fidài , vrb: fidare,
firai Definitzione
crèdere, giare fide; lassare a unu o una cosa chentza dhi giare atentzione a sa sighia, chentza dha castiare, chentza pentzare in su malu; nàrrere o giare a ischire cosa a persona chi si credet segura, chi giughet capia, chi mantenet su segretu
Sinònimos e contràrios
intregai
Maneras de nàrrere
csn:
fidare una cosa in manos de unu, fidare a unu cun àtere = intregai, lassai una cosa a unu, lassai a unu cun carchi àteru (pruscatotu pro dhu castiai); est malu fidare a… = no fait a si fidai de…, est perigulosu a…; fidai is pudhas a marxani = pònnere su grodhe a tentare sos anzones, comporare casu dae sos sórighes, chircare seguresa o bene in chie ti traighet, in chie tenet s’iscopu de ti fàghere male
Frases
ello cun chie mi cherzo fidare, giaghí fide in nisciunu si agatat?! (P.Pisurzi)◊ comintzas s'anzone a lusingare si si fiderat chi t'intrat in manu (Carta)◊ no ti fides in cussa nae ca si che podet segare! ◊ nosu bellus e prexaus ca tenaiaus una poriga de iscudus allogaus… bai e fidadidha! ◊ no fait a si fidai de sa buca a su nasu ◊ como su pisedhu za ch'est mannu e abbistu e faghet a li fidare sa màchina
2.
lah chi no dhu fidis a Cappai, sinò in pagu tempus ti dhu mànciat! ◊ tenia cosa in su fogu, mi so fidada e brusiada mi ch'est ◊ pro ti àere fidadu unu mamentu ses diventada un'ebba rude! ◊ no faghet a fidare sa laghinza, ca si ch'essit de su cunzadu ◊ su mastru at fidadu sos pisedhos solos e si sunt totu postos a brincare ◊ custa criadura no l'at fidada un'iscuta, a sa mama, timindhe chi si che andhet
3.
si as bisonzu de cossizos, abbàida cun chie ti fidare!
Sambenados e Provèrbios
prb:
a cani chi papat cinixu no dhi fidis su lardu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
avoir confiance,
confier
Ingresu
to trust,
to entrust
Ispagnolu
confiar
Italianu
fidarsi,
affidare
Tedescu
sich verlassen auf + Akk.,
anvertrauen.
incumandài , vrb: incumandhare,
incumannare,
incumendhare,
incumentare Definitzione
pedire calecuna cosa coment'e a praxere, prus che àteru un'amparu, o de badrare a unu o calecuna cosa de unu male, pònnere calecuna cosa, a ccn. o su si pònnere in manos de ccn. po amparu, po méngius seguresa; fintzes ordinare, giare órdine de comporare, de fàere, de imbiare cosa a cómporu
Sinònimos e contràrios
acossai,
arrecumandai,
impreigare,
incumbentzai
/
avincare
Frases
prega dae coro, t'incumandho! ◊ Cristos in sa rughe si est incumandhadu a s'Eternu Babbu ◊ cunsidera chi Deus piedosu ti at un'ànima sola incumandhadu ◊ ànghelu de Deu, m'incumandho a tie! ◊ a Deus incumandho colpus, coro e ànima! ◊ sèbera sos ómines giustos! - li aiat incumandhadu
2.
fudint bénnios dae Bolòtana a l'incumendhare custa cantone (A.Satta)
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
confier
Ingresu
to recommend
Ispagnolu
recomendar,
encomendar
Italianu
raccomandare,
affidare
Tedescu
anvertrauen.
intregài, intregàre , vrb: intrigai Definitzione
giare cosa, pònnere in manos de àtere; su si pònnere cun apentu mannu a fàere calecuna faina
Sinònimos e contràrios
apentare,
dare,
imbèlghere,
intzidiare
/
apentare
Maneras de nàrrere
csn:
intregai cosa a manus de ccn. = pònnere in manos de ccn.; intregadu dae sos diàulos = chi zughet bundhos; intregai is pudhas a margiani = comporare casu dae sos sórighes, fidàresi de chie no si depet
Frases
ant intregadu su malefatore a sa giustíssia ◊ a tie apo intregadu coro, vida e pessone ◊ Antoni Maria s'iat béndiu s'ànima a s'eremigu e si dh'iat a èssi intregada un'àtera dí ◊ totus dh'intregant faina, ca est maistu bonu ◊ dhi at intregau dónnia cosa a manus suas
2.
a Cristos li fatesi sa promissa de pòdere a sa rughe intregare sas fartas mias pro non prus pecare (G.Ruju)◊ mannus e piticus s'intregant a is Santus cun un'isperàntzia chi dhus agiudant a bivi (M.Porru)
3.
si est intregadu totugantu a s'istúdiu
4.
candho si atriviat a mòvere dae su triballu li tocaiat guasi de s'intregare pro torrare a caminu
5.
"Duncas!" - si fadiat po cumentzai, iscrariendusí sa boxi e intreghendu su contu -
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
livrer
Ingresu
to hand over,
to grant
Ispagnolu
entregar
Italianu
consegnare,
affidare
Tedescu
aushändigen,
übergeben.