cotichínu , agt Definizione
unu cotu pagu, male cotu
Sinonimi e contrari
crudonzu
Traduzioni
Francese
peu cuit
Inglese
cooked a little
Spagnolo
poco cocido
Italiano
cottìccio
Tedesco
halbgar.
cótu , pps, agt, nm Definizione
de còchere in totu is var.; nau de cosa posta a còere, chi at acabbau sa cotura; nau de unu colore, chi est forte o càrrigu meda; de frutuàriu (no de totu), chi est lómpiu, bonu de papare; de ccn. chi at bufau, chi portat sa conca leada a binu o àteru de cosa cun àrculu; chi si est indiosau, innamorau; nau de unu chi at provau calecunu male o arresurtau malu, chi at ischedhadu, chi at iscramentau, imparau a no dhu torrare a fàere
Sinonimi e contrari
acogau,
acoighinadu,
ammuscau,
imbreacu,
iscarmentadu,
lómpidu
/
cotua
/
arrósciu
/
alluscau,
innamoradu
| ctr.
crú
/
ciaru
/
iscrómpiu
Modi di dire
csn:
fàghere su c. = fàghere sa saba; èssere c. de una cosa = iscramentau, arrósciu; nàrrere, contare calicuna cosa a cara cota = chentza birgonza peruna, a sa sfacia (mancai contendi fàulas); èssere de bonu cotu (nadu de laores de còghere) = coxibi, chi coitat coghindhe, chi coghet bene a budhidu; zente de malu c. = mala a cazare, mala a cussentire, mala, chi faghet male e no si currezet, mala a còiri; cotu a sole (nadu de frutuàriu) = inniedhigadu de su sole forte, a fortza de leare sole in terra; cotu a umbra = (nadu de frutuàriu) cotu ma pagu bellu de colore; cotu de su sidi = sididu meda, cassidu de su sidi; cotu che pipa, a lèllera = imbriagu pérdiu
Frasi
tocade, benide ca su mànigu est cotu! ◊ de chitzi issa tenit su pani cotu, signali ca est chitzana! ◊ pira cota e pira crua, donzunu a domo sua! ◊ ua, figu, morisca, pruna cota ◊ cotu o no cotu, su fogu dh'at bitu ◊ no fumit, ciai dhu bit ca est peri grogànciu, parit cotu a umbra!◊ a bortas dea sa mata no est solu sa pira cota chi ndhe orruet!
2.
biaitu, arrúbiu cotu, colore de chinisu cotu
3.
prus de unu a sero, a limba lada, cotu dae su sutzu de su sarmentu, mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ no passat die chi no torras cotu, mufosu! ◊ est cotu che preta, che santu Làzaru, che a sa làdhera, che pipa
4.
invece de fàghere bombas e cannones (già ndh'est cotu su mundhu!) est a nos dare sa manu pari pari ◊ e chie no ndh'est cotu de custa vanidade arragiolida?!
5.
dae candho est mortu s'isposu si la leat gai a cotu a cotu, no màndhigat e no essit
6.
deo, ca ndhe so cotu, do sa rejone a totu: e benemindhe de peste si naro su chi est! ◊ si ogn'ora chentu iscudos mi oferzerant pro sighire custu motu, pro su modu chi deo ndhe so cotu lis tia nàrrere: Istàdebbos mudos! (F.Castia)
7.
eo puru ti apo connotu daghi su coro mi as feridu, daghi fia belle e cotu
Cognomi e Proverbi
smb:
Cottu
Traduzioni
Francese
cuit,
mûr
Inglese
coocked,
ripe
Spagnolo
cocido,
maduro
Italiano
còtto,
maturo
Tedesco
gekocht,
reif.
irfàtu , pps, agt: isfatu,
issatu Definizione
de irfàchere; nau de cosa chi coet o chi lompet, èssere tropu cota, tropu lómpia, passada, fintzes pudrigada; nau de cosa tostada (es. pedra), chi si ch'est calada a arena, a pruine, a farinos / èssere i. che su sale (nau de unu) = istasidu de s'istrachidúdine, istracu meda
Sinonimi e contrari
iscónciu,
sciusciau
/
spuentau
/
fràzigu,
lecuedhiu,
mercuedhiu,
purdiau
/
solobrau
2.
miràdelu in suore totu isfatu pro buscare su pane netzessàriu! ◊ a sos chelos fatesti sa paltida e torras candho su mundhu est isfatu ◊ est totu isfatu cantu in vida insoro aiant fatu sos mannos nostros
3.
custos macarrones che sunt irfatos ◊ sa pira est irfata ◊ est linna isfata e no daet si no fumu ◊ custa síndria in mesu est irfata
Traduzioni
Francese
à moitié fondu,
trop cuit,
désintégré
Inglese
overcooked
Spagnolo
deshecho,
recocido
Italiano
disfatto,
scòtto,
dissòlto
Tedesco
zersetzt,
zerkocht,
zerteilt.
maciamúrru , nm: matemurru,
matimurru,
matzamurru,
matzimurru Definizione
genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu
Sinonimi e contrari
martiguserzu,
matimbródhiu,
milciamuredhu
/
abbunzadura
Frasi
cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru
2.
e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
soupe de pain cuit avec de la sauce
Inglese
bread cooked with sauce,
mess
Spagnolo
calandraca,
sopa de pan y galletas,
barullo
Italiano
mazzamurro
Tedesco
eine Brotsuppesorte,
Brotbrei mit Tomatensauce,
Hudelei,
Heidenlärm.
spuentàu , pps, agt Definizione
de spuentai; chi est tropu cotu, tropu modhe
Sinonimi e contrari
ammartitzadu,
irfatu
2.
sa minestra spuentada no mi praxit própiu!
Traduzioni
Francese
trop cuit
Inglese
overcooked
Spagnolo
recocido,
pasado
Italiano
scòtto
Tedesco
zerkocht.