abbéltu , pps, agt: abbertu,
abertu,
apeltu,
apertu Definizione
de abbèrrere; chi portat calecuna aperta, isperradura; nau de logu, chi faet a dhue intrare, chentza serru (in totu o in parte), o de porta o fentana chi no est serrada firma o segura
Sinonimi e contrari
afiladu,
isperradu,
obertu
/
cdh. abbaltu
| ctr.
cugnau,
serradu,
tancadu
Modi di dire
csn:
zúghere su brussu abbertu = addoliadu meda a manu de intro pro irfortzu mannu e longu chi unu at fatu triballendhe cun forramenta chi si leat a una manu ebbia; èssere in abbertu (nau de cungiaus, domus e cosas aici) = chentza de serru; frori abertu = ispartu
Frasi
s’at abbertu sas giannas ◊ isse nos at sèmpere apertu s'àghidu in s'ora de su bisonzu
2.
su cunzadu est totu in abbertu ◊ s'ortu est totu in abbertu, no bi at ne muru e ne chesura ◊ su comunu in die de fatoriu est abbertu ◊ fint sèmpere a contu apertu chin issa
Traduzioni
Francese
ouvert
Inglese
open
Spagnolo
abierto
Italiano
apèrto
Tedesco
offen.
fràncu , agt Definizione
nau de su nàrrere o fàere chentza cuare sa cosa, chi est ladinu, craru; fintzes chi no at tentu dannu, efetu malu o àteru deasi
Sinonimi e contrari
afranchidu,
iscabbúlliu,
ladinu,
líbberu,
sàligu,
sentzillu
| ctr.
falsu,
fingidu
Modi di dire
csn:
pàschere o èssere a pàsculu f. = in pàsculu tentu in donu, chi no si depit pagai, sentza pagai nudha; mesa franca = mànigu, pastu in donu; fàghere a manu franca = cun totu sa libbertade; zona franca = logu inue no si pagat dàtzios, impostas; essire f. = essírendhe chentza dannu de una dificurtade; balla franca = no isparada apostadamente pro chie li ferit o est in perígulu de li fèrrere
Frasi
sas giòvanas passizendhe mustrant francu su sinu ◊ faedhas cun su risu de sas laras o cun s'ojada franca ◊ mezus faedha francu e naramilu dae prima ◊ prus francu ti dhu nau un'àtera dí a chini ses ◊ canno mi apo intesu sa balla franca fruschinànnemi a costatzu mi ne so totu brutatu
2.
mancu nois semus francos de mennegas e tzerras (P.Palimodde)
3.
in sas zonas francas no si pagant tzertas tassas
Traduzioni
Francese
franc,
sincère
Inglese
frank
Spagnolo
franco
Italiano
franco,
immune,
indènne
Tedesco
offen,
aufrichtig.