Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aconculedhàre , vrb Definitzione fàere a cónculu, aciuvai, fàere a fossu, nau de is ogos, de is trempas Sinònimos e contràrios aconcuare, indevucare, istuvucare, tuvucare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to hollow out Ispagnolu hundirse los ojos Italianu incavarsi (détto degli òcchi, delle guance) Tedescu einfallen (für Wangen, nau po is trempas), tiefliegen (für Augen, nau po is ogus).

devucàre , vrb Definitzione fàere cofuda una cosa, istuvonare a fundhu Sinònimos e contràrios afungurai, aprofundai, aprofundhire, indevucare, istuvucare, stuvulai, tuvucare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to hollow out Ispagnolu cavar Italianu incavare Tedescu aushöhlen.

ifossàre , vrb: irfossare, isfossai, isfossare, sfossai Definitzione fàere fossu, fossos, foradas, irforrare Sinònimos e contràrios afosciae, iscafudare, isfosciudae, isfossighinare, istofare, istuvucare, sfossonai, stuviolai | ctr. imparisai, parizare Frases sos porcos sont irfossanne totu su locu ◊ su gatulinu est isfossandhe sa terra móida pro fàchere sos bisonzos suos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to dig Ispagnolu agujerear, excavar, ahuecar Italianu scavare, far fòssi Tedescu ausheben.

indevucàre , vrb: irdevucare Definitzione istuvionare, fàere prus tuvuda una cosa coment'e pigandho o bogandho de su fundu, abbasciandho su fundhu Sinònimos e contràrios afungurai, aprofundai, aprofundhire, devucare, irfungudare, istuvucare, stuvonai, stuvulai, tuvucare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu approfondir, creuser, caver Ingresu to hollow out Ispagnolu ahuecar Italianu approfondire, incavare Tedescu tiefer machen, aushöhlen.

isbatizài, isbatizàre , vrb: sbatillai, sbatizai Definitzione àere segamentos de conca cun ccn. cosa o chistione, iscúdere o atumbare a ccn. logu, pigare múngia, carda Sinònimos e contràrios aciapuai, atapai 1 / atormentai, imbatijare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se creuser la cervelle Ingresu to bang, to rack one's brain Ispagnolu devanarse los sesos Italianu sbatacchiare, lambiccarsi il cervèllo Tedescu sich den Kopf zerbrechen.

ischeàre , vrb: ischejare, ischiare 1 Definitzione pigare e bogare de sa chea, o fintzes fàere su fossu coment'e a iscartadura po ndhe bogare una mata de fundhu; fàere coment'e unu fossu segandho a tundhu (de s'orrobba, de sa pasta téndhia o àteru) coment'e intrandhoche a mesu e torrandho a s'oru po dhi giare una forma, coment'e a cuidu, a curva (es. po fàere s'inghíriu de su tzugu, de su codhu, in bestimentu: is malloredhos – macarrones tundhos – s'ischeant a istrecadura cun su pódhighe mannu)/ i. un'imbreaghera = scexiai Sinònimos e contràrios incheare, ischifire, scotai Frases s'ischeat su carbone ◊ si li est alluta sa piatza belle e pronta a ischejare ◊ est andhau a ischejare sa chisina, in sa piatza brusiada 2. su tretu de su suircu e de su trugu s'ischeat, in sa robba, pro chi su traste potat rúere menzus ◊ su piu cheret ischeadu a rodilla pro lu fàghere a bicos ◊ amus fatu macarrones tundhos ischeados a manu ◊ pisedhos, deo los ischio, sos macarrones, e bois los abberides e los cumponides chi no essat s'unu dae s'àteru! ◊ sos macarrones tundhos s'ischeant cun sa mata de su pódhighe mannu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser, donner une forme Ingresu to hollow out, to shape Ispagnolu ahuecar, cortar dando una forma Italianu incavare, sagomare Tedescu aushöhlen, modellieren.

istelevràre , vrb Definitzione istare pentzandho e torrandho a pentzare a sa cosa chentza arrennèscere a cumprèndhere o lòmpere a un'arresurtau Sinònimos e contràrios immaginai, immelmedhare, istorronare, penciai, scimingiai Frases no t'istelevres, tantu dai su meu no mi bogas! ◊ comintzeit a istelevrare cun atentzione subra de sa natura de cussu cristianu (M.Bua)◊ candho est ammurrionadu m'istelevro deo pro cuntentare a isse! Ètimu spn. descerebrar Tradutziones Frantzesu se creuser la cervelle Ingresu to rack one's brain Ispagnolu comerse el coco Italianu lambiccarsi il cervèllo Tedescu sich den Kopf zerbrechen.

istelévru , nm Sinònimos e contràrios ifraschédhiu, scimíngiu Frases sa de su catolaju est un'arte de istelevru (P.Casu)◊ comintzei a bisare sonnos dendhe bolu a chentu istelevros (M.Bua)◊ no ischiat si crere a cudhu contu o lu leare pro istelevru de unu betzu rembambidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de se creuser la cervelle Ingresu licking Ispagnolu comedura de coco Italianu lambiccaménto Tedescu Kopfzerbrechen.

istofàre , vrb: stofai Definitzione fàere a fossu, fàere fossos, imbuidare Sinònimos e contràrios ifossare, iscafudare, istofuncare, istuvonare, istuvucare, stufonai, stuviolai Frases ti afóltigat su tempus andhadu, su faedhare cun sos mortos, s'istofare a fundhu sa terra (O.Biddau)◊ latarolas cansidas istofendhe in sa luzana, in disisperu, apretadas, unu butiu pedint a sas benas (N.Fois)◊ aiat tudadu una cosa e comintzesit a l'istofare ◊ seo istofandhe po pònnere matas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to dig Ispagnolu excavar, cavar Italianu scavare, far fòssi Tedescu graben.

istuvonàre , vrb Definitzione pigare e bogare sa cosa (fintzes a segadura, es. in truncu de linna)faendho o lassandho unu buidu, una tuva; istampare; murigare cricandho cosa Sinònimos e contràrios istuvare, istuvedhare, istuvire, istuvucare, stuviolai, tupusonare, tuvucare / istampai, patungi, pertusai / chilcare, corrovai 3. a poi de tantu istuvonare, su maresciallu aciapesit unu fógliu cun iscritura frisca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu évider, creuser Ingresu to empty, to dig Ispagnolu vaciar, ahuecar Italianu vuotare, scavare Tedescu ausleeren, graben.

istuvucàre , vrb Definitzione fàere tuvudu, tuvucu, o de prus Sinònimos e contràrios afungurai, aprofundai, aprofundhire, devucare, indevucare, irfungudare, stuvulai, tuvucare Frases sos antigos ant istuvucadu sas rocas pro bi pònnere sos mortos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to hollow out Ispagnolu ahuecar Italianu incavare, scavare Tedescu aushöhlen, graben.

stuviolài , vrb Definitzione fàere tuvudu, buidu; fintzes forrogare coment'e po imbuidare o istuvonare cosa Sinònimos e contràrios iscafudare, istofare, istuvucare / istampai, istuvare, istuvire, pertusai, stufonai Frases stuviolai su niu de is espis ◊ su picalinna stuviolat is truncus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to dig Ispagnolu cavar, ahuecar Italianu scavare Tedescu graben.

tuvucàre , vrb Definitzione fàere tuvudu, fundhudu Sinònimos e contràrios afungurai, aprofundai, aprofundhire, devucare, indevucare, istuvucare, stuvulai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to hollow out Ispagnolu ahuecar Italianu incavare, approfondire Tedescu aushöhlen.