míla , agt, nm, prn: milla,
mille,
milli,
miza 1,
mizi 1 Definizione
su tanti de deghe bortas chentu; nadu pl. (e solu mila e miza), tantas bortas milli (cun is números su foedhu si ponet sèmpere sing. e apustis de su númeru; in números àrabbos 1000, in números romanos M)
Sinonimi e contrari
migliaja
Frasi
fit una lepa patadesa chi aia comporadu pro tres francos, ma tandho ndhe baliat prus de mizi ◊ custa pinna dh'apu pagada mila francus ◊ custas cosighedhas costant a milli francos s'una ◊ cussos pendhulios de oro pesaiant mille e setichentos siclos
2.
degheoto mila francos apo ispesu ◊ dhoi at mortus a contu de millas ◊ a millas e a centus ◊ custa cosa costat bínnighi mila éuros ◊ màscios e boes de intinnu lughente as a bídere a mizas ◊ in miniera dhoi adiat tremila operajus ◊ zuto vinti miza francos ◊ a fàghere cussa faina fint in milli ◊ su Milli fit un'annu aisetadu cun timoria manna ◊ sos chentu miza francos ch'essint che nudha! ◊ su milli in deghe miza b'istat deghe bortas
Etimo
ltn.
milia
Traduzioni
Francese
mille,
mil (nelle date),
milliers
Inglese
thousand (a)
Spagnolo
mil,
millar
Italiano
mille,
migliàia
Tedesco
tausend (Adj.),
Tausend (Subst.),
an tausend,
tausenderlei.
pichetài, pichetàri , vrb Definizione
fàere sa pichetada, prus che àteru papare a meda, genia de festa, in cumpangia
Sinonimi e contrari
arrebbotare,
sbirrendai,
sciaballabatai
Frasi
tristu chi no podit pichetai, càstiat su pratu e lingit sa frochita ◊ andai a pichetai cun is amigus fut sinnu de libbertadi po is giòvunus
Etimo
spn.
picotear
Traduzioni
Francese
banqueter
Inglese
to banquet
Spagnolo
banquetear
Italiano
banchettare
Tedesco
an einem Bankett teilnehmen,
schmausen.
serènte , avb, prep, agt: serentis Definizione
a ràsigu, ràsiga ràsiga, ororu acurtzu a…, acurtzu, a costau: coment'e prep. si podet pònnere fintzes cuncordau che un'agt., e faet de agt. puru
Sinonimi e contrari
rasente
/
arrisigarrisígu,
secherre
/
acanta,
acurtzu
| ctr.
adhae,
atesu
Modi di dire
csn:
s. meu, tou, sou, e gai = acanta mia, tua, sua; bestimenta s. = afissa, istrinta, minore; èssere a serentis (nadu de cosa) = èssiri a mindigu, a pagu, a retentu; serente muru, s. riu = muru muru, riu riu
Frasi
su procalzu est betzu e mancari sas àrulas siant serente no intendhet tzocu ◊ serente serente in sas banchinas bi naschet unu trainu ◊ sas crabolas a masone mi passant serente ◊ cherzo sa vista chi potza bíere atesu o serente ◊ so atesu ma ti so serente in cust'ora
2.
sunt colados serente a su balconitu pro lu faedhare ◊ ch'est serente a sas làcanas ◊ dae su muru serente a sa pinneta bidesit un'upa ◊ bos incontresi in carrela serente domo mia ◊ una loba de tidos sunt passados serente nostru ◊ badhes e pranos, Ósilo, sunt a tie serentes ◊ sos canes fint serente meu e non mi lassaiant un'iscuta
3.
custu partò tuo ti est tropu serentis ◊ sos pastores piús serentes ant comintzau a acudire dae chitile ◊ cussos istedhos sunt serentes s’unu cun s’àteru
4.
tocat de mannicare e de víere a serentis, no bi at de s’illascare!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
tout près de,
en rasant
Inglese
very near
Spagnolo
adyacente,
cercano
Italiano
adiacènte,
rasènte,
vicino
Tedesco
hart an,
nah.
ticàre , vrb Definizione
tastare, bufare unu tzicu, a tzicos (ma fintzes papare a orrughedhos); mòlere, betare trigu a su majolu e fintzes pagare su molíngiu
Sinonimi e contrari
assagiai,
atastare,
gustai,
inciuciare
/
bicai
/
mòlere
Frasi
chie est innanti ticat innanti
2.
tica, tica, pudhighina: a ti betare su ranu sa teraca de su prebanu est a dulore de ischina!
3.
su trigu in sa mola est tichendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
boire à petits coups,
picorer
Inglese
to sip,
to nibble
Spagnolo
paladear
Italiano
sorseggiare,
spilluzzicare
Tedesco
in kleinen Schlucken trinken,
picken an.
trigàle , agt Definizione
(nau de terramíngiu) chi faet o bundhat trigu meda / massaju t. = chi betat trigu
Frasi
est pro pagos iscudos in afitu cudha terra trigale abbandhonada ca sos massajos fatu ant retirada (S.Bosu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fertile en blé
Inglese
graniferous
Spagnolo
triguero
Italiano
granìfero
Tedesco
reich an Getreide.