crúche , nf: crugi, cruxe, cruxi, gruche, ruche Definizione orrugos de cosa (o fintzes solu síngias) postos unu a istúturu de s'àteru, nau mescamente de su truncu ue ant incravau a Cristos (che àteros cundennaos), passau a símbulu de martíriu, de salvamentu e de su cristianésimu; singiale de sa grughe, su chi si faet tocandhosi cun is puntas de is pódhighes de sa manu destra in crebedhos, petorras, in su codhu mancu e in su destru Modi di dire csn: in tempus o in s'ora de fai gruxi = in unu sinnu; pigai gruxis o crastus, cruxe o conca = seberare una de sas duas alas de sa moneda, ischitindhe; fai sa cruxi a manu manca = manera de si sinnare chi nachi tiat bardare de prus dae carchi male…: si narat candho unu no ndhe cheret intèndhere prus de una chistione Frasi dognunu tirat sa gruxi sua ◊ sa cruxi si fait cun sa manu dereta 2. in tempus de fai gruxi, su meri ndi fiat calau 3. ellus no bollu a tui… lassa ca mi fatzu sa cruxi a manu manca! 4. nosu abarraus de atza: mai cruxis e mai crastus! Etimo ltn. cruce(m) Traduzioni Francese croix Inglese cross Spagnolo cruz Italiano cróce Tedesco Kreuz.

goròpa , nf, nm: cropa 1, gropa, gropas, gropos Definizione is cúmburos de unos cantu animales, ue faet a cicire puru a cuadhu, ma chi arresurtat apalas de sa sedha Sinonimi e contrari goropera Modi di dire csn: portai a unu a cuadhu a gropas, de gropos = a gropera; gropi bóinu = nadu de cadhu, chi in gropas est fatu che a sos boes Frasi a cheres sètzere in de gropos? ◊ est a gropas de cuadhu ◊ cust'àinu no bàliat gropas ◊ sas criaturas nche las sedent a goropa ◊ ti leo a goropa mea Terminologia scientifica crn Etimo itl. Traduzioni Francese croupe, dos Inglese rump Spagnolo grupa Italiano gròppa, groppóne Tedesco Kruppe, Kreuz.

grúche , nf: cruche*, gruge, grughe, grugi, gruxe, gruxi, ruche Definizione orrugos de cosa (mescamente linna, ma fintzes solu síngias iscritas) postos unu a istúturu cun s’àteru, unu tempus po dhue incravare is cundennaos a morte; singiale e símbulu de martirizu, de suferéntzia, de comente ant incravau a Cristos; s'àtera bandha de una muneda; foedhandho de matas, su tretu inue su truncu si frochidhat e ispartzit in duos o prus cambos mannos / min. gruxita Sinonimi e contrari cdh. gruci | ctr. grastu Modi di dire csn: fai o faisí su signali de sa gruxi = sinnare o sinnàresi; in tempus de fai sa gruxi = in d-unu sinnu; pòniri a unu in gruxi = pònnerelu in dificurtade manna, fàgherelu istare sufrindhe; gruxis de bias o de camminus = gruches, rughes, forchidhaduras de caminu, tretu ue abbojant duos caminos, duas carrelas (o si cumpartit su caminu, sa carrela); fai gruxis = istare chentza manigare; fai a gruxis o crastus = ischitindhe, seberare una de sas duas alas de sa moneda; èssiri sentza gruxis e sentza crastus = chentza unu sodhu; nudu che gruche = iscufusu, nudu chei sa bia; a grughes e a crastos = a dortu e a rugadis; secare in gruche = (caminendhe) segare in curtzu, andhare a rugadura Frasi zuchiat una gruche de brunzu apicata a una veta "tricolore" ◊ at zurau a manos a gruge 2. su picu est istau sa gruche in sa vida de su tribbagliante ◊ tristos, iscurtzos e nudos che gruche, chene chenare si ndhe sunt corcaos Traduzioni Francese croix Inglese cross Spagnolo cruz Italiano cróce Tedesco Kreuz.

rúche , nf: cruche*, gruxi, ruge, rughe, rugi, ruxe, ruxi Definizione orrugos de cosa (o fintzes solu síngias) postos unu a istúturu de s'àteru; singiale e símbulu de marturizu, de suferéntzia, de comente ant incravau a Cristos (e incravaiant cundennaos a morte); in is animales mannos a bàtoro peis, su tretu de s'ischina comente cumènciat su tzugu (a paris de is cambas de ananti); una de is duas afaciadas de sa moneda de metallu, ue sa moneda sarda portat agiummai sèmpere una grughe (s'àtera parte est crastos: is duos foedhos si narant ischitindho)/ min. rughítula, rugita Modi di dire csn: fàgheresi sa r. = sinnàresi; sa ruch'e crocas = frustale o crogale; sa r. de sa cossa = su tretu inue sas cossas si aunint apare faghindhe un'arcu; sa ruxe de lummos = sos ossos de su lumbu, sas crocas; sa rughe de Salomone = itl. stélla di mare (asterias rubens); in d-unu fagher de rughe, in facher d'una ruche = in tempus de unu sinnu; èssere a rughe = a intzegu, a istrobbu; rughes de caminu, de carrela, de istradone = forchidhaduras de caminu, de carrela, ue duos caminos o duas carrelas s'abbojant apare; mih, sa rughe! = zuramentu chi si faghet ponindhe sos primos duos pódhighes de una manu a rughinu, o fintzas, ma a rughinu e a gantzu, ambos pódhighes de inditare; fàghere una cosa o corpare a rughes e a crastos = fai a brétiu, a coredhu, scudi aundi ferit ferit, a dónnia parti; sere a o cun sas ancas a rughe = a sa pastorina, in terra Frasi últimu sentimentu de su mundhu est su signale de sa santa Rughe (S.Casu)◊ a Cristos l'ant incravadu a sa rughe ◊ chi bois sighiri a mei, citu ti depis carriai sa ruxi cun is doloris ◊ si faint sa rugi e cumènciant a nai s'orassioni 2. za li costat a peleare cussu malàidu, a rughe tota sa vida lu tenet! ◊ aite bi ses in cue, a rughe?! ◊ za si l'at abbratzada sa rughe, a si cojare cun cussa fainera mandronatza! ◊ e cantos rebeldes apo bidu fichindhe rughe in domo anzena!… 3. a rughes e a crastos colpat forte pro che ispèrdere impresse su giudeu! (A.Dettori)◊ at finidu sa faina in d-unu fàghere de rughe 4. ti ses befadu de a mie, ma l'as a prànghere: bih, sas deche ruches! ◊ mih sa rughe: no li dao mancu unu sodhu! 5. ischitimus a bídere chie comintzat: ite ti leas, rughe o crastos? Traduzioni Francese croix Inglese cross Spagnolo cruz Italiano cróce Tedesco Kreuz.

runzonàda , nf Definizione in sa carena, su tretu de is errigos Terminologia scientifica crn Etimo srd. Traduzioni Francese région rénale Inglese renal region Spagnolo riñonada Italiano regióne renale Tedesco Kreuz.

«« Cerca di nuovo