,
beschneiden.
secàre , vrb: segae,
segai,
segare Definition
fàere a orrugos (de css. manera e cun css. aina, ma fintzes solu fàere tachedha), ispartzire in partes, pigare una parte de ccn. cosa istacandhodha cun ccn. aina o fintzes a tiradura; tènnere sa capacidade de segare, de si segare; isconciare un'acórdiu, bènnere mancu a un'acórdiu, a una manera de fàere
Synonyms e antonyms
arrogai,
chimentare,
filchinare,
istruncai,
ruciare,
stronciai,
trincare 1
Idioms
csn:
segare a minudu, a maduru, a dortu, dritu, ororu, in frimmu, in bóidu, a istratzadura, a pistadura, a tostadura, segai a sbiàsciu, a unga, a corrupetza; segare una cosa morimori = andhendhe e miminendhe, semper prus istrintu, prus fine fintzas a torrare zustu a s'oru; segai a cíncinu, a límpiu (o in truncu) = a ororu, cun segada pertzisa a paris; segare fenu = fartzare; segare laore = messare; segàresi unu mermu de sa carena = fai una segada, arrogai ccn. ossu; segàreche unu mermu = istacaindedhu; segare su crèschere a unu = fai mali a unu de no sighiri a crèsciri; segare su rispetu a unu = pigaidhu sentza de arrespetu, fuedhai mali; secare sa passéntzia = donai tanti istrobbu de fai pèrdiri sa passiéntzia; segai a curtzu, segai in mesu de… (andhendhe)= andhare a rugadura, fora de caminu pro fàghere innantis, colare in mesu de…; segai sa diferénsia = pònnere de acordu duos, chircare de fàghere torrare paris duas ideas o àteru in disacórdiu; segai su giaunu = faghindhe zeunu, manigare carchi cosa; segai su sonnu = ischidare a unu chentza chi apet drommidu su tantu chi li cheret; segai is casidhus = bogare su mele; segai sa conca (in suspu) = dare ifadu mannu; segai su coru = àere o dare dispiaghere mannu; segai in ccn. logu = andhare, essíreche in…; segare sa currente, segare s'abba a unu (a una domo)= pigaindedhu o istacai sa currenti, serrai s'àcua a manera chi no ndi tengat, chi no ndi potzat pigai; segaisí de (un'arereu, de una famíglia) = bènnere de…, èssere de un'arereu, de una famíglia
Sentences
segai nuxi, méndula, nuxedha ◊ so andhadu a mi che segare sos pilos ◊ beneico sas pretas chi at secatu babbu meu (P.Dui)◊ s'ampudhita ndi est arruta e si est segada ◊ si at segadu unu pódhighe tochendhe bidru a cantos ◊ in montes che sunt seghendhe sas àrbures ◊ su maistu de pannu segat s'arrobba po fai sa bestimenta ◊ est rutu e si at segadu s'anca
2.
custa est lepa chi no segat ◊ custus ferrus no segant: donamí is nous! ◊ sa pedra ferrina est mala a segare
3.
unu sero at isetau a babbu e li at secau a tundhu s'errore meu e de sa fiza ◊ fiat faendusí una barchitedha po ci segai in s'ocèanu ◊ iat acabussau e in s'àcua ci segàt coment'e unu pisci ◊ dego no bos apo mai secau su rispetu! ◊ si no pagas sa currente, ti che la segant ◊ custu leputzedhu no segat mancu s'abba ◊ labai de no arrui in sa trampa de nc'iscavuai sa língua nosta po su progressu: est una trampa chi si at segau su cresci! (A.Satta)◊ sa lepa mia segat chei su pensamentu ◊ naramí de innui si segat cussu piciocu e ti potzu donai informatzionis giustas!
Etymon
ltn.
secare
Translations
French
couper,
casser,
rompre,
amputer
English
to cut (off),
to amputate
Spanish
cortar,
romper
Italian
tagliare,
recìdere,
amputare,
rómpere,
spezzare
German
schneiden,
abschneiden,
amputieren,
brechen,
durchbrechen.
sestài, sestàre , vrb Definition
dissignare, marcare e segare cosa segundhu una misura, una forma, nau mescamente de su chi faent is maistos de pannu a s'orrobba faendho bestimentu; pentzare e precisare un'idea, calecuna cosa de fàere, calecuna cosa a manera de arresurtare cunforma a una bisura
Synonyms e antonyms
festare,
tallai
/
secare
Idioms
csn:
sestare su pane: segare a cantos dae su cumassu su tantu zustu pro bi essire unu pane; sestare sa tula = sinnalare su tantu (in largúria) de arare in sa die; rúghere che sestatu = (nadu de carchi cosa chi si addatat bene a un'àtera), andai bèni meda; sestare in mannu = pentzai a cosas mannas, fai contus mannus, fai cosas mannas; sestare sos àbbidos a dossu a unu = critigare
Sentences
su sartu sestat sa robba pro la cosire ◊ semenaio su trigu a punzos intro de sas tulas chi aio sestadu (L.Brotzu)◊ soniat su ballu cun d-unu frusciedhu de canna chi aiat sestadu a punta de resorza ◊ truncat e sestat de dogni manera: zughet sa limba che fóscighe de trapera! ◊ mama preparat s'impastu, suighet e sestat su pane
2.
cussu est unu chi sestat ingannos ◊ l'at sestada zusta a fàghere gai! ◊ su póveru candho sestat cosas in mannu est in su sonnu!
3.
sa mama li at sestadu duas isculivitas, a su pitzinnu, ca at fatu dannu ◊ e che pigant a chéjia a coa fata, bichiritendhe che catedhu in fossu: sos chi sunt in piata lis sestant sos àbbidos a dossu (A.Dettori)◊ sestaiant tulas de sete passos
Surnames and Proverbs
prb:
chie bene sestat mezus cosit ◊ Deus sestat e Deus cosit
Etymon
itl.
sestare
Translations
French
ébaucher,
couper,
recouper,
projeter
English
to sketch,
to cut (out),
to plan
Spanish
esbozar,
recortar,
proyectar,
configurar
Italian
abbozzare,
tagliare,
ritagliare,
progettare,
configurare
German
entwerfen,
schneiden,
ausschneiden,
planen.
truncài , vrb: truncare Definition
segare a límpiu, segare a manera de ndhe istacare s'orrugu (nau meda po cosa tostada, longa), fintzes traessare, passare de una parte a s'àtera de ccn. cosa o logu; nau de sentidos, de unu fàere, de is fortzas, fàere bènnere mancu / fàchere (una faina) a sa trunca e passa = bessiresindhe a sa russa, dare un'aggurgada, una passada lestra
Synonyms e antonyms
arrogai,
immutzurrare,
istuturai,
ruciare,
secare
Sentences
mi assimizo a su chercu de su monte chi sos ramos su tronu li at truncadu (A.Casula)◊ o truncat o aggànciat, o truncat o faghet gantzu ◊ cherias truncare funes e cadenas ◊ est rutu e si at truncadu s'anca ◊ una biga si est truncada ◊ iat tirau a unu cerbu e dh'iat truncau una pala
2.
sa bidha est atraessata dae s'istradone printzipale chi la truncat in duos ◊ at truncau a arrogadura in is ortus po fai debressi
3.
mi truncat donzi àschidu su lassare sa Sardinna ◊ seu preghendi pro chi sa vida mia no bengat truncada ◊ no podiat lassai a issu a si truncai s'ischina po is àterus
Etymon
ltn.
truncare
Translations
French
couper,
casser,
fracturer
English
to cut off,
to break,
to split
Spanish
truncar,
partir
Italian
troncare,
spezzare,
fratturare
German
abschlagen,
abbrechen.