àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definitzione
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Sinònimos e contràrios
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Frases
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Terminologia iscientìfica
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Tradutziones
Frantzesu
veuve noire méditerranéenne
Ingresu
Mediterranean black widow
Ispagnolu
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italianu
malmignatta
Tedescu
Mediterrane Schwarze Witwe.
niedhòre, niedhòri , nm: nighedhore Definitzione
su èssere niedhu, su èssere iscurosu; cosa niedha
Sinònimos e contràrios
iscuricore,
niedhura,
nighedhúmene,
tura
/
annuadura,
fumu,
titiedhu
| ctr.
biancura
Frases
custu niedhore de sas aeras at a èssere chi faghet a dellúbbiu ◊ in su nighedhore de cussu disisperu che luchiant petzi sos ocros chi si moghiant intro de su concale istuvau ◊ si coberzant sos chelos de niedhore e comintzent sos butios!
2.
de sos fumajolos de tzertas fàbbricas essit niedhore ◊ custu suelzu afoghizadu est pienu de niedhore ◊ su "Chi nono" de sa fémina li fit giómpidu che un'istuturrada e su coro si li pieneit de niedhore ◊ su niedhore est grae cantu su dolore meu! ◊ su niedhore de su fumu est malu a ndi andari de un'aposentu niedhu pixi!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
noirceur,
obscurité
Ingresu
blackness,
obscurity
Ispagnolu
negrura,
oscuridad
Italianu
nerézza,
oscurità
Tedescu
Schwärze,
Dunkelheit.
niedhúra , nf: nighedhura Definitzione
su èssere niedhu de totu is cosas
Sinònimos e contràrios
niedhore
| ctr.
biancura
Frases
su carvonarzu est garriau de terra e niedhura: paret unu corritolu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
noirceur
Ingresu
blackness
Ispagnolu
negrura
Italianu
nerézza
Tedescu
Schwärze.
túra , nf Definitzione
su èssere de colore niedhu píghidu / niedhu che t. = niedhu pídigu
Sinònimos e contràrios
niedhore,
niedhura,
trementu
Frases
nues niedhas che tura si acadhant in s'aera (A.Spano)◊ umbras niedhas chei sa tura ◊ sas ànimas de s'iferru sunt prus niedhas de sa tura (cps)
Ètimu
ltn.
*atrura
Tradutziones
Frantzesu
noirceur
Ingresu
blackness
Ispagnolu
negrura
Italianu
nerézza
Tedescu
Schwärze.