Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
ispensàda , avb: ispessada,
ispessata Definitzione
a s'i. (a logos: a sa dispessada)= candho unu no si dha ibertat, una cosa, o no dhu'est pentzandho, a s'ilfidiada, a s'orvidada / a ora i. = a disora
Sinònimos e contràrios
fidada,
impensada,
irfidiada,
iscufidada
Frases
fit a cadhu una die a s'ispensada girendhe in sa cussorza, candho de botu de aes si li at pesadu unu fiotu e s'ebba si li est ispasimada (G.A.Cossu)◊ intro de sa conchedha sua bi ventulaiant a s'ispessata arriscos de iscontzare totu ◊ no bi creia de ndhe arrivire gai a s'ispensada a su cuile meu ◊ mi est mancada sa crabita dae su masone: si che l'ant seberada sendhe deo a s'ispensada ◊ bentos, benides dae su nudha a s'ispensada ◊ pro no gherrare uchidendhe su mannale bastat a l'irmedhighinare punghèndhelu poi a s'ispessada
2.
a ora ispessada, a note russa, umbras niedhas brincant in bachile
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
à l'improviste
Ingresu
suddenly
Ispagnolu
inesperadamente
Italianu
inaspettataménte
Tedescu
unerwartet.
ispensàdu , agt: ispessadu,
ispessatu Definitzione
chi no pentzat, chi no est pentzandho, fintzes chi no s'ibertaiat, chi benit o capitat a s'ingrundha; chi est fora de s'immaginatzione
Sinònimos e contràrios
disabetau
Frases
ahi, colpu ispensadu! ◊ fintzas a candho comintzesti a patire as muntesu unu risu de giovanedha, ispessada de su chi ti fit cuntzessu ◊ incontru ispessadu, abbaidendhe a nudha, chena ischire ite aiamus in mente ◊ un'àlvure manna ndh'essiat dae sa malesa pijèndhesi sa lughe de su chelu ispessada de umbrare suta de majas e tupas ◊ no at chérfidu prus a mi tratènnere e ispessadu mi ndh'at fatu bènnere (Tuccone)
2.
issa fit s'abba connota chi curriat in sas venas meas mutanne su disconnotu in connotu, s'ispessatu in fitianu
3.
issa naraiat chi su mare fit una cosa ispessata, tantu fit mannu
Tradutziones
Frantzesu
inattendu
Ingresu
unaspected
Ispagnolu
inesperado
Italianu
inaspettato
Tedescu
unerwartet.