infumàda , nf Definizione
nue de fumu e fintzes de pruine chi pesant animales o màchinas currendho; in cobertantza, fama chi essit de ccn.
Sinonimi e contrari
fumera
/
lumenada,
nomena,
sonedhu
Traduzioni
Francese
nuage de poussière
Inglese
dust cloud
Spagnolo
polvareda
Italiano
polveróne
Tedesco
Staubwolke.
nuàtza , nf Definizione
nue mala, de tímere
Sinonimi e contrari
nuone
Frasi
sas nuatzas si fint, in cussu, annatas e fit torradu iscuru che in buca
Traduzioni
Francese
grand nuage
Inglese
big cloud
Spagnolo
nubarrón
Italiano
nuvolóne
Tedesco
große und finstere Wolke.
núe , nf: nughe 1,
nui Definizione
cumossu mannu de vapore cracu e artu in s'aera / min. nuighedha, nuedha
Sinonimi e contrari
annúelu,
núili
/
bolu,
fiotu
Modi di dire
csn:
is nuis podint èssiri: para (nue manna), grussa (nue russa), a brebeis, fumatzu (nuighedhas chi abbarrant apustis próidu), nebidatzu (nues bassas o néula arta), nui crocada, nui arrungiosa (a pizu fine); pesàresi sas nues = annuàresi s'aera; nuone = nue manna meda; nuatza = nue mala, de timire; nue de abba, de ràndhine = refrigada, iscutulada de àcua, de làndiri de ccn. nui passendi; nue de bentu = sulada, móida forte de ària; nues de abba, de ràndhine, de nie, de bentu = nuis chi de seguru ant a ghetai àcua, làndiri, ní, fai bentu; bènnere a nues (nau de àcua, ní, làndiri) = betare unu pagu, sessare, torrare a betare, gai comente colant sas nues; èssere a nues (nadu de puzones, musca, títula, zente) = a meda, aici meda de fai comenti e una nui; pònnereche a unu in nues de chelu = abantaidhu meda; essíreche in nues de chelu = pretènnere tropu; pònnere nue a su sole = chircare de cuare su chi no faghet, sas cosas prus ladinas; nue mele, nue rúgia = maladias de su trigu
Frasi
is nuis bàscias atressillant su meriali ◊ si fit pesata bete nughe de fumu! ◊ si est pesendhe nues, chissaghi proat! ◊ sas nues sunt ammuntendhe sos montes ◊ su bentu che truvat sas nues ◊ su sole nch'est cupatu in palas de sas nughes (A.Pau)
2.
custas dies s'abba est benindhe a nues ◊ una nui de carrogas ◊ sos puzones a nue falant a s'aumbrare ◊ canno achirrant cussas nughes de tzilipirche si nche mànnicant totu ◊ bi fit sa zente a nues ◊ ti che pínnighet sa nue mala! ◊ sos ariopranos colaiant a nues
3.
comintzeit a bantare sa muzere ponzendhechela in nues de chelu ◊ già bos ndhe abbidides chi cherent pònnere una nue a su sole!
4.
pro essire ispeta chi che colet sa nue de s'abba, ca t'ifundhet
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
ltn.
nube(m)
Traduzioni
Francese
nuage
Inglese
cloud
Spagnolo
nube
Italiano
nube,
nùgolo
Tedesco
Wolke.