Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbibbirinài, abbibbirinàre , vrb Definitzione abbasciare piegandho is cambas, coment’e cicindhosi in pitzu de is carrones Sinònimos e contràrios abribidhai, abribidhincare, apatai, apibiredhare, apimpirinare, aprapiedhai, sterriedhai 2. abbibbirinau fura: dh'at a isciri cussu ita fut fendi! ◊ gioghendi a pingiadedhas si poniaus abbibbirinadas cun is manus in chintzu e is cuidus a inforas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se blottir Ingresu to crouch Ispagnolu agazaparse Italianu accovacciarsi Tedescu sich zusammenkauern.

aciunciulíre , vrb Definitzione su si pònnere o istare coment’e allorigaos Sinònimos e contràrios acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare, acugutzare, acuculiedhare, aculigionai, ammacionai, pinnichedhare Tradutziones Frantzesu se pelotonner Ingresu to crouch Ispagnolu acurrucarse Italianu rannicchiarsi Tedescu sich zusammenkauern.

acoconàre , vrb: acogonare Definitzione fàere a cocone, a bisura de cocone, allorigare a sa manera de is canes, de is gatos candho si crocant e tenent fritu; crocare Sinònimos e contràrios aciunciulire, acoconedhare, aconcolai, acucai, acuconare, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare, aculigionai, acuncurrionai, allomburedhai, allorigare, allorimmedhare | ctr. istirare Frases si acoconaiat in palas de unu trutzu ◊ si fint acoconaos in su gabbanu ◊ su cane s'est acogonadu che matassa de lana afaca a sa mere ◊ si est acoconadu comente a unu eritu ◊ nos corcabamus acoconaos intro de su letu ◊ su pitzinnu si acoconabat in su bancu e non fachiat isperu santu in totu s'ora de sa letzione 2. sos puzones sunt andhandhe a s'acoconare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se blottir Ingresu to crouch Ispagnolu acurrucarse Italianu accovacciare Tedescu sich zusammenkauern.

acucài , vrb: acucare 1 Definitzione coment'e cuare, partare sa conca (cuca), nau in su sensu de si cuare o carragiare fintzes cun totu sa carena, fintzes po si aprigare o pònnere asuta in calecunu logu candho est proendho o faendho àteru tempus malu (acucare a logos nau in su sensu de si incarare) Sinònimos e contràrios aciunciulire, acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare / abbuare, afufai, ammacionai, apaltare, apatai, cuerrai, frànghere, istichire | ctr. essire Frases canno l'intenniat a órulos, si acucaiat in d-unu corrale ◊ in su cozolu su piús asciutu mi acuco in su cabbanu ◊ geo mi acucaia in d-unu corrale tupànnemi sas oricras ◊ fit acucadu, coment'e sempre, addaisegus de calchi logu 2. dogni tantu mi acucai a sa gianna aisetandhe cudhu tedescu 3. si est acucadu dae s'abba Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se blottir Ingresu to crouch, to protect oneself Ispagnolu agazaparse, refugiarse Italianu accovacciarsi, ripararsi Tedescu sich zusammenkauern, Zuflucht suchen.

acuconàre , vrb Definitzione pònnere coment'e fatu a cocone, a cumossu, fintzes cuau Sinònimos e contràrios aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare 2. cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at concale o corcadorza ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat acuconau in palas de unu crastu ◊ su tuturreri dormit acuconau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'accroupir Ingresu to squat Ispagnolu ponerse en cuclillas Italianu accoccolare Tedescu sich zusammenkauern.

acuculiàre , vrb Definitzione ponnere coment'e acuguciaus, coment'e cuaos, pònnere in s'acoiladórgiu, in s'acúliu Sinònimos e contràrios aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuconare, acuculiedhare, acucunniare, aculigionai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'accroupir Ingresu to crouch (down) Ispagnolu ponerse en cuclillas Italianu accoccolarsi Tedescu sich zusammenkauern.

aculigionài, aculingionài , vrb: aculungionai, aculunzonare, aculurgionai, acurruxonai Definitzione nau de gente e de animales, fàere coment'e a culurgione, totu arregortu, coment’e acancarronau; fàere totu a pinnigas, atzirbisonau, nau de pedhe o cosas deasi; fàere a bocitedhas (nau de casu, de farra e àteru) Sinònimos e contràrios aciunciulire, acoconare, acuculiare, acugutzare, acurruxonai, ammacionai, pinnichedhare / acuguciai, ammischinai / arrunzai / abballinare, allomborae, arrombulonai | ctr. istirare 2. ita in s'ierru, ca ti ndi acurruxonas acanta, in letu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se pelotonner Ingresu to crouch down Ispagnolu agazaparse Italianu rannicchiarsi Tedescu sich zusammenkauern.

ammassulàre , vrb rfl Definitzione fàere a unu massule; istare totu coment'e allorigaos crocaos, istare chentza fàere, ammandronaos Sinònimos e contràrios ammadredhare, ammassudhare 2. sa catedha fit ammassulada afaca a sa giaga faghindhe de sentinella Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'amasser, se pelotonner Ingresu to crowd together, to curl up Ispagnolu amontonarse, acurrucarse Italianu ammassarsi, raggomitolarsi Tedescu sich versammeln, sich zusammenkauern.

apatài , vrb: aplatare, apratae, apratai, piatare Definitzione su si pònnere bàscios bàscios, abbasciaos cun is cambas pinnigadas coment'e cicios in is carrones, fintzes solu su si pònnere (nau de bobboi chi bolat, de pigiones); pònnere coment'e cuaos Sinònimos e contràrios abbibbirinai, apimpirinare, aprapiedhai, pònnere, sterriedhai / aclisare, acuae, cuerrai, frànghere, istichire Frases si est apatada coment'e una pudha ◊ su pilloni si apatat in s'àrburi ◊ un'istria si est apatada suba de una mata ◊ s'astronavi si est apatada in terra ◊ fiat apatau in sa sillieta ◊ chi podis, beni tui a su noti: beni apata apata! (F.Cocci)◊ s'abi no si apatat in su frori sicau ◊ sa musca si apatat in logu brutu 3. gomai no tenit ancora fillus: tocat chi s'isturru si torrit a apatai!… Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu se blotir, se tapir Ingresu to conceal oneself, to crouch (down) Ispagnolu agazaparse, acurrucarse Italianu accovacciarsi, appiattarsi, acquattare Tedescu sich zusammenkauern, sich verstecken.

apimpirinàre , vrb: apipiniai, apipiniare, apipirinare, apirpirinare, apispirinare Definitzione pònnere apipiredhaos, abbasciaos cun is cambas pinnigadas e is nàdigas in pitzu de is carrones Sinònimos e contràrios abbibbirinai, abribidhai, apatai, aperperinare, apibidedhare Frases s'est apipirinadu a bodhire una mola de frenugu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'accroupir Ingresu to crouch (down) Ispagnolu agazaparse Italianu accoccolarsi, accosciarsi Tedescu sich zusammenkauern, sich niederkauern.

aturedhàre 1 , vrb Definitzione istare o pònnere coment’e allorigaos, a unu túturu Sinònimos e contràrios acoconare, acucai, acuculiare, acugutzare, aculigionai, ammacionai, pinnichedhare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se pelotonner Ingresu to crouch Ispagnolu encoger Italianu rannicchiarsi Tedescu sich zusammenkauern.