abbudhonàre , vrb Definizione
nau pruschetotu de su chelu chi si ammontat de nues e de sa cara de unu chi perdet su bonumore; papare tropu
Sinonimi e contrari
annuai 1,
incuculare
/
abbudhai,
satzai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
obscurcir,
assombrir
Inglese
to darken
Spagnolo
obscurecer
Italiano
rabbuiare,
rannuvolarsi
Tedesco
bewölken,
sich verfinstern.
annebidàe, annebidài , vrb: annepidare,
nebidai Definizione
guastare sa cosa a népide; pònnere o calare népide o cosa coment'e népide chi impedit de bíere, de cumprèndhere
Sinonimi e contrari
anneulare,
boerare
2.
dhi at annebidau is ogus, is pentzamentus ◊ custu pruinedhu annapat e annébidat totu ◊ de mentes annepidadas in su cilleri ndhe dhue at medas ◊ sa bia si annebidàt de pruini
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
embrumer,
brouiller,
assombrir
Inglese
to fog,
to dim,
to darken
Spagnolo
nublar,
aneblar,
ofuscar
Italiano
annebbiare,
offuscare
Tedesco
umnebeln,
verdunkeln.
ilmurinàre , vrb: immurinare,
immurrinare,
irmurinare,
irmurrinare Definizione
cambiare, mudare, essire murru de colore, nau pruschetotu de sa die candho benit sa mudantza de sa lughe a iscuru
Sinonimi e contrari
ammurriai 1,
ammurratzare,
incrinare,
interighinare,
interinare,
irmurrighinare,
irmurruinare,
murinai
Frasi
una manzana, ancora ilmurinendhe apena apena s'aera a levante, bidesi un'upa manna ◊ mi peso tambidambi a su pudhile candho est s'aera apena ilmurinendhe ◊ est immurrinandho e no faet prus a cricare s'arrastu de su bestiàmene!
2.
che prendha lughent élighes e chessas in s'aera chi immúrinat sonnida (G.Fiori)◊ un'àtera nue fut comintzendhe a immurinare su chelu: sa nue de una gherra (P.Pillonca)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire nuit
Inglese
to brown,
to darken
Spagnolo
anochecer
Italiano
imbrunire
Tedesco
dunkel werden.
imbujài, imbujàre , vrb Definizione
fàere o essire iscurosu, nau prus che àteru de su chelu e fintzes de sa bisura de chie s’intristat; fàere una cosa o chistione prus pagu crara
Sinonimi e contrari
abbujare
| ctr.
isclarire
/
crarire
Frasi
s'issuriadorzu est candho est imbujandhe ◊ si est peasu su bentu e su chelu si est imbujau ◊ sa Terra si fut imbujada, pariat torrada sa noti
2.
ant imbujadu sas resones craras!
Traduzioni
Francese
s'assombrir
Inglese
to darken
Spagnolo
obscurecer,
fruncir el ceño
Italiano
rabbuiarsi
Tedesco
sich verfinstern.
infuscài, infuscàre , vrb Definizione
essire iscuriosu, nau de su tempus e de s'ària chi si ammontat de nues; nau de gente, intristare, fàere cara trista, pentzamentosa
Sinonimi e contrari
afuscai,
annapai,
imbelare,
impannare,
inchelare,
intelai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'obscurcir,
assombrir
Inglese
to darken,
to become gloomy
Spagnolo
ensombrecer
Italiano
incupirsi,
infoscare
Tedesco
sich verfinstern,
verdunkeln.
iscorigài, iscorigàre , vrb: iscuriai,
iscuriare,
iscuricare,
iscurigai,
iscurigare,
scurigai Definizione
essire o fàere iscuru, nau de sa die, apustis chi si ch’est intrau su sole
Sinonimi e contrari
imbugiare,
indenotire,
iscurèssere,
murinai
| ctr.
abbrèschere,
illuchèschere
Modi di dire
csn:
avb.: iscúriga no iscúriga = cumentzendi a iscurigai; iscurighendhe = s'ora chi est faghíndhesi iscuru, itl. all'imbrunire
Frasi
mi parit chi s'iscorighit sa luxi e no nci siat àturu che prantu (B.Lobina)◊ inue si l'iscúrigat si corcat ◊ parentes istimados e amigos, cudhos chi lughiant che isprigos, mi ant cussos su logu iscuriadu! (B.Sulis)◊ de sos tres annos chi si est atzegadu, pro issu su logu si est iscuriadu ◊ toca, càstia cummente istat nonna tua e torra a innoje prima de iscorigare!◊ abarra cun nosu, ca est iscurighendu, aspeta ca cenaus!
2.
candu at cumpréndiu ca su distinu de custu fillu fut malu si dhi est iscorigau su coru
3.
in foras fiat giai iscorigau mortu
4.
semus assupridos a bidha iscurighendhe
Terminologia scientifica
sdi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire nuit
Inglese
to darken
Spagnolo
anochecer
Italiano
farsi nòtte,
annottare
Tedesco
Nacht werden.
oscurèssere , vrb: oscurèssiri Definizione
fàere o essire iscuru, note, iscurigare
Sinonimi e contrari
iscurèssere,
oscuressire,
iscorigai
| ctr.
abbrèschere
Frasi
altzat su sole divinu sos astros oscuressendhe
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
faire nuit,
quand la nuit commence à tomber
Inglese
to darken
Spagnolo
obscurecer,
anochecer
Italiano
oscurare,
farsi bùio
Tedesco
dunkeln,
dunkel werden.