calicàntu , nm Definizione
genia de frore chi benit de s'América
Terminologia scientifica
frs, Calycanthus floridus
Traduzioni
Francese
calycant de la Caroline
Inglese
calycantus (pompadour)
Spagnolo
calicanto,
pimienta de Carolina
Italiano
pompadour
Tedesco
Gewürzstrauch.
impiberàre , vrb: impibirai,
impiperare Definizione
cundhire cun su píbere (nau fintzes in su sensu de ndhe pònnere tropu)
Sinonimi e contrari
pibiristai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poivrer
Inglese
to pepper
Spagnolo
sazonar con pimienta
Italiano
pepare
Tedesco
pfeffern.
píbere , nm: píbiri,
pípere Definizione
píbiri ’eru o niedhu, genia de matedu (prus che àteru a cannàile) chi faet in logos caentes de àteros continentes e bogat unu frutighedhu e unu sèmene pitzigorosu, de gustu e de fragu forte meda, impreau a granos o móliu po cundhimentu; in cobertantza si narat po atza meda, manera de fàere de chie no tenet bregúngia de nudha, o fintzes po iscrafíngiu o ganas de ómine (o de fémina)/ píbiri gravellu = itl. chiodi di garòfano, píbiri ganella, itl. cannèlla (duas de is saboridas); pibiredhu = genia de matixedha de monti (Rhamnus alpinus) chi assimbillat a sa méndula, ma ispinosa, e fait unu frutu che a su tziníbiri, niedhu candu est cotu, de sabori marigosu; pibiredhu o píbiri burdu = zenia de àrbure chi li andhat fragu de píbere, posta pro bellesa (Schinus molle); píbiri de arriu = zenia de erba, préssiu de arriu (Persicaria lapathifolia); píbiri sardu = samucu de frúmene o de arriu (Vitex agnus castus), zenia de arburedha chi faghet in sos rios, impreadu fintzas pro meighina (faghet pissiare), bogat s'apititu
Modi di dire
csn:
perd'e píbiri (nada goi pro su colore) = zenia de pedra ferrina, tosta meda; pibiredhu = a logos lu narant a sa trazea; èssere che botedhu de pípere = male arrennegados; fèrrere a p. = cundhire cun píbere; tocau de piberedhu (nadu de mànigu) = unu pagu àspidu de su tropu píbere; ghetai píbiri a su càuli = no ischire inue pònnere su culu, no ischire ite àteru fàghere, fàghere cosa chi no andhat bene; p. moriscu = piberone durche
Frasi
su píbere si ponet maghinadu a fine in sa sartitza ◊ nàsciu, funt a bébidus e a brínchidus cumenti e crabus chi dhis ponint píbiri asuta de sa coa!
2.
chi si fiat cojara cun mei dhi fiat passau su píbiri! ◊ píbiri gei ndi portas, ma ti mancat su sali! ◊ chini tenit píbiri meda ndi ghetat a su càuli…
Cognomi e Proverbi
smb:
Pibiri, Pipere
Terminologia scientifica
mt, Piper nigrum
Etimo
ltn.
pipere(m)
Traduzioni
Francese
poivrier,
poivre
Inglese
pepper
Spagnolo
pimienta
Italiano
pépe
Tedesco
schwarzer Pfeffer.