Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbigàre 1 , vrb rfl: abbrigare, abrigare Definitzione pònnere in aprigu, asuta de calecuna cosa o logu po no pigare bentu, o abba o àteru Sinònimos e contràrios aggrundhare, apigai, apogiai, arrundhare, crancare, frànghere, partare Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu se protéger, s'abriter Ingresu to protect oneself Ispagnolu ampararse, abrigarse Italianu ripararsi Tedescu Zuflucht suchen.

acobiài, acobilàre , vrb: acoilae, acoilare, acoliai, acoliare, acubilare, acugliai, acuilai, acuilare, acuvilare, aculiai, aculiare, cubilare Definitzione fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare Sinònimos e contràrios acoiletare, acojai, acuae, apatai, apogiai, assebiai, impudhilare | ctr. bocare, essire, pesare Frases iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai 2. furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se coucher, s'abriter Ingresu to return to the fold to go back to sleep to shelter Ispagnolu cubilar, cobijar Italianu rientrare nell'ovile, ritirarsi a dormire, ripararsi Tedescu in den Stall zurückkehren, schlafengehen, sich unterstellen.

afrungiulàre , vrb rfl Definitzione su si aprigare in calecunu logu o apartare Sinònimos e contràrios incheremire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'abriter Ingresu to shelter Ispagnolu refugiarse Italianu ricoverarsi Tedescu sich flüchten.

aggrundhàre , vrb Definitzione su si pònnere asuta de ccn. cosa candho est proendho Sinònimos e contràrios abbigare 1, apaltare, apigai, apogiai, arrundhare, crancare, frànghere Frases narat sa zente chi su chercu est dannosu in die de temporale de s'aggrundhare suta de s'àrvure, puite giamat su raju ◊ narant sos betzos mannos chi est malu de s'aggrundhare suta de sa figu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'abriter Ingresu to shelter Ispagnolu refugiarse, ampararse Italianu ripararsi Tedescu sich schützen.

apigài , vrb rfl: aprigae, aprigai, aprigare Definitzione su si pònnere in aprigu, asuta o in pinna de calecuna cosa po no s’isciúndhere, no pigare sole, bentu o àteru de istrobbosu; fintzes su si arrangiare in calecuna àtera dificurtade; giare amparu / aprigaisí a ccn. = cricare, pedire agiudu a calecunu Sinònimos e contràrios abbigare 1, aggrundhare, apaltare, apogiai, arrociare, arrundhare, crancare, frànghere, oprigai / amparai Frases candho proet si aprigat in calecunu precone ◊ mi seu apigau de s'àcua ◊ no dhoi fiant matas po umbra aundi si aprigai ◊ cun cussu tempus mau si seis aprigaus in caincunu logu? ◊ arratza de temporada, no iscidiaus innui si aprigai! ◊ sa genti, ispramada ca is sordaus fiant isparendi, at iscapau a cúrriri po si aprigai ◊ donniunu si aprigat po sole o po s’abba ◊ su pastore aprigàt is brebès aintru de su nuraghe 2. nisciunus mi agiudat: no isciu prus aundi mi aprigai! ◊ cussu si no iscit ite fàere si aprigat a s'italianu! ◊ a s'ora de su bisóngiu si aprigànt a issa 3. giai chi podeis tantu, aprigai su cristianu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'abriter Ingresu to protect oneself Ispagnolu ampararse Italianu ripararsi, rifugiarsi Tedescu sich flüchten.

apogiài, apogiàre , vrb: apogliai, apollai, apozare Definitzione su si pònnere o istare asuta de un'aprigu, asuta o aintru de calecuna cosa o logu po s’iscabbúllere de s'abba o de àteru chi podet fàere male o istrobbu; giare agiudu e, in cobertantza, un’ispinta po otènnere calecuna cosa no própriu meritada, a praxere; si narat fintzes in su sensu de istare in asséliu, firmos, pausandho Sinònimos e contràrios abbigare 1, aggrundhare, apaltare, apigai, arrociare, arrundhare, crancare, frànghere / acobiai, amparai, apojai, assebiai, assussegai Frases a inue su póveru si apozat daghi no at inue si apozare? ◊ no podindhe in sa pinneta mi apozo in d-unu chercu! ◊ cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at corcadorza ◊ ti fuent fizos tuos pro chircare sidhados aterue, apozados a upas de tristesa 3. apolladí, ca mi fais pigai fúrrius de conca! (M.A.Cappai)◊ su pentzamentu no mi at lassau apollai in totu noti!◊ si tenit sonnu giai si apògliat!◊ cussos tzérrios no lassant apogiare a nemos in biginau!◊ connada mia iat basau su nebodedhu e si fut apollada inguni, istrantaxa, incillia e muda Ètimu itl. appoggiare Tradutziones Frantzesu s'abriter, se protéger Ingresu to protect oneself Ispagnolu refugiarse, ampararse Italianu ripararsi, protèggere Tedescu sich flüchten, beschützen.