còmmo, còmmu , avb: como Definizione
su momentu o s'ora chi unu est foedhandho o chi benit luego apustis; su tempus chi seus bivindho noso; su foedhu podet inditare fintzes duda e timoria
Sinonimi e contrari
immoe
| ctr.
tandho,
posca
Modi di dire
csn:
como… como… = dae unu mamentu a s'àteru, apunta apunta a…; como deghe annos = deghe annos a como, dexi annus fait, immoi de… (númeru) annus; como siat chi… = stau ca…, e ite si…; dae como a un'annu = de innòi a un'annu; como chi est como = galu oje; comogomo = como ’eretu, un'iscutighedha innanti o, segundhu de ite si chistionat, chi oramai su tempus che est coladu e no faghet prus a fàghere sa cosa; a como est a… = est giai de diora chi…; èssere de como = èssiri acontéssiu in custa dí, in custu própiu tempus
Frasi
como pro tandho no paret abberu ◊ como so istracu e mi paso ◊ como benit su bellu, mih: aiseta! ◊ mi rispondhes semper "Como!" ma no andhas mai! ◊ commo mi crompent e commo no mi crompent! ◊ cussa no la fato ne como e ne posca!
2.
sos de como no ndhe cherent intèndhere a triballare sa terra ◊ sos ómines de como pro unu nudha lassant sa domo! ◊ nachi como no est che a unu tempus, sa zente
3.
l'apo batijadu como deghe o úndhighi annos ◊ solu como chimbighentos annos sa Eclésia romana istabbilesit de nàrrere in s'Oferta chimbe orassiones ◊ como est dae meda chi ant comintzadu ◊ no fis goie, no, como sete annos
4.
odheu, como siat, puru, chi apet tentu dannu!…◊ cosa de crere, como, chi una criadura faghet totu cussu disacatu!…◊ como siat, puru, chi ponzas un'ómine mannu a fàghere cumandhedhos!…◊ como bi cheriat cust'àteru irbarionadu, de peleare, in domo mia!…
5.
che est essidu comogomo, azummai aizis fatu a paris in sa zanna! ◊ - si ponides mente a mie bos torrades a cojare! - ello nono, comogomo, a otanta annos!…
6.
como chi est como, candho bi pesso, mi faghet a ríere! ◊ como chi est como si l'ammentat totugantu su chi aiat intesu
7.
si no ch'est bénnidu a como no benit prus ◊ a como sunt a che agabbare sa faina!…◊ a como est a si ne acatare!…◊ aite bi andhas chi tantu a como ant fatu totu? ◊ proite ses istadu a como a fàghere sa cosa?!
8.
fit de como chi s'annu passadu semus andhados a Tàtari ◊ est de como chi fit mortu su biadu de babbu
9.
e como candho torras a bènnere?
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
ltn.
eccu(m) + modo
Traduzioni
Francese
maintenant
Inglese
now
Spagnolo
ahora
Italiano
adèsso,
óra
Tedesco
jetzt.
comogòmo , avb Definizione
immoi immoi, calecunu minutu faet deasi pag'ora de no pòdere nàrrere tandho), ma fintzes própriu in custu momentu
Sinonimi e contrari
antoras,
issara,
maitotu,
paghessora,
tandhodandho
Frasi
nos namus peràulas mai nadas, nàschidas comogomo intro de su coro ◊ che est essidu comogomo: azummai faghiaizis paris isse essindhe e tue intrendhe ◊ comogomo fis rindhe e como ses pranghindhe: ello macu ses?! ◊ comogomo ses a mesudie e luego a sero!
2.
l'apo connota sempre malàida, cussa fémina: comogomo at a sanare, issa!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
il y a un instant
Inglese
just now
Spagnolo
hace poco
Italiano
un àttimo fà,
testé
Tedesco
jetzt gleich.
comomài , avb Definizione
a custu momentu, a su momentu chi si narat, chi si est foedhandho de calecuna cosa, a unu tzertu momentu
Frasi
pro no catigare su trigu, comomai incannedhadu, sos messajos faghiant médiu de no apeitare meda, isarghendhe a manu (G.Addis)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dèsormais
Inglese
now (by)
Spagnolo
ya,
ahora ya
Italiano
oramài
Tedesco
nun,
jetzt.
immòe, immòi , avb: immou,
immú,
immui,
mòi Definizione
in custu mamentu, su mamentu chi unu est foedhandho, o fintzes su chi benit luego apustis o chi ch'est apenas passau; is tempos nostos
Sinonimi e contrari
commo,
mou 1
Modi di dire
csn:
de i. innantis = dae como in pustis; immoi immoi, immoemmoe = comogomo; i. de… (númeru) annus = tantos annos como, como… (númeru) annos
Frasi
immoe de is paesanos suos no ndhe narat cosas malas ◊ immoi ita ti parit: bèni andat? ◊ immoi seu andendi a logu: abetamí gei torru luegus! ◊ po immoi andaisindi! ◊ immoi bastat cun su burdellu! ◊ fintzas a immoi gi est andau totu bèni ◊ seu torrau immo'immoi
2.
mi dispraxit chi su chi est sutzédiu in Bidhanoa immoi de dus annus no siat sutzédiu in Roma
3.
e candu torras a benni, immú, fillu miu?
Etimo
ltn.
in + modo
Traduzioni
Francese
maintenant
Inglese
now
Spagnolo
ahora
Italiano
adèsso,
óra
Tedesco
jetzt.