calicàntu , nm Definitzione
genia de frore chi benit de s'América
Terminologia iscientìfica
frs, Calycanthus floridus
Tradutziones
Frantzesu
calycant de la Caroline
Ingresu
calycantus (pompadour)
Ispagnolu
calicanto,
pimienta de Carolina
Italianu
pompadour
Tedescu
Gewürzstrauch.
impiberàre , vrb: impibirai,
impiperare Definitzione
cundhire cun su píbere (nau fintzes in su sensu de ndhe pònnere tropu)
Sinònimos e contràrios
pibiristai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
poivrer
Ingresu
to pepper
Ispagnolu
sazonar con pimienta
Italianu
pepare
Tedescu
pfeffern.
píbere , nm: píbiri,
pípere Definitzione
píbiri ’eru o niedhu, genia de matedu (prus che àteru a cannàile) chi faet in logos caentes de àteros continentes e bogat unu frutighedhu e unu sèmene pitzigorosu, de gustu e de fragu forte meda, impreau a granos o móliu po cundhimentu; in cobertantza si narat po atza meda, manera de fàere de chie no tenet bregúngia de nudha, o fintzes po iscrafíngiu o ganas de ómine (o de fémina)/ píbiri gravellu = itl. chiodi di garòfano, píbiri ganella, itl. cannèlla (duas de is saboridas); pibiredhu = genia de matixedha de monti (Rhamnus alpinus) chi assimbillat a sa méndula, ma ispinosa, e fait unu frutu che a su tziníbiri, niedhu candu est cotu, de sabori marigosu; pibiredhu o píbiri burdu = zenia de àrbure chi li andhat fragu de píbere, posta pro bellesa (Schinus molle); píbiri de arriu = zenia de erba, préssiu de arriu (Persicaria lapathifolia); píbiri sardu = samucu de frúmene o de arriu (Vitex agnus castus), zenia de arburedha chi faghet in sos rios, impreadu fintzas pro meighina (faghet pissiare), bogat s'apititu
Maneras de nàrrere
csn:
perd'e píbiri (nada goi pro su colore) = zenia de pedra ferrina, tosta meda; pibiredhu = a logos lu narant a sa trazea; èssere che botedhu de pípere = male arrennegados; fèrrere a p. = cundhire cun píbere; tocau de piberedhu (nadu de mànigu) = unu pagu àspidu de su tropu píbere; ghetai píbiri a su càuli = no ischire inue pònnere su culu, no ischire ite àteru fàghere, fàghere cosa chi no andhat bene; p. moriscu = piberone durche
Frases
su píbere si ponet maghinadu a fine in sa sartitza ◊ nàsciu, funt a bébidus e a brínchidus cumenti e crabus chi dhis ponint píbiri asuta de sa coa!
2.
chi si fiat cojara cun mei dhi fiat passau su píbiri! ◊ píbiri gei ndi portas, ma ti mancat su sali! ◊ chini tenit píbiri meda ndi ghetat a su càuli…
Sambenados e Provèrbios
smb:
Pibiri, Pipere
Terminologia iscientìfica
mt, Piper nigrum
Ètimu
ltn.
pipere(m)
Tradutziones
Frantzesu
poivrier,
poivre
Ingresu
pepper
Ispagnolu
pimienta
Italianu
pépe
Tedescu
schwarzer Pfeffer.