iscumbatàre , vrb Definitzione provare a bíere comente est una cosa o una chistione, unu cumportamentu, unu fatu, un'efetu, pònnere apare duas cosas (o personas), o una cosa cun calecuna misura, po pòdere ischire cun precisione sa mannària, sa calidade o àteru Sinònimos e contràrios aparinare, cumproare, ispalimentare, istabbilire Frases so betzu e apo iscumbatadu comente est sa cosa ◊ piús de unu l'at iscumbatadu ite pessone est isse! ◊ at iscumbatadu cantu leat su labiolu ◊ totu s'istúdiu andhat iscumbatadu cun sa vida de sa zente nostra (N.Fois)◊ segundhu su chi li apo iscumbatadu, fémina che a issa no che ndhe at àtera ◊ cussu late, si lu faghes a casu, addaghi l'iscumbatas rendhet pagu ◊ custu sabone est su menzus chi apo iscumbatadu ◊ babbu est iscumbatendhe s'arzola ◊ cust'òpera si podet iscumbatare cun su menzus monumentu de tzitade Tradutziones Frantzesu vérifier, comparer Ingresu to verify, to compare Ispagnolu comprobar, verificar Italianu verificare, confrontare, constatare Tedescu prüfen, vergleichen, feststellen.

ispalimentàre , vrb: isparimentare, isperimentai, isperimentare, sperimentai Definitzione provare, bíere e connòschere cosas e fatos e fintzes pigare pràtiga a calecuna cosa, provare apostadamente a bíere coment'est o essit una cosa o una chistione, unu cumportamentu, unu fatu, un'efetu, pònnere apare duas cosas, o una cosa cun calecuna misura, po pòdere ischire cun precisione sa mannària, sa calidade o àteru Sinònimos e contràrios iscumbatare Frases at ispalimentadu cantu bi cheret a fàghere bàtoro sodhos triballendhe a contu anzenu ◊ si sa promissa tet àere efetu l'as a bídere isparimentadu ◊ su mundu isperimenta, no cretas a is naradas! ◊ custu no dh'apo domandau a nessunu: dh'apo isparimentau zeo in su bestiàmene Tradutziones Frantzesu constater Ingresu to verify, to test Ispagnolu experimentar Italianu sperimentare, constatare Tedescu versuchen, feststellen.

sapíre, sapíri , vrb Definitzione su si acatare de is cosas, su avèrtere, aferrare o ischire is cosas cun is sentidos (e fintzes solu su ischire, su cumprèndhere): s'impreat cun s'aus. èssere e àere candho est transitivu cun cmpl. ogetu (ma pigat sèmpere su pron. personale de su sugetu, est sempre vrb. prnl.)/ piciocu chi no si sapit = chi no cumprendhet, no arrexonat ca est tropu criadura Sinònimos e contràrios abbigiare, acapassai, saerare, sagamare, sapiare Frases bivis in su fogu sentz'e ti sapiri! ◊ est tzegu e no si sapit de nudha ◊ su crabaxu no si ndi est sapiu de tènniri in su tallu unu pegus allenu ◊ surdu che picu, e ite s'at a sapire?! ◊ candho si est sapidu solu, su pisedhu at comintzadu a timire ◊ no si podet isplicare su chi in coro mi sapia ◊ chi mi ndi fuia sapiu iap'a èssiri essiu! ◊ daghi si sapiat segura de no la bídere niunu, l'isganzaiat su risu, a su piciocu ◊ si fit sapia chi su maridu giuchiat sa luna a tónchinu ◊ no nd'apu biu, no mi ndi seu sapiu ◊ no ti sapis chi ses irballendhe?! ◊ comente mi at sapidu assuprindhe est bénnidu a mi abbojare ◊ fostei si sapit de dogna cosa! ◊ candho si aiat sapiu sos duos ómines non los aiat connotos (G.Piga) Sambenados e Provèrbios prb: su dannu peus est a no si sapire Ètimu itl. sapere Tradutziones Frantzesu percevoir, être conscient, constater, se rendre compte Ingresu to perceive, to be conscious, to ascertain Ispagnolu percibir, ser consciente, percatarse Italianu percepire, èssere cosciènte, avvedérsi, constatare Tedescu wahrnehmen, bewußt sein, bemerken, feststellen.

«« Torra a chircare