aprummonàre , vrb Definitzione
giare o pigare carda, arrennegu meda, tzacu meda
Sinònimos e contràrios
aciumonare,
afelonare,
imprumonare
Frases
mi ndhe aprummonat solu a bi pessare a totu su male chi mi ant fatu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
avoir du dépit,
prendre la mouche
Ingresu
to make s.o. angry
Ispagnolu
enfadarse mucho
Italianu
fare stizza
Tedescu
jdn ärgern,
sich ärgern.
fatitàgiu , nm, agt Definitzione
unu chi faet fatitas, frandhigos
Sinònimos e contràrios
afuseri,
bodheteri,
contulàgliu,
foxileri,
piscinàrgiu
/
afrodhieri,
culedhu,
cumprubosu,
fichete 1
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mouche du coche
Ingresu
bustler
Ispagnolu
chapucero,
trafagoso
Italianu
faccendóne
Tedescu
Einmischling.
impedhuléri , agt, nm Definitzione
chi o chie po interessu o torracontu cricat de impedhulare sa gente
Sinònimos e contràrios
afaniarzu,
fatzendheri,
imbodhiosu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mouche du coche
Ingresu
wheeler-dealer
Ispagnolu
muñidor
Italianu
faccendière
Tedescu
Quertreiber.
músca , nf: mussa 3 Definitzione
bobboighedhu piticu (upm) cun is alas, ifadosu meda ca istat ponendhosi totue, ma mescamente in cosa bruta o de papare, e po cuss'etotu fàcile a pònnere maladia; in cobertantza: persona ifadosa, fintzes imbriaghera / min. muschina, muschita
Maneras de nàrrere
csn:
zenias de m.: m. de mele = abe; m. cabadhina (hippobosca equina), chérbina; m. detadora, ghetadorja = musca trina de colore, manna e brentuda, chi ponet sa cria a betadura in mermos de animales (es. a sas berbeghes, in nàstulas); m. muscadorja = sa chi punghet e faghet muscare sos boes; m. tzerrigadora = cussa chi ponit su bremi o tzerriga a sa petza; musca macedha, pabedha = una musca mai bia e mai connota chi candu pungit nanca bocit sa genti; m. giauna = fiadu o cristianu ifadosu meda; acudire, esserebbei (sa zente), mòrrere chei sa musca = acodiri, èssiri in medas, mòrriri sa genti a tropas; mòrrere de m. maghedha = musca de apesta, de maladia apitzigadita; musca maghedha b'at!… = no dhui at nudha, ma própiu nudha!; musca! (coment'e risposta a una dimandha, a una pretesa) = no!, nudha!, bai e ara!; isciuliai m. = catzare sa musca; catzàresi o ischíresi catzare sa m. = iscidaisindi su sonnu, isbodhiaisindi, iscabbullirisí; betàresi che m. in late, che m. cabadhina = betàresi airados, in medas a si che leare carchi cosa; zogare a m. tzega = giogai a pibiredhu, a crapa cónchina, a gatu tzurpa; iscudi m. = catzare sa musca, muscare, nadu in suspu pro bagamundai, istare in ziru chentza cabu, tantu pro si dare a bídere; fai de una m. unu bòi = fàghere una chistione prus manna de su chi est; fai sa córdula a sa m. = èssere limidos, ischire fàghere sas cosas in fine; bodhiri sa m. in s'ària = èssiri de pentzada e de fata precisa e funguda; cúrrere a muscas = èssiri ammachiendisí, nervosu, pistighinzosu; a sa malandra sa m. = zente cun zente e fae cun lardu!; za ti ne as a tènnere de musca a tzocu!… = za pipas, tue!, istas friscu!…, no l'as a tenner mai su chi cheres; cosire a camba de m. = zenia de puntu chi si faghet betendhe su filu a manera de fàghere cun duos puntos una scéscia
Frases
sa musca acudit, si ponet, bolat, si mànigat sa cosa, imbrutat, si acujat ◊ càtzache cussas duas muscas! ◊ dhoi fiat sa musca a gurdonis, in cussu logu brutu ◊ eh, canta musca in custu logu brutu!…
2.
pesa a ballare, Muschitedha mia! ◊ ista asseliadu, chi ses peus de sa musca!
3.
is bòis currint a muscas ◊ de una musca ndhe faghet chentu bacas ◊ suprint dae totube che musca a late ◊ si ghetant che musca cabadhina! ◊ pretzetendidhus a istrémpiu, s'iant a fuiri a musca! ◊ ti si mànighet sa musca maghedha! ◊ - A bi ndhe at de abba in s'ampulla? - Musca maghedha b'at!
4.
giogaimus a pípiris de nughe e de méndhula, a musca tzega e a sa chintada
5.
narant ca, mudau in Musca Macedha, su buginu est ancora a càstiu de cussu scussórgiu ◊ unu tempus is pipiedhus moriant che musca candu beniat sa cibixia
Sambenados e Provèrbios
smb:
Musca, Muscas
/
prb:
fintzas sa musca portat su feli ◊ in buca tancada musca no b'intrat ◊ sa musca axena ti ndi bogat s'ogu e sa tua no dha bis ◊ a cadhu betzu… musca meda!
Terminologia iscientìfica
crp
Ètimu
ltn.
musca
Tradutziones
Frantzesu
mouche
Ingresu
fly
Ispagnolu
mosca
Italianu
mósca
Tedescu
Fliege,
Quälgeist.