acollàe, acollài , vrb: acollare Definizione
acapiare, pònnere o pigare in pitzu a càrrigu, po tirare; giare un'ispinta, un'atacu; imbucare a fàere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
addossare,
carrigai,
imbucai
Modi di dire
csn:
acollare su pudhecu = prèndhere unu cadhu a s'àteru pro lu domare; fàchere cuforma l'acollat = fai acomenti dh'acucat, segundhu su meledu; acollai a corpus = leare a corpos
Frasi
a su pòburu Deus ndi dhi acollat de prus!
2.
acollai, ca nc'est de ndi fuliai custu muru! ◊ su segrestanu nd'ispicat sa gruxi manna de linna e dhus acollat a cropus!
3.
dhu pigant e dh'acollant a itzabai coment'e canis ◊ is paisanus infrascaus dh'acollant a itzérrius e ispintas ◊ acollant a itzerriai: Est unu fantasma! ◊ e acollat a tirai bentu… gei nd'at fatu pagu!
4.
acostindhe s'ebba e bàtindhe su sedhatzu po su pudhecu ca dhu acollamos!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
charger,
tomber sur qqn.
Inglese
to saddle,
to charge,
to attack
Spagnolo
cargar,
empujar
Italiano
accollare,
dare addòsso
Tedesco
aufbürden,
herfallen.
barriàre , vrb Definizione
pònnere càrrigu apitzu (nau fintzes de frutuàriu po matas, de impícios e fainas po gente); giare a pitzu a unu po dhi fàere male, cracare / barriare s'àinu, su cadhu = barriare sa cosa a subra de s'àinu, a subra de su cadhu
Sinonimi e contrari
achidire,
atuai,
carriai*
/
carrabbugliai,
crazugai
| ctr.
irbarriare,
scarrigai
Frasi
ant fatu sas cosas in mannu ma si sunt barriados de dépidos ◊ su carru l'aiant barriadu a ponte de incunza ◊ no mi bàrries de cumandhos ca so essindhe pro torrare luego ◊ abbàida comente at barriadu cuss'olia, ocannu: che pilu in pedhe ndh'est! ◊ s'aera est barriendhe e fossis proet
2.
su cane li at barriadu a mossos a s'animale istranzu ◊ sos leones ant barriadu a un'animale mannu e si l'ant manigadu ◊ li sunt barriados sos canes ◊ l'at barriadu sa frebba e postu l'at in letu
Traduzioni
Francese
charger
Inglese
to charge
Spagnolo
cargar
Italiano
caricare
Tedesco
laden,
angreifen.
carriài , vrb: carriare,
carricare,
carridare,
carrigai,
carrigare,
garriare Definizione
pònnere sa cosa o su càrrigu, su pesu, in pitzu de su mezu o de chie dhu depet portare; betare is manos a pitzu, lòmpere a ccn. o a calecuna cosa cun idea de fàere male o fintzes trebballare; si narat fintzes de is sonnos malos chi benint a unu dormiu
Sinonimi e contrari
achidire,
acodie,
barriare
/
carrabbugliai,
crazugai
| ctr.
irbarriare,
scarrigai
Modi di dire
csn:
carrigaisí s'istògumu = manigare tropu; carrigaisí apitzus = imbarrigaresiche subra; carrigai unu colori = fàgherelu prus cotu; mi ant carrigadu = mi apo bidu unu sonnu malu, mi est bénnidu s'ammuntadore
Frasi
in d-una noti de austu iat biu genti e genti in cadenas, óminis e féminas, carriendu che bestiàmini
2.
sa genti est carrighendi: totus a una stupada ant fatu! ◊ bai a pigai su craboni prima de carrigai sa genti!
3.
dh'at carriau su cani, su malloru, su sonnu, su fàmini, sa callentura
Etimo
ltn.
carricare
Traduzioni
Francese
charger
Inglese
to load
Spagnolo
cargar
Italiano
caricare
Tedesco
laden.
incarrigài, incarrigàre , vrb: ingarrigare Definizione
pònnere unu pesu in pitzu de calecuna cosa, ma mescamente giare a fàere a ccn. una faina, una miscione, un'impreu; rfl., su s'imbarare o acotzare a calecuna cosa, ponendhosi coment'e in pitzu, a pesu, faendho càrrigu
Frasi
resteint cuntentos de s'òpera sua, a comintzare dae chie bi l'aiat ingarrigada
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
charger
Inglese
to load,
to charge
Spagnolo
encargar
Italiano
incaricare,
commissionare
Tedesco
beauftragen.
pesài 2 , vrb: pesare 2 Definizione
fàere pesu e, in cobertantza, agatare o èssere dificurtosa una cosa, mala a padire; pònnere cosa in sa pesa e iscumbatare su pesu chi faet in grammos o múltiplu; cunsiderare, provare a bíere o cumprèndhere méngius a unu o una cosa, una chistione po dha connòschere bene
Sinonimi e contrari
tantare
/
cunfígiri
Modi di dire
csn:
pesai a grussu = furai in su pesu; pesàresi (nau de duus po comenti faint s'unu cun s'àteru) = andai de acórdiu
Frasi
sa linna frisca pesat de prus ◊ pesat prus su prumu chi no su ferru ◊ sa ní pesat asuba de is àrburis e dhas iscòsciat ◊ balla ca a mandhare fizos a istudiare a su póveru li pesat! ◊ onzunu depet istare in càncaros suos, ca no depet pesare a sos àteros
2.
pesamí su pani ca tengu pressi!
3.
sa pessone cheret bene pesada pro ischire it'est! ◊ pesa sa peràula innanti de faedhare! ◊ isciu cantu pesas
4.
sogra e nura no si pesant
Etimo
ltn.
pe(n)sare
Traduzioni
Francese
charger,
peser,
pondérer,
réfléchir
Inglese
to weigh,
to consider,
to lie
Spagnolo
cargar,
pesar,
pesar,
ponderar
Italiano
gravare,
pesare,
ponderare
Tedesco
lasten,
belasten,
wiegen,
abwiegen,
abwägen.