cambusína , agt: camojina,
camusina,
cumosina Definitzione
calidade de pira, pitica ma saboria meda
Frases
ndi at assodhiu de terra unas cantu piras cumosinas
Terminologia iscientìfica
frt, Pyrus communis
Ètimu
spn., ctl.
camosina
Tradutziones
Frantzesu
poire
Ingresu
pear
Ispagnolu
gambusina
Italianu
camoglina (péra)
Tedescu
Birne.
morísca , nf: murisca Definitzione
figumorisca, genia de mata a tàulas (o palas) totu súciu (is prus noàdiles), ladas e grussas (su truncu), longas prus de prammu, cun su corgiolu chi no lassat passare s'abba, cun is fògias chi parent agúgias, a ispina: faet meda fintzes in logu de terra làngia o paga e agguantat su sicore, bogat (mescamente in is oros de sa tàula) unu frutu cun su corgiolu ispinosu meda, a ispinas pitichedhedhas totus impare, a fileras, est de sabore druche e cun sèmene meda; una calidade (m. areste o cràbina) est prus ispinosa in sa tàula e in su frutu (bonu che a sa maseda) e dha ponent meda a fàere cresura / foedhandho de frutu, sèmpere upm.; crestai sa figumorisca = segarecheli su culatzu, chi zughet prus ispina; morisca incarnada in sa tàula = mustaciolu o sagura; morisca essida in mesu de sa tàula = voe taedhare, marighedha
Sinònimos e contràrios
carrúciu 1,
ficumorisca,
fiughíndia
Frases
su rocarzu l'ant prantadu totu a moriscas ◊ sas moriscas sunt fiorindhe ◊ s'astraore at ispérdidu sas moriscas
2.
sa morisca est bona a fàghere saba ◊ bodhi morisca, iscorza e màniga! ◊ a l'ispuligare sa morisca daet cumbata! ◊ sa morisca si leat cun sa punta de duos pódhighes e no a manu prena (e cheret, menzus, iscovitada innanti)
Terminologia iscientìfica
frt, Opuntia ficus-indica
Tradutziones
Frantzesu
figuier d'Inde,
figuier de Barbarie,
figue de Barbarie
Ingresu
prickly pear
Ispagnolu
nopal
Italianu
fico d'India
Tedescu
echter Feigenkaktus.
píra , nf Definitzione
genia de mata, fintzes manna, e de frutu (upm) tundhitu e (po su prus) coment'e a punta a cara a su nasedhu, a prupa grussa e po su prus abbosa: sa mata faet linna bona po òpera e si ponet meda po frutuàriu (innestada in su pirastu)/ min. pirighedha (chi a logos narant a su balladore o pimpirillodhi de sa rosa canina), pirixedha; piredha = genia de pira areste / calidades de pira: antoniessale, butiru, campana, camusina, de sè, frarisca, ispadona, melendrinu, montò, muscadedha, orzale, piraula, pirinzinu; p. chidonza, tidòngia = melaghidòngia
Maneras de nàrrere
csn:
p. de zerru = calidade chi repitit fintzas a zerru, chi est bona tempus meda apustis bodhida (in atunzu); p. fata = allardada, cundhia, matzi niedha, tzúriga, unu pagu inniedhigada (in colore de castanza), in sa menzus muta pro manigare; p. irfata = passada, chi no est prus bona, fintzas chentza èssere própiu guasta; p. cherfa = chi no est ancora in muta sua pro la manigare; p. cota = budhida in abba o cota in furru; p. de origa = oritzina; apisile de p. = màtulu de zuncu fémina (o fintzas ràfia) fatu a nodu in mesania (pro lu pòdere apicare) a manera de resurtare a zisa de iscóbulu, onzi ena de zuncu cun duos cabos pendhindhe ue si prendhet sa pira a su nasedhu; giúghere a unu dae sa pira a sa mela = aguantaidhu aspetendi, cun arreghèscias, a candu narendidhi una cosa e a candu un'àtera; leare p. pro pirastru = pigai allu po cibudha, leare una cosa pro un’àtera, cumprèndhere male
Frases
sos pirastros s'innestant a pira ◊ sas piras sunt barriadas de fiore ◊ tenzo de iferchire cosa 'e piras ◊ cerésias e piras funt biancas che sa ní de su frori chi portant
2.
mamma sa pira dh’isperràt e dha faiat a piladra po dha papare in s'ierru ◊ sa pira segundhu sa calidade est abbosa ◊ si totu custu frore benit a bonu amus pira meda, ocannu ◊ toca abbissi est fata custa pira! ◊ cussa mata su Signori dh'iat destinada a fai miràculus e non pira!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Pira, Piras
Terminologia iscientìfica
frt, Pyrus communis
Ètimu
ltn.
pira
Tradutziones
Frantzesu
poirier,
poire
Ingresu
pear (tree)
Ispagnolu
peral,
pera
Italianu
péro,
péra
Tedescu
Birnbaum,
Birne.