ifundhàre , vrb: ilfunnare,
irfundhare,
isfundai,
isfundhare,
sfundai Definition
segare, bogare o abbasciare su fundhu de unu trastu; segare matas de fundhu (cantu prus in bàsciu, fintzes a paris de terra), bogare de arraighinas
Synonyms e antonyms
issundhare,
sciundorai
Sentences
no poto pònnere passu chi no s'isfundhat su terrinu in pes ◊ si ti seis in sa cradea su pesu tou l'irfundhat ◊ si li lompet a faladas de pè l'irfundhat su paneri!
2.
élighes, chercos, totu ant isfundhadu: su monte chei su campu est resultadu (B.R.Carbone)◊ sa binza betza isfundhandhela! ◊ sas arvuritas si ndhe isfundhant dai s'arzola e si che achedhant in sulcos ◊ su bentu paret chi ndhe isfundhet sos chercos ◊ custa figu si no dat frutu ifundhandhela!
Etymon
srd.
Translations
French
défoncer
English
to break the bottom of,
to mow
Spanish
desfondar,
cortar a ras del suelo
Italian
sfondare,
tagliare raso tèrra
German
den Boden ausschlagen.
irfroghedhàre , vrb: irfruedhare Definition
segare is pigionatzos o cambos noos chi essint in su truncu o in su fundhale de is matas
Synonyms e antonyms
immodhitare,
irbrossare,
irfrogare,
irgrasazonare,
ischesciai,
ispudhonare
| ctr.
imbrossai
Sentences
apo irfruedhadu sos múzulos, ca creschent menzus sas iferturas
Etymon
srd.
Translations
French
ébourgeonner
English
to pinch out
Spanish
deschuponar
Italian
scacchiare,
tagliare gli spròcchi
German
ausgeizen.
irgangàre , vrb: isgangare,
sgangai Definition
segare is cannas de su gúturu o gannighinas; segare is tuledhas, genia de néulas a parte de aintru in su gúturu; segare, bogare is gangas a su pische
Synonyms e antonyms
iggannai,
ispajolare,
ispobiai,
ispojai,
sgraguenai
Sentences
aiat irgangatu una erveche e l'aiat cota a budhitu
Etymon
srd.
Translations
French
égorger,
opérer des amygdales
English
to slit s. o.'s throat,
to cut tonsils
Spanish
degollar,
quitar las amígdalas
Italian
sgozzare,
tagliare le tonsille
German
die Kehle durchschneiden,
die Mandeln entfernen.
irtazolàre , vrb: istazolare Definition
segare a fitas fines segandho in paris, segare a pígios, fàere a tazolas, bogare (linna) a ascras o àstulas
Synonyms e antonyms
irfinicare,
laurai,
tazolare
Sentences
ndhe segheit unu piantone e s'interesseit a l'istazolare finas chi l'at indebbilidu tropu (B.Truddaju)◊ mannedha istazolait su casu pro lu frauzare chin sas ghinzias acogliadas
Etymon
srd.
Translations
French
couper en tranches horizontales
English
to cut into slices
Spanish
retazar
Italian
tagliare a fétte o sfòglie orizzontali
German
aufschneiden.
ischigliàre 2 , vrb Definition
segare a ischígliu, unu pagu a istúturu, parangau a una parte
Etymon
ctl.
esquitllar
Translations
French
couper de travers
English
to cut awry
Spanish
sesgar
Italian
tagliare,
rómpere a sghimbèscio
German
schräg schneiden.
secàre , vrb: segae,
segai,
segare Definition
fàere a orrugos (de css. manera e cun css. aina, ma fintzes solu fàere tachedha), ispartzire in partes, pigare una parte de ccn. cosa istacandhodha cun ccn. aina o fintzes a tiradura; tènnere sa capacidade de segare, de si segare; isconciare un'acórdiu, bènnere mancu a un'acórdiu, a una manera de fàere
Synonyms e antonyms
arrogai,
chimentare,
filchinare,
istruncai,
ruciare,
stronciai,
trincare 1
Idioms
csn:
segare a minudu, a maduru, a dortu, dritu, ororu, in frimmu, in bóidu, a istratzadura, a pistadura, a tostadura, segai a sbiàsciu, a unga, a corrupetza; segare una cosa morimori = andhendhe e miminendhe, semper prus istrintu, prus fine fintzas a torrare zustu a s'oru; segai a cíncinu, a límpiu (o in truncu) = a ororu, cun segada pertzisa a paris; segare fenu = fartzare; segare laore = messare; segàresi unu mermu de sa carena = fai una segada, arrogai ccn. ossu; segàreche unu mermu = istacaindedhu; segare su crèschere a unu = fai mali a unu de no sighiri a crèsciri; segare su rispetu a unu = pigaidhu sentza de arrespetu, fuedhai mali; secare sa passéntzia = donai tanti istrobbu de fai pèrdiri sa passiéntzia; segai a curtzu, segai in mesu de… (andhendhe)= andhare a rugadura, fora de caminu pro fàghere innantis, colare in mesu de…; segai sa diferénsia = pònnere de acordu duos, chircare de fàghere torrare paris duas ideas o àteru in disacórdiu; segai su giaunu = faghindhe zeunu, manigare carchi cosa; segai su sonnu = ischidare a unu chentza chi apet drommidu su tantu chi li cheret; segai is casidhus = bogare su mele; segai sa conca (in suspu) = dare ifadu mannu; segai su coru = àere o dare dispiaghere mannu; segai in ccn. logu = andhare, essíreche in…; segare sa currente, segare s'abba a unu (a una domo)= pigaindedhu o istacai sa currenti, serrai s'àcua a manera chi no ndi tengat, chi no ndi potzat pigai; segaisí de (un'arereu, de una famíglia) = bènnere de…, èssere de un'arereu, de una famíglia
Sentences
segai nuxi, méndula, nuxedha ◊ so andhadu a mi che segare sos pilos ◊ beneico sas pretas chi at secatu babbu meu (P.Dui)◊ s'ampudhita ndi est arruta e si est segada ◊ si at segadu unu pódhighe tochendhe bidru a cantos ◊ in montes che sunt seghendhe sas àrbures ◊ su maistu de pannu segat s'arrobba po fai sa bestimenta ◊ est rutu e si at segadu s'anca
2.
custa est lepa chi no segat ◊ custus ferrus no segant: donamí is nous! ◊ sa pedra ferrina est mala a segare
3.
unu sero at isetau a babbu e li at secau a tundhu s'errore meu e de sa fiza ◊ fiat faendusí una barchitedha po ci segai in s'ocèanu ◊ iat acabussau e in s'àcua ci segàt coment'e unu pisci ◊ dego no bos apo mai secau su rispetu! ◊ si no pagas sa currente, ti che la segant ◊ custu leputzedhu no segat mancu s'abba ◊ labai de no arrui in sa trampa de nc'iscavuai sa língua nosta po su progressu: est una trampa chi si at segau su cresci! (A.Satta)◊ sa lepa mia segat chei su pensamentu ◊ naramí de innui si segat cussu piciocu e ti potzu donai informatzionis giustas!
Etymon
ltn.
secare
Translations
French
couper,
casser,
rompre,
amputer
English
to cut (off),
to amputate
Spanish
cortar,
romper
Italian
tagliare,
recìdere,
amputare,
rómpere,
spezzare
German
schneiden,
abschneiden,
amputieren,
brechen,
durchbrechen.
sestài, sestàre , vrb Definition
dissignare, marcare e segare cosa segundhu una misura, una forma, nau mescamente de su chi faent is maistos de pannu a s'orrobba faendho bestimentu; pentzare e precisare un'idea, calecuna cosa de fàere, calecuna cosa a manera de arresurtare cunforma a una bisura
Synonyms e antonyms
festare,
tallai
/
secare
Idioms
csn:
sestare su pane: segare a cantos dae su cumassu su tantu zustu pro bi essire unu pane; sestare sa tula = sinnalare su tantu (in largúria) de arare in sa die; rúghere che sestatu = (nadu de carchi cosa chi si addatat bene a un'àtera), andai bèni meda; sestare in mannu = pentzai a cosas mannas, fai contus mannus, fai cosas mannas; sestare sos àbbidos a dossu a unu = critigare
Sentences
su sartu sestat sa robba pro la cosire ◊ semenaio su trigu a punzos intro de sas tulas chi aio sestadu (L.Brotzu)◊ soniat su ballu cun d-unu frusciedhu de canna chi aiat sestadu a punta de resorza ◊ truncat e sestat de dogni manera: zughet sa limba che fóscighe de trapera! ◊ mama preparat s'impastu, suighet e sestat su pane
2.
cussu est unu chi sestat ingannos ◊ l'at sestada zusta a fàghere gai! ◊ su póveru candho sestat cosas in mannu est in su sonnu!
3.
sa mama li at sestadu duas isculivitas, a su pitzinnu, ca at fatu dannu ◊ e che pigant a chéjia a coa fata, bichiritendhe che catedhu in fossu: sos chi sunt in piata lis sestant sos àbbidos a dossu (A.Dettori)◊ sestaiant tulas de sete passos
Surnames and Proverbs
prb:
chie bene sestat mezus cosit ◊ Deus sestat e Deus cosit
Etymon
itl.
sestare
Translations
French
ébaucher,
couper,
recouper,
projeter
English
to sketch,
to cut (out),
to plan
Spanish
esbozar,
recortar,
proyectar,
configurar
Italian
abbozzare,
tagliare,
ritagliare,
progettare,
configurare
German
entwerfen,
schneiden,
ausschneiden,
planen.