corrónciulu , nm: corrúntzulu Definitzione
sa teghighedha modhe de sa fae seberada de pagu, corredha
Sinònimos e contràrios
basoledhu,
corra,
corriciolu,
corrischedhu,
faincione,
porrixedhu
/
cdh. currónciulu
Frases
sa fae zughet corrúntzulu meda, paret seberendhe bene
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
féverole
Ingresu
very tender broad bean
Ispagnolu
haba muy tierno
Italianu
favétta mólto tènera
Tedescu
sehr weiche Ackerbohne.
fà, fàba , nf: fae,
fai,
fava Definitzione
genia de laore (upm) chi si sèmenat prus che àteru po bestiàmene e, po chie no est fàbbicu, bona meda po sa gente puru (a friscu, a granu e tega, sicada, su granu solu), bogat una tega cun granos chi faent cantu sa conca de su pódhighe, ma laditos, frore biancu ingespiau a niedhu: si narat fintzes de una terra semenada a fae (e deosi no est upm: is fas, sas faes); genia de ufradura tostada, a guronedhu, chi faet a iscrafíngiu, in sa carre (e deosi no est ump: sas faes = is maràndulas); sa conchedha de sa natura de su mascu / pl. a logos fadas (sing. fà)/ In sa fae si podet distínghere: s’arraighina, su cambu o canna (cumpria est buida), sa fògia, su frore, sa tega, su granu (o papu); in su granu si distinghet: su nasedhu o nare (atacau a sa tega, aintru), su pigiolu, is perras, su bichixedhu (ue faghet sa tzeurra); calidades de fae: fae lampósiga, pompósiga = campóliga, fabólica, fà de Moria, calidade de fae chi faet manna meda, fà nanita (faet sa canna curtza), fà bianca, fà niedha, faitu = calidade pitia pitia po animales; a/c.: est unu upm, foras candho un'agt. ndhe precisat sa cantidade: su pl. inditat terras postas a fae o essiduras in sa carre / fà marina = barraluga a ogu de santa Luxia
Sinònimos e contràrios
babajone,
malàndura
/
colpu
Maneras de nàrrere
csn:
fae nari o nasi niedha = cumprida bene e intostendhe puru; fae arrebisale (a rebisale) = fai cota a budhiu; fava a olla = fae frisca, mescamente modhe, cota a budhidu e pustis frissa cun lardu; dare, leare fae (a rampu) o papai fà (nadu in suspu) = donai, pigai surra; faa cota a sossa = fae cota frisca, melòngia, intro sa tega, posta a bratzadas in una foghilada; fà ’e procus, fae polchina = sa patata de su lepurisposu; faa de mata, o fà de coloras = mammacica, zenia de erba (crepis bulbosa); su mali de sa fà = sa maladia de sa fae, itl. favismo
Frases
semenare, tzapitare, bogare, bodhire, istegare, irranare, triulare fae ◊ sa mesa fit aparitzada de abba ebbia e fae arrebisale ◊ est bona meda sa fae cun lardu ◊ sa fae lómpida est nasiniedha ◊ s'annu nd'iaus tirau is fas a marra ◊ arribbaus a sa fà, mammai si fiat posta a istegai e a mimi m'iat fatu setzi in su spotedhàriu (B.Carta)◊ mi subèngio ca una note fut bénnia Pretonilla a mi pedie una dusina de fadas e pagu pagu de ollu po fae sa cena ◊ gioghendi ponemus a prémiu dexi papus de fà o dexi biríllias
2.
rata rata ti essit sa fae chi dat mandhighinzu dolimalzosu ◊ gei si creit, po èssi tres fais purdiadas!…◊ cossos e bunnedhas de furesi nos faghiant su dossu a faighedhas
3.
su mere cropat a fuste, ma s'animale traessu no tzucat, abbarrat prantau arregoglindhe fae a tegas longas ◊ si no mi la finis, oe che leas fae a rampu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Fa, Fa', Faa, Fae, Faedda, Fai, Fais, Fava
Terminologia iscientìfica
lrs, Vicia faba
Ètimu
ltn.
faba
Tradutziones
Frantzesu
fève
Ingresu
broad bean
Ispagnolu
haba
Italianu
fava
Tedescu
Feldbohne.