Definizione Definizione
Sinonimi e contrari Sinonimi e contrari
Modi di dire Modi di dire
Frasi Frasi
Cognomi e Proverbi Cognomi e Proverbi
Terminologia scientifica Terminologia scientifica
Etimo Etimo
Traduzioni Traduzioni
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
cafè , nm: cafei,
cafeo,
cafeu,
gafè Definizione
genia de mata e su granu chi faet, chi si aturrat e molet po fàere unu bufóngiu; buteghinu chi dhue faent su cafei a bufare / cafeedhu (Astragalus boeticus)= zenia de erba chi si podet pònnere pro gafè
Sinonimi e contrari
botighinu,
cafeteria
Modi di dire
csn:
sa mama de su gafè = sa fundaina chi abarrat de su cafei una borta fatu; turrare, maghinare, fàghere, indurcare su gafè; bufare su gafè solu = chentza bi annúnghere nudha; su cafè podet èssere: gàrrigu, lenu, durche, rànchidu o marigosu (chi est sa calidade sua)
Frasi
mutimidhu cafeo: paret su velenu chi dhi ant giau a Gesugristu! ◊ sèciat, gomai, ca dhi fàcio su cafeo! ◊ oi cussu no at papau nudha, non si at bufau nimmancu su cafei!
Terminologia scientifica
rbzc, bfg, coffea arabica, c. canephora, c. liberica, c. robusta
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
café
Inglese
coffee
Spagnolo
café
Italiano
caffè
Tedesco
Kaffeebaum,
Kaffee.
molinète, molinèto, molinètu , nm: molinitu,
mulinete Definizione
genia de molinu a manu o a elétricu, pitichedhu, mescamente po mòlere cafè aturrau o fintzes àteru; in is errios mescamente, tretu ue s'abba girat forte a moliadura e si che dh'ingurtit su fundhu, fintzes bentu chi si movet a molinadura / molinetu de tancadura = ue s'intrat sa crae, segundhu sos friscos
Sinonimi e contrari
maghinedhu,
moledha,
molinedhu,
molixedha
Frasi
si in s'ora ias pigau su molinetu e ias móliu su cafei ias fatu mellus!
2.
cussu tretu de su riu est perigulosu ca s'abba faghet a molinete ◊ ite podet fàchere una foza contra a sos mulinetes de sas traschias?! ◊ su lavandinu za falat, faghet fintzas a mulinete ◊ sos molinetes in s’aera cardiada bulionant e ndhe irraighinant totu dae su terrinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
moulin à café,
mixeur,
mixer
Inglese
coffe-grinder,
blender
Spagnolo
molinillo de café,
licuadora
Italiano
macinacaffè,
frullatóre
Tedesco
Kaffeemühle,
Mixer.