afrachilàu , pps, agt Definition
de afrachilai; nau de erbas e laores, chi funt coment’e passaos a fraca, guastos de sa népide o de su tropu sole; nau de cosa cota, chi dhi at tocau fràmula, chi est unu pagu abbruxada
Synonyms e antonyms
abboau,
allampiau
Translations
French
brûlé
English
sunburnt,
dry
Spanish
quemado,
abrasado
Italian
adusto,
riarso
German
ausgetrocknet.
brusiàdu , pps, agt, nm: brusiau Definition
de brusiare; chi est passau a fogu, fatu a crabone; nau de logu, chi dhu'est passau su fogu
Synonyms e antonyms
abbruxau,
afracau,
aframadu,
usciadu
2.
so lendhe fragu brusiadu
3.
su brusiadu no lu mànighes ca faghet male! ◊ sa robba est paschindhe in su brusiadu
Translations
French
brûlé
English
burnt
Spanish
quemado
Italian
bruciato,
arso
German
verbrannt.
iscàdha , nf, nm: iscadhu,
scadhu Definition
su ischedhare, s'abba chi si ponet a ischedhare su pane, s'ischedhadura; genia de imparu po àere provau unu male, unu dannu
Synonyms e antonyms
iscadhada,
iscadhura,
iscalmentu,
ischedhadura
Idioms
csn:
fàghere in i. = ischedhare; pane de iscadha = pane ischedhadu; linna de i. = linnighedha fine pro ischedhare
Sentences
si cheres unu tzichi, ndh'apo fatu in iscadha
2.
ischis pro cale iscadhu ponent sa bríglia a su cadhu! ◊ cun sos iscadhos chi apo tentu so cuntentu su matessi ◊ prite no andhas a istudiare? iscadhu ti ant fatu, cantecante! ◊ no lu torrat a fàghere ca n'at leadu iscadhu
Etymon
srd.
Translations
French
brûlé
English
price,
scalding
Spanish
agua para dar brillo al pan,
pena
Italian
scòtto
German
Zeche.
pizassàdu , agt Definition
chi est asciutu meda, àrridu, che passau a fogu
Synonyms e antonyms
sicorrau
Sentences
sa terra est sica, pizassada de su sole (A.M.Pinna)
Etymon
srd.
Translations
French
brûlé
English
parched
Spanish
abrasado,
quemado
Italian
riarso
German
ausgetrocknet.
téntu , pps, agt Definition
de tènnere (fintzes de àere)
Synonyms e antonyms
ténnidu
/
àpidu
/
acapiau,
presu
/
abbruxau
/
contivizadu
/
arréschiu
| ctr.
iscapu
Idioms
csn:
t. a bula = chi portat sa boxi iscannia ca at pigau frius; t. a fune, a cadena = acapiau, aguantau a funi, a cadena; (andhare) a manu tenta = a manu pigada, s'unu cun sa manu aferrada a sa manu de s'àteru; fogu tentu = allutu, tenendi, fogu fuiu; dhu'èssere sa cosa a tenta = a meda
Sentences
sa tzerimónia de premiassione si est tenta s'àtera die ◊ de màchina gai deo no ndhe apo mai tentu ◊ Fulana at tentu fiza fémina ◊ apu fatu unu pensu, ca nanca mi fui cojada e apu tentu unu pipiu ◊ l'ant intzugliatu de non àere tentu fide a sa paràula data
2.
beniat a bidha cun d-un'ebba castanza bene tenta
3.
li so curtu ifatu ma no l'apo tentu
4.
sa bidha si fit alluta: ómines e animales aiant tentu che ascras de canna
5.
su tzilleraju fit tentu a sonnu canno non bi aiat ispatzu (A.Pau)◊ sichiat a tussire, sudoratu a mortógliu chin s'àlinu tentu in gangas ◊ fit bete cane fonnesu tentu a una catena ◊ ocanno dhue fut sa castagna a tenta!◊ ti lassu tres funis po dhu portai presoneri tentu!
Surnames and Proverbs
prb:
mellus su tentu de su bentu
Translations
French
eu,
possédé,
capturé,
brûlé,
pris
English
had,
owned,
catched,
burnt,
taken root
Spanish
tenido,
tenido,
capturado,
quemado,
arraigado
Italian
avuto,
posseduto,
catturato,
arso,
combusto,
attecchito
German
gehabt,
innegehabt,
gefangen,
verbrannt,
eingewurzelt.
usciàdu , pps, agt, nm: uscrau Definition
de usciare; chi est auscau, unu pagu abbruxau (es. linna); logu de sartu inue est passau su fogu, mescamente sa linna abbruxada chi abbarrat apustis passau su fogu; logu campu de ue ndhe ant bogau is matas artas e dhue at abbarrau matedu piticu, bàsciu
Synonyms e antonyms
abbruschiau,
afracau,
brusiadu
/
fronza
Sentences
su malevadadu zughiat tota sa carena uscrada, de sa maladia chi teniat
2.
essiat a monte e torràt càrrigu de uscrau
3.
su bentu iscàvulat su cinus de s'uscrau a s'erriu ◊ is montis fiant niedhus, passaus a fogu, e in cussu uscrau no dhoi fiat unu frori ◊ is angionis beniant istitaus in s’uscrau, acantu s’ebra fuat límpia e sana
Translations
French
brûlé légèrement
English
scorched
Spanish
chamuscado,
socarrado
Italian
abbruciacchiato
German
leicht angebrannt.