beradítos , nm pl: biraditos,
viraditzu Definizione
s'istentina fine / biraditos altarados = itl. ileite
Sinonimi e contrari
beladitos,
busellos,
garaitzos*,
iltentina,
mannaditzus,
stintinigu
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
intestin grêle
Inglese
small intestine
Spagnolo
intestino
Italiano
intestino tènue
Tedesco
Dünndarm.
búdha , nf: vudha Definizione
s'istentina prus larga, s'úrtima parte (e fintzes bentre); si narat fintzes a sa natura de sa fémina / budha procaxa, budhas de culu = s'úrtimu tretu de s'istentina; b. de cuadhu, de molenti = zenia de cocoi de mare; is budhedhas o budhixedhas de su porcu (is orrugos segaos po dhos prènnere, saconedhos)= sos sàmbenes
Sinonimi e contrari
bòllaras,
budhales,
budhàrigu,
dòbbaru,
fodhale,
moca
/
bentre
Modi di dire
csn:
àere in b. a unu = no dhu podi biri, no dhu pòdiri baliai, no lu poder bídere tichirighedhu, o tichedhu; de b. mala = de arratza mala; b. de sànguini, budhedha = su sàmbene, istentina russa, larga, de su porcu, furriada e prena de sàmbene cundhidu a fàghere arrustu o fintzas a budhidu; b. de sonnu (nau de unu)= sonnicrosu; ammollai sa ’udha (nadu de fémina) = dàresi a ómine; pònniri una cosa a b. a susu = a mercas in susu, a palas a terra, furriada a s'imbesse
Frasi
sa mata e sa budha chi ndhe li essat, che li falet!
Cognomi e Proverbi
prb:
genti de budha, genti de nudha
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
bulla
Traduzioni
Francese
gros intestin
Inglese
large intestine
Spagnolo
intestino
Italiano
intestino crasso
Tedesco
Dickdarm.
cannacúla , nf, nm: cannagua,
cannagula,
cannagulu Definizione
s'úrtima parte de s'istentina
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
intestin rectum,
ampoule rectale
Inglese
rectum
Spagnolo
intestino recto
Italiano
intestino rètto,
ampólla rettale
Tedesco
Mastdarm.
curcúdhu 1 , nm: cuscudhu Definizione
su primu tretu de s'istentina prus grussa, comente acabbat sa fine (e ue dhu'est s'incoldu, itl. appendice)
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
cæcum
Inglese
caecum (intestine)
Spagnolo
intestino ciego
Italiano
intestino cièco
Tedesco
Blinddarm.
dòbbaru , nm: dròbbalu,
tòparu* Definizione
s'istentina grussa, is budhales, timpirichedhos (nau fintzes po bentre); in cobertantza, persona lègia / torrare su dròbbalu a ccn. = tzatzare
Sinonimi e contrari
bòllaras,
budhales,
cordule,
erca,
fodhale,
stròpalu
2.
- Ite ti ndhe paret de custu bellu dòbbaru? - No apo bidu mai un'animale piús feu!
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
gros intestin
Inglese
large intestine
Spagnolo
intestino grueso
Italiano
intestino crasso
Tedesco
Dickdarm.
èrca , nf Definizione
istentina grussa mescamente de animales mannos; nau in cobertantza o cun tzacu, bentre
Sinonimi e contrari
bòllaras,
budhales,
cordule,
dòbbaru,
fodhale
2.
recueint a domo a erca piena, abbusercados che guntorzos chi torrant dae logu de mortóriu
Cognomi e Proverbi
smb:
Erca
Traduzioni
Francese
gros intestin
Inglese
large intestine
Spagnolo
intestino grueso
Italiano
intestino crasso
Tedesco
Dickdarm.
filarítzu , nm: filuritzu Definizione
s'istentina fine / f. de angioni = sa córdula de s'angione
Sinonimi e contrari
beraditos,
busellos,
garaitzos,
iltentina,
stintinigu,
stintiritzu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
intestin grêle
Inglese
small intestine
Spagnolo
intestino delgado
Italiano
intestino tènue
Tedesco
Dünndarm.
iltentína , nf: istentina,
istintina,
istintinas,
stintinas Definizione
parte de sa carena de is animales, in bentre, una genia de cundhutu chi cumènciat a sa essia de s’istògomo e sighit fintzes a su pertusu, innanti fine (istrinta) e poi sèmpere prus larga, ue passat e acabbat de digirire su mastúgliu, su nutrimentu aprontau in sa buca e in s’istògomo, e de ue su sàmbene ndhe suspit sa sustàntzia chi che leat a totu sa carena: si narat meda su plurale, is/sas istentinas / genias de i.: grussa (mocas, budhas, budhales), fine (biraditos, minuzos, stintiritzu); sa buca de s’i. = itl. pilòro, s’istrintu ue cumènciat s’istentina, sa essia de s’istògomo / pònneresi su pè in s’istentina iss’etotu = fàgheresi male, arruinàresi de manu sua
Sinonimi e contrari
beraditos,
busellos,
mannaditzus,
stintinigu,
stintiritzu
Frasi
su pòburu boliat impicau cun s'istentina de s'arricu ◊ lassaiat ebbia su chi no aiat nuscu vonu, sa bentre e s'istintina ◊ su tribàgliu ponet in motu sas venas, fachet girare vene su sàmbene, no si ndhe gàrrigant sas istintinas de ledàmine…
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
stentina
Traduzioni
Francese
intestin
Inglese
intestin
Spagnolo
intestino
Italiano
intestino
Tedesco
Darm.
mannàda , nf Definizione
su primu tretu de s'istentina, passau s'istògomo
Sinonimi e contrari
iltentina
Frasi
portat sa scivedha cun sa petza prenendi su sartitzu e is mannadas ◊ po preni a sartitzu si ponint is mannadas de su procu
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
boyau
Inglese
bowel
Spagnolo
intestino
Italiano
budèlla
Tedesco
Eingeweide (Pl.),
Gedärm.