istrachía , nf: istracia,
istrascia,
istrassia,
istratzia,
stracia Definizione
tempus malu meda, passada de bentu e abba forte o fintzes de nie; tempus e fatos in contràriu, males
Sinonimi e contrari
defúgliu,
istrasura,
trarchia*
Frasi
s'avieint bene armados, lestros in mesu a su bentu e a s'istratzia ◊ sa vida nostra est meda dilicada, a istragos esposta e istrascias (L.Cubeddu)◊ s'esatore cheriat a pagare duas boltas pro sas erveghes mortas in d-un'istrachia ◊ oe at própiu a istrachia
Terminologia scientifica
tpm
Traduzioni
Francese
tempête
Inglese
storm
Spagnolo
tormenta,
vendaval
Italiano
bufèra,
tempèsta,
temporale
Tedesco
Sturm.
istrònscia , nf, nm: istròscia,
istrósciu 1,
istrossa,
istróssia,
strossa Definizione
dannu meda chi orroinat totu; in cobertantza si narat de chie si movet chentza crabbu e faet dannu
Sinonimi e contrari
arruinu,
derruta,
desacatu,
destrossa,
sderrocu,
sderrota,
sderruimentu
/
bròmbulu,
igenillau,
ildeoltu,
ilgrabbuladu,
isocu,
istramu
/
cdh. scimpiatu
Modi di dire
csn:
a istròscia = a meda, aira; istrònscia, istrósciu de abba = dellúbbiu; cannonare a istròscia
Frasi
sunt carrendhe abba a sos sididos in custa istrossa de annada ◊ pro donzi note de istròscia bi at un'avréschida de paghe (G.Maieli)◊ a su póveru no li mancat istrossas ◊ Cristos nos at sarvadu de s'istrossa eterna ◊ bei ndh'at bonos ma, si no sunt bene bidos, custos amministradores lis dant istròscia
2.
istrossa, ue pones manu tue faghes dannu! ◊ istrossa, t'iscollas in su paris netu!
3.
s'istròscia de sa zente chi benit onzi annu a sa festa?!…◊ at cumentzau a proi a istrossa e mi seu totu isciustu
Etimo
itl.
stroscia
Traduzioni
Francese
catastrophe,
désastre,
tempête
Inglese
disaster,
storm
Spagnolo
desastre,
manos de mantequilla
Italiano
disastro,
bufèra,
fracassóne
Tedesco
schweres Unglück,
Sturm,
Lärmmacher.
maretàda , nf Definizione
aundhada forte de su mare
Frasi
sas maretadas de su mare in bulluzu fachent chimentu mannu
Traduzioni
Francese
tempête de mer
Inglese
sea storm
Spagnolo
marejada
Italiano
mareggiata
Tedesco
Sturmflut.
maretàre , vrb: ammaretae,
maretzai Definizione
mòvere che is undhas de su mare
Sinonimi e contrari
marugliai
Frasi
su trigu est maretendhe ◊ bido sos fiores maretados ◊ maju bellu in sos campos laorados maretendhe presentat su laore
Traduzioni
Francese
flotter,
il y a eu de la tempête ou la tempête a fait rage (v. imp.)
Inglese
to be wavy
Spagnolo
olear,
encresparse
Italiano
fluttuare,
mareggiare
Tedesco
wogen.
strasúra , nf: istrasura*,
stresua Definizione
iscutulada de abba meda, próida manna cun bentu forte, a istrachia
Sinonimi e contrari
abbisciada,
abbísciu,
dallúviu,
defúgliu,
disàriu,
istracia,
traconarja,
tregonada,
trasura
Frasi
at fatu ierradas de strasura, istadialis de fogu e de isciutori ◊ at fatu una stresua de làndiri chi at acarraxau su logu ◊ sa strasura iat traghillau sa navi ◊ sa strasura sighiat a si nc'iscudi de innòi e de ingudheni ◊ sa strasura si nd'at pigau s'arei ◊ sa guerra fut che una strasura
Traduzioni
Francese
tempête,
orage
Inglese
storm
Spagnolo
tempestad,
tormenta
Italiano
tempèsta,
bufèra
Tedesco
Sturm,
Unwetter.
temporàda , nf: temporata Definizione
sumana de tempus malu, sèmpere faendho su matessi tempus de abba, de nie, bentu, sicore o àteru (ma fintzes solu una iscutulada de abba, una trubbada de tempus malu); tempus longu de dificurtades mannas / falare che s'abba in temporada = a meda, a tota fua, cun fuliesa, a istracia
Sinonimi e contrari
intemperiada
/
cdh. timpurata
Frasi
una bella temporata de abba chi ndhe ghetet sas àgheras! ◊ chie at caldu sàmbene in sas venas no si ndhe sentit de sas temporadas ◊ sa temporada de su nibe no fit galu finia ◊ abbas a temporada no ndh'est faghindhe prus ◊ ndi est cabada custa temporada de asciutori chi est unu disisperu!
2.
su "oi" separat s'inghitzu e sa fini de duas temporadas
3.
de su chi sufris, coràgiu e passéntzia de afrontare custa temporada!
Etimo
spn.
temporada
Traduzioni
Francese
tempête,
orage
Inglese
storm
Spagnolo
tempestad
Italiano
tempèsta
Tedesco
Sturm.
traconàrja, traconàrza , nf: tragonàgia,
tragonàglia,
tragonaja,
tragonaza,
tregonaja,
trogonaja Definizione
erriu de abba chi curret asuta de terra, próina manna, istrasura de abba; nuu de bentus, temporada de bentu forte meda chi faet arrores: trogonaja est fintzes su surcu chi faet s'abba in is logos de monte e tregonaja dhu narant fintzes a sa mància chi faet s'abba in is muros de is domos calandho a trísinu
Sinonimi e contrari
dragonera,
frusa 1,
furione,
tragonada,
turbiana
/
abbísciu,
istrasura
/
iscarafossu
/
ttrs. tragunaja
Frasi
chimentat in sa cabertura s'abba chi est proindhe a tragonaza ◊ carros e tragonajas de abba ant isforradu su caminu
2.
candho ischintiridhat sa linna fachet traconarja ◊ est betendhe sentza pasu dogni nue tragonàgias de nie a frocos lentos ◊ sa tragonaja mi at fatu dannu meda in binza: sa bide fit presa epuru che ndh'at betadu meda ◊ custu bentu est una traconarza chi astrat sas funtanas ◊ fateit abba a trechetu: iscurigheit e, a sa tragonaja, tota sa bidha si tremeit
3.
in su golfu portàt magras cant’e sa tregonaia chi ndi calàt in su muru de sa cannitzada in sa domu de ajaja
Traduzioni
Francese
courant d'eau souterrain,
tempête
Inglese
groundwater stream
Spagnolo
agua subterránea,
borrasca
Italiano
corrènte d'àcqua sotterrànea,
fortunale
Tedesco
Grundwasserstrom,
Sturm.
trarchía , nf: traschia,
trascia,
tríschia Definizione
tempus malu meda, de abba forte, sighia, tragonaja de abba, nie, bentu totu impare; fintzes dannu, dirgràtzia, malasorte / ite traschia! = ita dannu!
Sinonimi e contrari
istrachia,
librina,
strasura
/
desacatu,
digràtzia
Frasi
fit una die de iberru, s'àghera ingrisada prena de nues nighedhas pariat chi depiat iscadenare una traschia mala ◊ daghi isvanint sas últimas trascias de s'ierru, su sole mandhat piús calorias ◊ at afrontadu dogni trascia: ràndhine, abba, astrau, bedhia, nie russu, bentu ◊ est note de traschia: ruzidendhe múilat su bentu chi paret passendhe traigolzos ◊ sas tríschias de abba pariant cànnaos a pennuleri dae sas nughes de bambaghe (A.Pau)
2.
bisonzat a parare fronte a totu sas traschias chi benint! ◊ li at arrivatu una tríschia de corfos de ramu, ispuntatas de pede e istuturratas ◊ fizu de mama ditzosa, de babbu s'allegria, mai ti lompat dannu, mai tenzas traschia! ◊ tue ses luna in sa traschia!
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
ltn.
thrascias
Traduzioni
Francese
tempête,
tourmente
Inglese
storm (snow)
Spagnolo
tormenta,
vendaval
Italiano
bufèra,
tempèsta,
torménta
Tedesco
Sturm.