Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

launèdhas , nf pl: leonedhas, leunedhas, lionedhas, liunedhas Definitzione genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu Sinònimos e contràrios bísonas, bisones, bísosas, cannas, trubedhas / grima Frases sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas 2. zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada Terminologia iscientìfica sjl Ètimu ltn. ligulella Tradutziones Frantzesu instrument de musique à vent sard, à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air Ingresu launedhas (typical reed-pipe of Sardinia) Ispagnolu instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña Italianu spècie di zampógna tìpica sarda Tedescu sardische Hirtenflöte.

nuràche, nuràchi, nuràci, nuràcu, nuràghe , nm: nuraghi, nuragi, nuragu, nuraxi, nuraxu, runache Definitzione s'òpera prus famada e connota de sa civiltade de is Sardos de s'antigóriu: genia de turre a truncu cónicu a duos e tres pianos, fata cun coròngios mannos in fundhu e pedras prus aderetzadas e piticas a manu a manu chi artzat (is úrtimas fileras fintzes picadas), a base tundha, muros betaos a aintru cantu prus artzant, istàntzia in mesu, arta e a tzimbóriu, iscala aintru de su muru po pesare a pitzu, po su prus a turre sola ma medas bortas a duas, tres e bàtoro impare / a./c.: po no fàere sonu légiu, segundhu comente si agatat (es. apustis de s'art. unu), su foedhu fúrriat a s'imbesse is primas duas cunsonantes, n r > r n: una pinneta unu runaghe nudu unu masone andhendhe (G.Fiori); cussu est unu runaghe cun tres turres a tríbide; s'arraighina de su foedhu, nur-, benit de sa limba sarda antiga – innanti de su domíniu romanu e púnicu – e si agatat in númenes meda de logu e de bidha; min. nuratolu Sinònimos e contràrios murache / cdh. naracu Frases de totu is nuraghes chi inghiriànt a bidha nosta, oe ndhe connoscheus calecunu ◊ a sos fizos de seru su nuraghe mustrat luntanas andheras ◊ dhoi at nuracis, tumbas de gigantis e necrópolis ◊ est mannu e forte cantu su nuraghe ◊ sos nuraches atrogant comente est nàschia s'identidade nostra ◊ nuraxu derrutu, turri millenària, castedhu solitraxu (U.Cara)◊ cussa est cosa de os tempos de os nuragis ◊ de cussu nuraghe ndhe at abbarradu solu unu costazu Terminologia iscientìfica opan Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu nuraghe, nouraghe Ingresu nuraghe Ispagnolu nuraghe, monumento prehistórico de Cerdeña Italianu nuraghe Tedescu Nuraghe.

panevrèsa , nm Definitzione pane carasau, pan'e cici, genia de pane finedhedhu, longu o tundhu (fintzes addopiau), fresau e assau, tzacarrosu (si no est isciustu) Terminologia iscientìfica mng Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pain typique de la Sardaigne très mince biscuité Ingresu typical bread from sardinia Ispagnolu pan típico de Cerdeña Italianu pane tìpico sardo a sfòglia sottilissima biscottata Tedescu eine Art sardischen Brotes.

Saldígna , nf: Sardigna, Sardíngia, Sardinna, Sardínnia, Sardinza Definitzione sa terra e pàtria de is Sardos, su logu inue is Sardos, de unos oto mila annos, faeus un'istória e una civiltade, in mesu de su Mediterràneu ocidentale a 180 chilómitros de is continentes (Europa e Àfrica) in is puntos prus acanta (Itàlia e Tunisia) Frases addaghi ant a torrare fizos tuos, Sardigna mia, sonamus a festa! (F.Sechi)◊ iaus a pòdiri tèniri sa Sardigna che unu giardinu e dha teneus coment'e un'inferru! ◊ su pei istràngiu passat e apetigat: poita, Sardigna, citis e perdonas? ◊ Sardigna, tòrrami a tie che fizu costrintu! ◊ no ischint candho, ne comente o proite sa Sardinna est agabbada in s’istadu italianu ◊ is bidhas de sa Sardínnia furint in manu de pagos meres Ètimu ltn. Sardinia Tradutziones Frantzesu Sardaigne Ingresu sardinia Ispagnolu Cerdeña Italianu Sardégna Tedescu Sardinien.